Rechtspraak: De signatuur van de jeansfabrikant beschermbaar?

De siernaden van Levi’s zijn momenteel onderwerp van een fashion-geschil dat zich afspeelt in Duitsland. De Duitse modeketen ‘New Yorker’ is voor de rechter in Hamburg gedagvaard door het Amerikaanse jeansmerk ‘Levi’s’.

Onderwerp van het geschil zijn de backpockets (achterzakken) van jeans. De achterzakken van Levi’s worden gekenmerkt door siernaden in de vorm van de vleugels van een adelaar (dat staat voor het verlangen naar vrijheid). Volgens Levi’s heeft New Yorker spijkerbroeken op de markt gebracht met (nagenoeg) dezelfde decoratieve stiksels op de backpockets van hun jeans, waarbij New Yorker die jeans ook nog eens tegen spotprijzen verkoopt.

Al vaker schreven wij over het merkenrecht en figuratieve elementen op mode-items (zie Rechtspraak: Intellectueel eigendomsrecht in de mode van 3 april 2014). In de jeansindustrie komt dit veel voor. Voorbeelden zijn het rode lipje en van Levi’s en de worker jeans met kniestukken van G-star (de Elwood). Deze figuratieve elementen zijn eerder door de rechter als geldig vormmerken aangemerkt.

Een vormmerk komt voor in verschillende gedaantes, en in de jeansindustrie voornamelijk als (een combinatie van) stiksels, siernaden, knopen en lipjes. Juist in de jeansindustrie is het van groot belang om je met het gebruik van siernaden en accessoires te onderscheiden binnen de markt, nagenoeg iedere jeansfabrikant heeft een eigen signatuur door middel van lipjes of stiksels. Dat eigen signatuur kan echter pas als vormmerk worden ingeschreven, als het specifieke kenmerk (siernaden en/of accessoires op de jeans) ook als ‘merk’ wordt opgevat: het moet de jeans onderscheiden van andere jeans èn de jeans als afkomstig van een bepaald jeansmerk onderscheiden (de herkomstaanduidingsfunctie).

Omdat het op een jeans lastig is om op andere wijze dan middels siernaden en accessoires je merk (herkomst!) aan te brengen, is de eigen signatuur van siernaden, knopen en lipjes voor jeansfabrikanten van groot belang. Dat die eigen signatuur werkt is te merken: veel mensen herkennen de verschillende jeansmerken aan de typische siernaden, knopen en/of lipjes die op of aan de jeans worden aangebracht. Als mensen de jeans aan die specifieke kenmerken herkennen, betekent het dat die kenmerken fungeren als herkomstaanduidingsfunctie en onderscheidend vermogen bezitten. De specifieke elementen kunnen dan als vormmerk worden ingeschreven, en hebben dan dus de status van een merk.

De eigen signatuur zou ook middels het modelrecht (in plaats van het merkenrecht) kunnen worden beschermd. Omdat een merkinschrijving een ruimere bescherming biedt dan een (on)geregistreerd model en een vormmerk in principe oneindig verlengd kan worden terwijl het modelrecht vaak maar 3 jaar en maximaal 25 jaar bescherming biedt, is het voor jeansfabrikanten aantrekkelijk om het onderscheidende element van hun jeans als (vorm)merk te registreren. Daar komt bij dat een vormmerk ten tijde van de registratie niet nieuw hoeft te zijn, terwijl dat bij een model wel vereist is. Met een vormmerk kun je dus iets vastleggen (beschermen) wat al langer bestaat, en misschien pas na enige tijd het vereiste onderscheidende vermogen (door inburgering, doordat consumenten het gaan herkennen) heeft verkregen.

Als Levi’s zich in de zaak tegen het Duitse modeketen “New Yorker” (ook) op haar merkrecht – het design van de backpockets als vormmerk – beroept, kan dat als gevolg hebben dat het backpocketdesign van New Yorker als merkinbreuk wordt gezien. Levi’s zou op die manier kunnen wegblijven van de discussie over het al dan niet ‘nieuw’ zijn van een ongeregistreerd model en de discussie over de ‘auteursrechtelijk beschermde trekken’ die een beroep op de auteursrechten op het ontwerp met zich zou brengen. Het merkrecht biedt een helder inbreukcriterium: het soortgelijke of overeenstemmende teken dat voor soortgelijke of overeenstemmende waren wordt gebruik en verwarring wekt, maakt inbreuk.

Als er zou worden aangenomen dat New Yorker met haar backpocket design merkinbreuk op het vormmerk – het design van de backpockets – van Levi’s maakt, moet nog worden beoordeeld of de schadevergoeding die Levi’s in deze zaak vordert toewijsbaar is. Levi’s stelt schade te hebben geleden van € 50,- - bijna het dubbele van de verkoopprijs van de jeans - per door New Yorker verkochte jeans, omdat New Yorker heeft meegelift op de innovativiteit en creativiteit van Levi’s en heeft aangehaakt bij de look&feel van het merk Levi’s. De rechter in Hamburg buigt zich momenteel over deze zaak en net als wij houdt ook de jeansindustrie deze rechtszaak over de designs van en eigen signatuur op jeans nauwlettend in de gaten!

Heeft u hier vragen over? Neemt u dan contact op met mij of een van mijn collega’s (mr. Margot Span / mr. Suzan Houben-van Geldorp).

Lucia van Leeuwen is advocaat bij Köster Advocaten in Haarlem bij de Praktijkgroep Intellectueel Eigendomsrecht. Zij adviseert en procedeert veelvuldig in inbreukzaken. Zij treedt op voor zowel merkhouders als inbreukmakers.