Rechtspraak: Mozaïeken en modellenrecht

Wat heeft mozaïeken met modellenrecht en mode te maken? Het (nieuwe) uiterlijk van producten (waaronder mode-items) kan gedurende drie jaar worden beschermd op grond van een niet-geregistreerd Gemeenschapsmodelrecht.

Gedurende (maximaal) 25 jaar kan het uiterlijk van dergelijke producten op grond van het geregistreerde Benelux- of Gemeenschapsmodellenrecht worden beschermd. Een model komt voor bescherming in aanmerking wanneer “de algemene indruk die het bij de geïnformeerde gebruiker wekt, verschilt van de algemene indruk die bij die gebruiker wordt gewekt door modellen die (eerder) voor het publiek beschikbaar zijn gesteld”. Een model voldoet in dat geval aan het vereiste “eigen karakter”.

Karen Millen-zaak: Mozaïeken niet toegestaan

Het Hof van Justitie heeft onlangs in een arrest in de zaak Karen Millen (IEF 13959) belangrijke antwoorden gegeven over de wijze waarop het “eigen karakter” van modellen moet worden bepaald. De zaak ging over de hierbij afgebeelde gestreepte blouse en een zwarte gebreide top. Het Hof van Justitie oordeelde dat bij de bepaling van het “eigen karakter” van een model gekeken moet worden naar het vormgevingserfgoed, en wel in die zin dat dit wordt gevormd door één of meer individueel beschouwde oudere modellen. Anders gezegd, volgens het Hof van Justitie heeft een model een “eigen karakter” indien de algemene indruk die dat model bij de geïnformeerde gebruiker wekt, verschilt van de algemene indruk die bij diezelfde gebruiker wordt gewekt, niet door een combinatie van afzonderlijke kenmerken van meerdere oudere modellen, maar door één of meer individueel beschouwde oudere modellen. Bij de bepaling van het “eigen karakter” van modellen is mozaïeken (het bij elkaar leggen van verschillende elementen van verschillende modellen) dus niet toegestaan. De combinatie van elementen moet uit één (of meerdere) individuele in dit geval mode-items tegelijk aanwezig zijn.

Apple / Samsung-zaak: achterhaald standpunt

Eerder oordeelde de Hoge Raad in de zaak Apple / Samsung (IEF 12714) dat bij de bepaling van het “eigen karakter’ van modellen gekeken kon/mocht worden naar alle oudere modellen tezamen. Deze zaak ging over het modelrecht op de iPad. Volgens de Hoge Raad was mozaïeken dus wél toegestaan. Met de uitspraak van het Hof van Justitie in de Karen Millen zaak is het arrest van de Hoge Raad op dit punt achterhaald.

Bewijslast

Nog een ander punt dat aan de orde kwam in de Karen Millen zaak dat relevant is voor de mode-industrie, was de vraag die aan het Hof van Justitie was voorgelegd over de bewijslast van het “eigen karakter” van het model. Karen Millen had gesteld dat zij een beperkte bewijslast heeft en dat het aan haar wederpartij was om aan te tonen dat de modellen niet nieuw zouden zijn of geen “eigen karakter” zouden hebben. Dit terwijl de wederpartij stelde dat de normale bewijslast op Karen Millen rust en dat juist zij zou moeten bewijzen dat het model een “eigen karakter” heeft. Het Hof van Justitie heeft nu bevestigd dat de houder van een niet-ingeschreven gemeenschapsmodel niet hoeft te bewijzen dat dit model een “eigen karakter” heeft, maar enkel moet aangeven in welk opzicht dat model een “eigen karakter” heeft. Dit houdt in dat de houder van het modelrecht (slechts) dient aan te geven welk kenmerk of welke kenmerken van het betrokken model dit model een eigen karakter geeft.

Duidelijk handvat voor de mode-industrie

Kortom, het Hof van Justitie heeft hiermee de mode-industrie een duidelijk handvat gegeven over de wijze waarop het “eigen karakter” van een model dient te worden bepaald. Het “eigen karakter” wordt niet aangetast door te wijzen naar eerdere mode-items die allemaal een bepaald element hebben die tezamen terugkomen in het betreffende mode-item. Een mode-ontwerp krijgt dus ook bescherming indien het ontwerp is samengesteld uit elementen van eerdere collecties, voor zover dat nog niet eerder was gebeurd. Bovendien rust niet op de houder van een modelrecht de bewijslast dat een model aan het “eigen karakter” vereiste voldoet, maar dient enkel te worden aangegeven welke kenmerken het mode-item een “eigen karakter” geven. Een mooie uitspraak voor de mode-branche dus!

Suzan Houben–van Geldorp

Heeft u hier vragen? Neemt u dan contact op met mij of een van mijn collega’s (mr. Margot Span / mr. Lucia van Leeuwen).

Suzan Houben-van Geldorp is advocaat bij Köster Advocaten in Haarlem bij de Praktijkgroep Intellectueel Eigendomsrecht. Zij adviseert en procedeert veelvuldig in inbreukzaken. Zij treedt op voor zowel merkhouders als inbreukmakers.