Rechtspraak. Pinterest: to pin or not to pin

Pinterest heeft het afgelopen jaar een enorme vlucht genomen. Pinterest is een social media site die fungeert als prikbord. Hoe zit dat met de auteursrechten? Mogen foto’s of ander beeldmateriaal eigenlijk zomaar zonder toestemming worden

gepind?

Gebruikers

van Pinterest kunnen hun eigen moodboards aanmaken. Op deze moodboards kunnen vervolgens afbeeldingen worden geplaatst door middel van een Pin it-knop. Elke speld (pin) geeft een afbeelding, video of artikel weer, gehaald vanaf het web of vanuit de ‘offline’ wereld. Deze spelden worden gegroepeerd op de moodboards die de gebruiker naar wens kan aanmaken en indelen. Het sociale aspect aan de website is dat deze moodboards in principe openbaar zijn en dus kunnen worden gevolgd door andere gebruikers. Ook bestaat de mogelijkheid dat andere gebruikers een repin uitvoeren. Hiermee plaatsen zij de artikelen die zij bij andere gebruikers vinden op hun eigen moodboard. Het medium wordt steeds meer door ontwerpers gebruikt als inspiratiebron.

Inbreuk op auteursrechten?
Op de meeste foto’s en afbeeldingen die op Pinterest worden gepind rusten auteursrechten. Dit betekent dat de foto’s en de afbeeldingen niet zonder toestemming van de maker openbaar gemaakt of verveelvoudigd mogen worden. Het feit dat de maker van een foto of beeld vaak lastig te achterhalen is, verandert daar niets aan: het zonder toestemming pinnen van bijvoorbeeld een beeld, dat auteursrechtelijk is beschermd, is een inbreuk op het auteursrecht van de maker.

Kan een ‘pin’ worden gezien als een citaat in de zin van de Auteurswet?

Er zijn uitzonderingen op het auteursrecht op basis waarvan het wel mogelijk is om auteursrechtelijk beschermd werk te gebruiken zonder toestemming van de maker. Daarbij moet dan wel zijn voldaan aan een aantal wettelijke voorwaarden. Een auteursrechtelijk beschermd werk mag worden geciteerd indien (1) het wordt gebruikt in een serieuze uiting zoals een aankondiging of recensie, (2) het geciteerde werk rechtmatig openbaar is gemaakt, (3) het citaat proportioneel en functioneel is en (4) voor zover dit mogelijk is moet de bron en de naam van de maker op duidelijke wijze worden vermeld. Een op Pinterest geplaatste foto zal niet snel onder het citaatrecht vallen. Immers meestal zal de gehele foto worden gepind en het is dan de vraag of dit voldoet aan de proportionaliteitseis van het citaatrecht.

Wie is aansprakelijk?
Pinterest heeft in haar algemene voorwaarden en copyright policy alle aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid voor het pinnen van al het materiaal bij de gebruikers neergelegd. Pinterest is alleen maar een ‘doorgeefluik’. De gebruiker is zelf verantwoordelijk voor alles wat via Pinterest wordt gedeeld en de gebruiker garandeert dat hij of zij de maker is van het beeldmateriaal dan wel de vereiste toestemming heeft gekregen voor het gebruik van het gepinde materiaal. De gebruiker vrijwaart Pinterest voor alle aanspraken van derden die verband houden met het gepinde materiaal.

Pinterest verkrijgt een ruime licentie om de gedeelde informatie via Pinterest te gebruiken en door andere gebruikers te laten ‘repinnen’. Het is echter maar de vraag of deze licentie altijd stand houdt. Zeker indien je als ‘repinner’ van ‘gepind‘ materiaal gebruik maakt waarvoor de auteursrechthebbende geen toestemming heeft verleend. In dat geval lijkt mij dat ook de ‘repinner’ inbreuk maakt op de auteursrechten van de maker.

To pin or not to pin?
Wil je een foto of beeldmateriaal pinnen op Pinterest of wil je content van Pinterest gebruiken probeer dan te achterhalen wie de rechthebbende is van dit materiaal. Vaak is dit niet te achterhalen, maar dit betekent niet dat de content zonder toestemming mag worden gebruikt. Verkrijg je deze toestemming niet en plaats je toch auteursrechtelijk beschermde content op Pinterest of gebruik je die content op een andere manier dan maak je inbreuk op de auteursrechten van de rechthebbende.

Mijn foto is gepind zonder mijn toestemming.
Indien een foto of beeld zonder toestemming van de rechthebbende is gepind dan heeft de rechthebbende de mogelijkheid om een Copyright Compliant Notification bij Pinterest in te dienen. Op basis van deze klacht zal Pinterest dan het vermeende inbreukmakende materiaal verwijderen. Indien je het daar als gebruiker niet mee eens bent kan je een counter notice indienen.

Voorkomen van pinnen zonder mijn toestemming
Wil je niet dat jouw foto’s of beeldmateriaal worden gebruikt op Pinterest of op een andere wijze dan kan je een no pin code als metatag op je webpagina opnemen.

Margot Span is advocaat bij Köster advocaten in Haarlem en gastdocent intellectueel eigendomsrecht aan het Amsterdam Fashion Institute. Iedere maand behandelt zij een actuele juridische kwestie.