Stoet modemonsters strijkt neer in Utrecht

Na musea in Athene en Parijs heeft het Centraal Museum Utrecht een bataljon griezelige en humoristische wezens in huis gehaald. De tentoonstelling ‘ARRRGH! Monsters in de mode’ toont ruim 70 ontwerpen van 40 gevestigde

en opkomende ontwerpers. Ze zijn kriskras in de ruimte geplaatst, bewust niet op een sokkel of achter glas. Zo sta je oog in oog met de meest wonderlijke figuren.

“Toen ik deze expositie in Parijs bezocht liep ik met een grote glimlach op mijn gezicht naar buiten,” vertelt Ninke Bloemberg, modeconservator van het Centraal Museum. Met dit thema laat de mode zich van zijn vrolijkste kant zien. Er is ook een dark room waar bezoekers al inspiratie kunnen opdoen voor Halloween op 31 oktober, met de rokende spoken van Bernhard Willhelm. “Het humoristische aspect is belangrijk, maar dit is ook een verschijnsel dat serieuze aandacht verdient,” benadrukt Bloemberg.

Monsterachtige karakters verschijnen vanaf 1990 steeds vaker op de catwalks van verschillende modeontwerpers, constateerde het Griekse collectief ATOPOS CVC. Drie jaar onderzoek naar het fenomeen ‘character design’ in mode resulteerde in 2011 in het boek ‘Not A Toy, Fashioning Radical Characters’. Zo werd het idee voor de tentoonstelling geboren. Een mode-achtergrond hebben de drie heren van ATOPOS overigens niet, wel in architectuur, wiskunde en antropologie.

ARRRGH! is een ervaringstentoonstelling

Niets is voor de hand liggend in de collectie cartooneske, eigenaardige ontwerpen. De rode draad is het muteren en transformeren van het menselijk lichaam. De kunstenaars geven atypische vormen aan stoffen en creëren extreme volumes. Opvallend is dat bijna alle figuren zijn gemaskerd en juist door die afwezigheid van gezichten zijn ze vaak eerder surrealistisch of abstract dan monsterachtig. “Voor de oude Grieken had het woord ‘monster’ – naast de betekenis die we nog steeds gebruiken – een tweede betekenis die verwees naar al het vreemde dat niet kon worden verklaard,” legt Bloemberg uit. “Het begrip moet in deze context dan ook ruim worden genomen. Zo ontwerpt een nieuwe generatie ontwerpers, opgegroeid met cartoons en videogames, soms zelfs een eigen avatar om online en offline verschillende gezichten te kunnen aannemen.”

ARRRGH! is vooral een ervaringstentoonstelling. Zo klinken er bijvoorbeeld oerkreten uit de dark room. Doordat de uitleg minimaal is, wordt de bezoeker uitgedaagd zichzelf te spiegelen en vooroordelen over schoonheid te laten varen. Daarin schuilt de diepere boodschap. Hier en daar zijn er raakvlakken met thema’s van M°BA 13 en ook duiken veel dezelfde namen op als bij ‘Couture Graphique’ in MOTI. De Nederlandse Bart Hess en Bas Kosters maakten in opdracht van het museum nieuw werk. Van de Britse ontwerper Craig Green zijn twee silhouetten aangekocht.

Vaste prik bij exposities in het Centraal Museum zijn interactieve elementen in de vorm van creatieve werkplaatsen. Speciaal voor deze Nederlandse editie maakt de Franse critica en kunstenares Cloe Floirat nieuwe schetsen. Haar op creaties van Craig Green geïnspireerde monsters worden op papier vergezeld door een oranje personage met Nijntje-oren.

ARRGH! Monsters in de mode is nog t/m zondag 19 januari 2014 te zien in het Centraal Museum Utrecht. Het boek ‘Not A Toy, Fashioning Radical Characters’ is in gelimiteerde oplage verschenen en nog beperkt beschikbaar.

Natasja Admiraal


Foto 1: Nijntje-oren, Cloe Floirat
Foto 2: Maison Martin Margiela, Yannis Vlamos
Foto 3: Monsterdress van Bas Kosters, Marc Deurlo

SHOWstudio: Punk: Pins and Needles - Ruth Hogben / Bart Hess