Tentoonstelling Van Slobbe: interactief en zeer divers

Anders dan zijn collega’s Viktor & Rolf en Martin Margiela bij hun tentoonstellingen was Alexander van Slobbe gewoon aanwezig tijdens de perspresentatie van zijn jubileumtentoonstelling. Al weet je het van Margiela nooit helemaal zeker;

bijna niemand weet hoe hij eruitziet.

De tentoonstelling, die opent op 13 februari in het Centraal Museum in Utrecht en samenvalt met de presentatie van een boek over het werk van de ontwerper, is niet voor niks nu en niet voor niks in dit museum. Van Slobbe (1959) vierde vorig jaar zijn twintigjarig jubileum; een rede voor het museum een grote tentoonstelling te wijden aan deze meester van de verfijnde en minimalistische Nederlandse mode. Hij is één van de pioniers die Nederland als modeland internationaal op de kaart zetten. Het Centraal Museum is de perfecte plek omdat het bekend staat om haar grote kostuumcollectie, die tot de belangrijksten van Nederland behoort en bijvoorbeeld al vanaf de jaren ’90 ontwerpen van vele ontwerpers, waaronder die van Van Slobbe, verzamelt.

Bij de samenstelling en totstandkoming van de tentoonstelling was Van Slobbe zelf actief betrokken. Daarom ook zijn de expositieruimtes in het museum van onder tot boven egaal geverfd en staan de dynamiek en het creatieve proces van modevormgeving centraal. De ontwerper heeft een onafhankelijke houding die nieuwsgierig maakt naar zijn denkwijze en de manieren waarop zijn ontwerpen tot stand komen. Wat dat betreft wordt de bezoeker op zijn wenken bediend.

In een van de negen zalen die aan Van Slobbe zijn gewijd is een heus naaiatelier ingericht. Het maakt deel uit van een bijzonder verdiepingsproject, ‘Patroon Ontrafeld’, dat is ontwikkeld rondom een patroon dat Van Slobbe hiervoor eenmalig vrijgaf aan het publiek. Bezoekers kunnen zelf aan de slag met het patroon om zo hun eigen visie op de jurk Joy-CM te maken. Het programma rondom dit atelier bestaat uit workshops door bekende kunstenaars en ontwerpers en een workshop ‘Naaien voor dummies’. Als climax is er een ontwerpwedstrijd en een modeshow van de ontwerpen. Eigenlijk niet zo verrassend: de titel van de expositie, ‘Stof tot nadenken’, geeft al aan dat dit geen ‘sit back and relax’ voorstelling is.

In een andere zaal zien we midden in de donkere ruimte een stuk of twintig hangende, zwarte creaties uit de ‘archive’ collectie (een soort permanente, niet modegebonden collectie) met daaronder het bijbehorende patroon. “Het gaat hier om de tijdloosheid van de ontwerpen,” zegt conservator Ninke Bloemberg. “Daarom hebben we bewust gekozen voor uniformheid in kleur.” De sjaals waar Van Slobbe bekend om staat maken tevens deel uit van deze permanente, tijdloze stijl.

Ook worden in de tentoonstelling natuurlijk de vele samenwerkingen van Van Slobbe met andere ontwerpers en instituten uitgelicht. Zelden plaatste Van Slobbe zichzelf daarbij op de voorgrond. Wie wist bijvoorbeeld überhaupt dat hij samen met Jan Jansen enkele paren schoenen heeft ontwikkeld? Ook zijn er de gympen in samenwerking met Puma, is er porselein in opdracht van Koninklijke Tichelaar Makkum en zijn er de samenwerkingsverbanden met Claudy Jongstra en Marc Mulders. Om niet te vergeten die met Nannet van der Kleijn met wie hij in 1988 – met een onderbreking van tien jaar waarin hij mannenlabel So opzette – orson + bodil begon. En dan zijn er nog de films, foto’s, shows, installaties, boeken en teksten die als een rode draad over de muur heen lopen. On top of it all is er de biografie van de ontwerper in het begin van de expositie - zo’n groot verhaal op de muur dat je bij het lezen ervan pijn in je nek krijgt. “We willen de hoeveelheid van wat Van Slobbe heeft gedaan laten zien,” vertelt Bloemberg.

Dat is gelukt. En naast alles wat hiervoor genoemd is, zijn er tot slot de inspirators, of eigenlijk tijdgenoten: Helmut Lang en Martin Margiela. Zij duiken steeds weer op op de vele foto’s en beeldlinten van bekende fotografen. Bloemberg: “Net als Lang en Margiela wilde Van Slobbe terug naar de basis. Begin jaren ’90 wilden zij de abstracte kant van mode laten zien, in plaats van een merk, een logo. Dit was een tegenreactie op de industrialisatie in de mode. Van Slobbe heeft daarmee echt voor een bepaalde kentering gezorgd.”

Opeens wijst Bloemberg een foto aan waar Margiela zelf ook op staat. Volgende keer dus goed opletten, als er weer een tentoonstelling over deze meester is, of hij niet toevallig ook aanwezig is.

De expositie ‘Stof tot nadenken’ is van 13 februari t/m 16 mei 2010 te zien in het Centraal Museum in Utrecht. Medio februari verschijnt het boek ‘Alexander van Slobbe, and... and... and...’; de eerste grote publicatie van en over Alexander van Slobbe bij uitgeverij Valiz. Daaraan werkten vele auteurs en fotografen mee, waaronder Guus Beumer, John de Greef, José Teunissen, Joke Robaard, Anuschka Blommers & Niels Schumm. En bovenal is er veel beeldmateriaal uit het archief van Van Slobbe zelf.

Beeld: Alexander van Slobbe, Orson+Bodil. Foto, JR-X