Zijlstra snijdt in mode-opleidingen

In vier mode-opleidingen wordt tussen nu en 2015 flink gesneden in het aantal studentenplaatsen. Van de totale reductie van 1.383 kunstacademiestudenten verdwijnen er 268 plaatsen voor (mode-)vormgevingsopleidingen

aan de Gerrit Rietveld Academie, Design Academy Eindhoven, Hogeschool Zuyd en Hanzehogeschool Groningen. Dat blijkt uit het meerjarenplan Focus op Toptalent dat de HBO-Raad en de opleidingen gisteren aan demissionair staatssecretaris Zijlstra van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap hebben overhandigd.

Onder

vormgeving vallen de opleidingen mode, textiel, grafisch ontwerpen, illustratie, animatie, audiovisuele vormgeving, fotografie en ruimtelijk ontwerp. Het doel van de reductie van het aantal bachelorstudenten is de kwaliteit van het onderwijs verhogen en ervoor zorgen dat de opleidingen beter aansluiten op de vraag vanuit de arbeidsmarkt. Vorig jaar juni gaf Zijlstra de aftrap voor het meerjarenplan. De komende jaren wordt het plan verder uitgewerkt en vanaf studiejaar 2015/2016 moeten de plannen doorgevoerd zijn in het onderwijs.

Ook zijn de profileringen van de academies zodanig aangescherpt om de studiekeuzes voor aankomende studenten te vergemakkelijken. De vier kunstacademies in de regio Zuid Fontys, Zuyd Hogeschool, Avans en de Design Academy Eindhoven hebben daarom besloten om te gaan samenwerken. Studenten komen binnen via een portal, en masters en lectoraten worden in afstemming op een locatie aangeboden. Iedere instelling heeft binnen de samenwerking een eigen specifieke focus, afgestemd op dat van de andere instellingen. Zo gaat Zuyd Hogeschool zich focussen op textiel en sieraden, specialiseert de Design Academy Eindhoven zich nog meer als geïntegreerde designopleiding met creatie van producten en diensten met de verbinding naar de maatschappelijke context, legt Avans de focus op concept, beeld en narratie en richt Fontys zich op vormgeving op en rond het podium.

In de Randstad wordt weinig veranderd, omdat daar volgens de HBO-raad sprake is van een breed palet aan opleidingen vanwege een breder aanbod van studenten en werkveld. Wel hebben drie hogescholen om zich te onderscheiden gekozen voor een brede focus. De Hogeschool der Kunsten in Den Haag richt zich op de vakontwikkeling met een onderscheid naar zwaartepunt op onderzoek en de Gerrit Rietveld academie richt zich op ‘pure’ autonome beeldende kunst. De Hogeschool Rotterdam, waar de Willem de Kooning Academie onder valt, kiest voor de brede context van commerciële vormgeving en innovatie in de creatieve industrie in verbinding met andere bacheloropleidingen.

Het plan moet ervoor zorgen dat opleidingen beter aansluiten op de arbeidsmarkt

ArtEZ blijft als enige instelling onveranderd, omdat de HBO-raad vindt dat de hogeschool zich al genoeg gespecialiseerd heeft door de aandacht voor vakmanschap en goed geouttilleerde werkplaatsen aanbiedt. Bovendien vindt de HBO-raad dat uit de voormalig zelfstandige instellingen in Arnhem, Enschede en Zwolle al een sterke hogeschool is voortgekomen.

Naast reductie van het aantal bachelorstudenten en specialisatie per instelling hebben de hogescholen ook afspraken gemaakt op het gebied van voortrajecten, de verbetering van de kwaliteit van bacheloropleidingen en de versterking van de top. In het Sectorplan is opgenomen dat er meer aandacht moet komen voor kunsteductie in het primair en voortgezet onderwijs. Zij vinden het scouten van jong talent en voorzieningen voor vooropleidingen van groot belang voor hoogwaardige instroom in het HBO-kunstonderwijs. De ambitie is dat leerlingen die zich via de weg van de vooropleidingen aanmelden voor een opleiding in het hbo kunstonderwijs naar verwachting voor de selectie-criteria zullen slagen. Een vorm van certificering kan deze ambitie faciliteren.

Een andere belangrijke focus is cultureel ondernemerschap. Hoewel dit reeds een basisonderdeel is voor elke opleiding, heeft de HBO-raad besloten hier nog meer aandacht aan te gaan besteden, omdat een groot deel van de afgestudeerden als zelfstandige aan de slag gaat. Dat gaan de instellingen doen door studenten bijvoorbeeld exposities te laten organiseren, zichzelf leren ‘verkopen’ door getraind te worden in elevator pitches en het maken van begrotingen en kostenberekeningen.

Foto's: Hans Vroege