"Innovatieve materialen zullen mainstream worden als ze voldoen aan de wensen van de consument''

De modeindustrie is één van ‘s werelds grootste en meest creatieve sectoren - maar de keerzijde is dat het ook één van de meest vervuilende industrieën is die verantwoordelijk is voor 10 procent van de mondiale CO2 uitstoot. De huidige productiemodellen voor kleding zijn ontzettend schadelijk voor het milieu, aangezien het meer dan 2.500 liter water vergt om genoeg katoen te produceren voor een enkel t-shirt. En voordat dit t-shirt er is, moet het katoen eerst nog worden gesponnen tot garen; waarna het wordt geverfd - waarbij mogelijk schadelijke chemicaliën komen kijken - om tot slot naar een lagelonenland te worden vervoerd waar slecht betaalde arbeiders het in elkaar zetten. Jarenlang is dit de gang van zaken geweest voor de productie van textiel en kleding, maar ontwerpers en onderzoekers plaatsen steeds vaker vraagtekens bij dit proces en roepen nu op tot verandering.

“Waarom hebben we er niet eerder aan gedacht de hele industrie te heroverwegen? Het is hoog tijd dat we dat doen voor de complete productieketen van textiel,” beargumenteert Aniela Hoitink, ontwerper, wetenschapper en oprichter van NEFFA: een onderzoeksinstituut dat zich richt op textiel innovatie. Hoitink spreekt zich uit tijdens een presentatie op Material Xperience: een vakbeurs waarbij innovatieve materialen centraal staan. Samen met andere ontwerpers, trendvoorspellers en onderzoekers, wil Hoitink de conventionele productiemethoden die in de modeindustrie worden gehanteerd veranderen door nieuwe materialen te introduceren - zowel van bestaande producties als ook materialen die zijn vervaardigd op geheel nieuwe manieren. Met het introduceren van deze nieuwe, duurzame materialen hopen ze de modeindustrie op een positieve wijze te hervormen.

Innovatieve materialen op Material Xperience moeten de modeindustrie transformeren

Een mooi voorbeeld is MycoTEX, een materiaal van mycelium dat afkomstig is van de wortels van paddenstoelen, dat Hoitink creëerde in samenwerking met een team van onderzoekers van de Universiteit Utrecht. “Wanneer je mycelium onder een microscoop bekijkt, lijken de vezels heel erg op textiel,” legt Hoitink uit. Weven of spinnen hoeft niet, want MycoTEX groeit gewoon in een lab. Het mooiste is misschien wel dat hier slechts 12 liter water voor nodig is, wat een flink verschil is met de grote hoeveelheid die een katoenen shirt vergt. Het textiel dat het resultaat is kan vervolgens direct met een 3D-mal worden gevormd, wat betekent dat er ook geen materiaal wordt verspild door te knippen en te naaien. Daarnaast profiteert de drager van dit bijzondere kledingstuk van de antimicrobiële eigenschappen van het materiaal én is het bovendien 100 procent biologisch afbreekbaar, waardoor het een duurzame en bereikbare textilekeuze is.

"Waarom produceren we mode op deze manier, terwijl de manier waarop we kleding consumeren zo is veranderd?"

Ellen Mensink is oprichter en directrice van Brightloops, een startup gespecialiseerd in circulaire textiel, en is van mening dat de modeindustrie zowel de productie en perceptie van textiel moeten worden heroverwogen. Ze gelooft dat de industrie op het punt staat een drastische verandering te ondergaan en dezelfde kant op te gaan als de auto- en voedingsindustrie op het vlak van duurzaamheid en circulariteit. “We produceren meer kleding dan we ooit nodig zullen hebben en ik ben niet langer bereid daar de prijs voor te betalen,” stelt ze, waarmee ze indirect verwijst naar rampen zoals die in het Rana Plaza en Tazreen Fashions in Bangladesh. In plaats van te blijven produceren op de lineaire manier die geldt als de norm, ziet Mensink een circulaire toekomst voor de modewereld voor zich, waarin materialen niet direct worden weggegooid maar waarin juist wordt gekeken naar manieren om deze nog te hergebruiken.

“Wanneer je een bikini kunt kopen die nog minder kost dan een broodje, is het geen verrassing dat veel mensen kleding zien als wegwerpspullen,” zegt ze. “Jaarlijks belandt in Nederland alleen al 2.350.000 ton aan ongewenst textiel op de afvalhoop - 70 procent daarvan wordt verbrand, wat enorm zonde is, omdat het ook opnieuw gebruikt had kunnen worden.” Mede door de opkomst van fast fashion is men kleding gaan zien als wegwerpbaar, en Mensink streeft ernaar die gedachte aan te pakken en mensen in te laten zien dat ieder item juist heel waardevol is. Met haar lifestylemerk Loop.alife hoopt ze de industrie te laten zien hoe nieuwe kleding kan worden gemaakt van textielafval. Door mechanische recycle-methoden in te zetten kan de startup de vezels van gemixte stoffen (van wol, katoen of denim) scheiden, sorteren op kleur en zo opnieuw inzetten bij de productie van textiel in een circulaire productiemethode die afrekent met het afvalprobleem.

"We moeten de overgang maken naar een circulair systeem waarin materialen worden hergebruikt, in plaats van de natuurlijke bronnen op aarde uit te blijven putten"

Deze innovaties vallen binnen de twee gebieden die Yassine Salihine (docent design research aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten en Senior Forecaster bij Footwearists) ziet op het gebied van materiaalontwikkeling. Eén vakgebied is gefocust op ecologisch geproduceerde materialen zoals Zov (leer dat wordt gemaakt in een lab), Pinatex (leer dat wordt gemaakt van de bladeren van de ananasboom) en MycoTEX. Het andere vakgebied stelt nieuwe, technische materialen centraal. Een voorbeeld is Parley: een garensoort die is gemaakt van plastic afval afkomstig uit de oceaan. Hoewel hij optimistisch is over de impact die zulke innovatieve materialen kunnen hebben in de industrie, waarschuwt hij voor het te vroeg in de markt zetten van materialen die nog niet volledig ontwikkeld zijn.

"Echt duurzame producten kunnen alleen succesvol zijn als mensen ze dagelijks gaan gebruiken - duurzame mode dragen moet worden gezien als iets om trots op te zijn, in plaats van je ervoor te schamen”

“Neem als voorbeeld mycelium; hoewel je het kunt gebruiken om textiel te maken, is het probleem dat het resultaat er niet heel aantrekkelijk uitziet - het ziet er nog steeds uit als paddenstoel. Ik begrijp waarom ze het presenteren als een belangrijke innovatie, maar ik denk dat ze nog meer moeten werken aan het creëren van een mooiere afwerking.” Het is een probleem waar veel innovatieve, duurzame textielen en materialen mee kampen. Want ondanks dat er veel aandacht is besteed aan de algehele ontwikkeling van dit soort materialen, lijkt men soms te vergeten dat een mooie afwerking en een aantrekkelijke look minstens zo belangrijk zijn. “Deze innovatieve materialen zullen meer mainstream worden als ze voldoen aan de wensen van de consument - dat is uiteindelijk toch de boodschap,” legde hij uit aan FashionUnited. “Een product is een succes wanneer mensen het koste wat kost willen hebben; wanneer ze een connectie zien met hun eigen leven. Maar om zulke materialen te maken, moeten ontwerpers op een andere manier gaan ontwerpen.”

Hij waarschuwde ook dat biologisch afbreekbaar textiel niet de enige oplossing is voor de productieproblemen in de modeindustrie. “Het is niet realistisch om te denken dat we al onze ongewilde kleding op natuurlijke wijze kunnen laten vergaan - er is niet genoeg land om dat te kunnen doen.” In plaats daarvan moedigt hij modebedrijven aan te zoeken naar duurzame materialen om en ook andere strategieën in te zetten om te kijken wat het beste past bij de wensen van hun consumenten. “Je moet niet op een paard wedden". Dat geldt zowel voor het investeren van je geld als voor het najagen van nieuwe technologieën. Je moet per technologie bekijken hoe deze jouw probleem kan oplossen (ieder modebedrijf heeft weer andere problemen). Aanvankelijk zullen de kosten die gepaard gaan met deze nieuwe materialen flink oplopen, maar op de lange termijn zal het deze investering dubbel en dwars waard zijn.”

Dit artikel werd eerder gepubliceerd op FashionUnited.uk. Vertaling en bewerking door May-Anne Oltmans

>

Foto’s door Viorica Cernica van Houdbaar, video’s door Blanca Heise voor FashionUnited