Onderzoek Bloomberg News: ‘Duurzaamheidsgerelateerde obligaties niet zo duurzaam als ze lijken’

Het is een groeiende markt onder investeerders: zogenaamde SLB’s, kort voor sustainability-linked bonds (in het Nederlands: duurzaamheidsgerelateerde obligaties). Deze obligaties zijn gekoppeld aan duurzaamheidsdoelstellingen van bedrijven en werken als extra drijvende kracht om die te halen, is het idee. De obligaties zijn echter lang niet altijd zo ‘groen’ als ze lijken, blijkt uit onderzoek van Bloomberg News.

Onderzoekers van het persbureau analyseerden ruim honderd SLB’s met een gezamenlijke waarde van bijna zeventig miljard euro, door bedrijven wereldwijd uitgegeven aan Europese investeerders. Volgens de onderzoekers was de meerderheid van die SLB’s verbonden aan ‘zwakke, irrelevante of zelfs reeds bereikte’ duurzaamheidsdoelen, zo wordt in een publicatie van Bloomberg gesteld.

Bedrijven stellen eigen doelstellingen bij SLB’s

Om even terug te gaan naar de basis: SLB’s zijn obligaties. Investeerders die een obligatie kopen van een bedrijf lenen dat bedrijf in feite geld, waarover zij dan weer rente ontvangen. Bij een SLB is het rentepercentage aan specifieke duurzaamheidsdoelen verbonden. Bij het vaststellen van het rentepercentage en het uitgeven van de obligaties belooft het bedrijf binnen de looptijd van de obligatie zekere duurzaamheidsdoelen te zullen behalen. Gebeurt dat niet, dan moet het bedrijf investeerders een vastgesteld extra percentage rente betalen, een soort ‘boete’ voor het niet behalen van de doelen. Op die manier wordt aan investeerders duidelijk gemaakt dat het bedrijf duurzaam bezig is.

Volgens Bloomberg News zijn die duurzaamheidsdoelen in veel gevallen echter weinig ambitieus. Bedrijven mogen hun eigen doelstellingen creëren. Dat biedt bedrijven ruimte om het zichzelf niet al te moeilijk te maken. Dat doen ze volgens de onderzoekers dan ook niet.

Op welke criteria de onderzoekers hun kritische oordeel baseren, maken ze in de publicatie niet duidelijk. Wel worden enkele voorbeelden gegeven van bedrijven die aan de SLB’s lagere duurzaamheidsdoelen koppelen dan ze in hun dagelijkse praktijk al hanteren. Andere bedrijven werken met doelstellingen die met weinig moeite te behalen zijn, of die - achteraf - al behaald bleken te zijn op het moment dat de SLB’s werden uitgegeven.

Zo noemen de onderzoekers Chanel, dat enkele jaren terug SLB’s uitgaf voor een totale waarde van 600 miljoen euro. Achteraf werd echter duidelijk dat een van de gekoppelde duurzaamheidsdoelen reeds ruim was overschreden tegen de tijd dat de SLB’s werden uitgegeven. Volgens een woordvoerder van Chanel was het bedrijf daar zelf destijds nog niet van op de hoogte.

Onderzoekers Bloomberg News: ‘Investeerders dagen bedrijven niet uit’

Investeerders dagen bedrijven ook niet uit om de lat hoger te leggen, stellen de onderzoekers. “De meesten lijken tevreden zolang het label ‘groen’ eraan hangt.” Daarvoor krijgen investeerders eigenlijk weinig terug, stellen de onderzoekers, want de rente is over het algemeen lager dan bij andere obligaties: ongeveer 0,30 procentpunt, zo concludeerden twee onderzoekers van de Universiteit van Zürich in januari. De boetes die bedrijven zichzelf opleggen als ze hun duurzaamheidsdoelen niet halen liggen meestal rond de 0,25 procentpunt, dus ook daarmee komt de rente niet boven die van een reguliere obligatie uit. Voor bedrijven zijn SLB’s zo bezien een relatief goedkope manier om kapitaal te verwerven, zo wordt in de Bloomberg-publicatie onderstreept.

Op dit vlak bestaat nog geen overheidsregulering. Nationale overheden zijn niet verantwoordelijk voor het controleren van het ambitieniveau van de SLB’s aldus een woordvoerder van de Europese marktautoriteit.

Dit alles maakt de SLB’s niet nietig: ze kunnen er altijd nog voor zorgen dat de prestaties van bedrijven niet achteruit gaan. Mits gesteund door ambitieuze en kritische investeerders hebben de SLB’s de potentie om grotere verandering teweeg te brengen, concludeert Bloomberg News. Maar op dit moment doen ze dat meestal nog niet.