Liselore Frowijn cureert tentoonstelling in @droog: Onward & Upward moet troost bieden in onzekere tijden

In @droog aan de Staalstraat in Amsterdam opent morgen voor de pers en vanaf vrijdag voor het grote publiek de tentoonstelling Onward & Upward - Art in the garden of life. De tentoonstelling is samengesteld door medeoprichter en directeur van @droog Renny Ramakers en modeontwerper Liselore Frowijn. Omdat de winkel van @droog dicht ging en alleen als webshop verder zou gaan, kwam de ruimte van 700 vierkante meter vrij en besloot Ramakers een tentoonstelling te organiseren. Zij vroeg Frowijn voor de scenografie van de tentoonstelling en samen selecteerden zij de deelnemende kunstenaars.

Voor de expositie is de ruimte van @droog tijdelijk getransformeerd in een grote surrealistische tuin met werk van twintig beeldende kunstenaars. De kunst moet troost bieden in onzekere tijden waarin we door Covid-19 zijn beland en laat ook de kracht zien van mensen om toch altijd door te gaan. Liselore Frowijn bedacht het concept van de surrealistische tuin aan de hand van een beroemde quote van Voltaire uit zijn roman Candide. “Il faut cultiver notre jardin,” schrijft de grote Franse schrijver aan het eind van dit boek. Anders gezegd: we moeten doen wat binnen onze macht ligt om de wereld te veranderen en te verbeteren en daarbij dicht bij onszelf beginnen. FashionUnited belde met Frowijn voor wat toelichting op deze tentoonstelling die bijna pijnlijk mooi in onze huidige tijd past.

Hoe hebben jij en Renny Ramakers elkaar ontmoet?

"Haar man had mij benaderd, want ze hadden de nieuwsbrief van de Nederlandse ambassade in Amerika ontvangen, waarin een foto van een jas van mij gemaakt van ananasbladvezel was opgenomen die daar werd geëxposeerd. Renny kijkt altijd uit naar bijzondere dingen en ze was getriggerd door het materiaal. Zo kwamen we per mail in contact en is ze bij mij in de studio langsgekomen. Dat was op 5 maart, heel specifiek, maar omdat een week later de lockdown startte, weet ik het nog heel goed. We raakten in gesprek door die jas, maar uiteindelijk wilde ze graag samen iets doen, omdat ze een nieuw plan had voor Droog. Ze wilde de winkel online voortzetten en had daardoor heel veel ruimte over in het pand op de Staalstraat. Ze vroeg mij om mee te denken over een tentoonstellingsconcept."

Hoe is het idee voor Onward & Upward ontstaan?

"Aanvankelijk was het idee van Renny dat het meer over mode zou gaan, dat ik een modetentoonstelling zou cureren of een project zou doen met collega ontwerpers. Ik heb een hele brede interesse, ook in kunst en design en daarom heb ik deze kans juist aangegrepen om ook een heel breed voorstel te laten zien van wat we nog meer zouden kunnen doen met de ruimte. Toen heb ik een plan ingediend voor een tentoonstelling, maar dat is de afgelopen maanden weer heel erg veranderd, omdat alles zo onzeker was qua wat we kunnen doen. Uiteindelijk beseften we dat we heel graag werk wilden tonen waar mensen troost uit kunnen halen. We willen de kracht van het leven laten zien."

Had je eerder een expositie gecureerd of is dit je eerste?

"Ik heb wel vaker zelf meegedaan aan tentoonstellingen, maar dit is de eerste tentoonstelling die ik heb gecureerd. Ik heb de manier van werken heel erg benaderd zoals ik ook een collectie maak. Ik doe dat ook altijd op een collage-achtige manier. Ik begin altijd met stoffen en kleuren, die breng ik dan bij elkaar en zo kleed ik de collectie aan. Nu heb ik eigenlijk de ruimtes aangekleed met de kunst in mijn achterhoofd. Ik heb steeds nagedacht hoe we de werken het beste kunnen laten zien en ik heb dat zo aangepakt zoals ik ook een collectie zou opbouwen, door steeds lagen over elkaar te doen, veel collages te maken en in en uit te zoomen. Het is wat groter allemaal dan een kledingstuk, maar je kunt het wel op die manier benaderen."

Hoe ging de samenwerking met Renny?

"Dat was fantastisch, want zij is echt een soort mentor voor mij geworden. Ik heb zoveel van haar geleerd. Zij woont in Barcelona, dus we konden niet live afspreken door Corona, maar we hebben maandenlang elke week gebeld en dat was heel fijn. Langzaam is het team groter geworden en werken we ook met een persagent, een assistent van Renny en een producent die weer allemaal mensen heeft die nu de tentoonstelling aan het opbouwen zijn. We zijn langzaam gegroeid in bezetting, maar het begon echt met de dialoog die wij met zijn tweeën hadden."

Wat is het belangrijkste wat je van haar hebt geleerd?

"Dat je als je werken cureert ook moet kijken naar het verhaal achter het kunstwerk. Je vindt eerst iets heel mooi, maar daarna moet je in gesprek gaan met de kunstenaar en luisteren naar wat hij te zeggen heeft. Het is belangrijk dat je kijkt naar wat voor laag dat toevoegt aan het verhaal dat we met zijn allen vertellen.

Hoe hebben jullie alle kunstenaars geselecteerd?

"Dat verschilde heel erg. Ik ga zelf altijd veel naar musea en galeries, maar dat kon natuurlijk heel lang niet. Toen dat vanaf 1 juli weer kon, ben ik wel weer fanatiek op pad gegaan en ik heb ik ook academies en eindexamenshows bezocht, bijvoorbeeld van de Rietveld en de Ateliers. Ook vonden we veel kunstenaars via Instagram, maar dan gingen we daarna wel op atelierbezoek, want het is belangrijk dat je kunst ook in het echt ziet. We hebben de kunst echt laten leiden, dat was het startpunt en de metafoor om dat te laten zien, is een tuin geworden. In Droog wordt nu een hele tuin gebouwd, die als een surrealistisch draagvlak geldt voor de kunst die we gaan laten zien.

Wat hebben de geselecteerde kunstenaars en hun werken gemeen?

"Ik denk dat ze allemaal op hun eigen manier troost bieden. Zo ervaar ik het althans en dat is voor mij de rode draad van de tentoonstelling. Alle kunstenaars hebben een vorm gevonden om de kracht van het leven te laten zien op een hele menselijke manier. Mijn droom is dat je als bezoeker naar buiten komt je empathie voor de medemens is aangescherpt. Het mag van mij het universele gevoel van verbinding aanraken.

De titel klinkt ook wel positief, ben je zelf positief over de toekomst?

"Dat weet ik niet zo goed. Ik probeer zoveel ik kan in het nu te leven. Het is echt een grillige tijd, maar als je probeert in het nu te zijn, kan je nog wel genieten van de kleine dingen. Als je teveel gaat nadenken over wat er allemaal mis is, kan je daar heel angstig van worden, omdat je niet goed ziet hoe het ooit goed kan komen. Het is best een duistere tijd en er zit veel angst in de samenlevening. Maar ik denk dat we moeten proberen om onze medemens zonder angst te benaderen. We moeten proberen de toekomst niet per se zwart in te vullen, maar dat er dingen moeten veranderen is wel zeker.

Hoe heeft de Corona-crisis jou persoonlijk beïnvloed?

"Ik kon nog steeds naar mijn studio gaan en had niet echt een team om mij heen. Het feit dat ik naar buiten kon en niet vast zat in een kleine ruimte waar ik niet weg kon, was echt een luxe. Maar dat je zo niet weet waar je aan toe bent, dat doet wel wat met de mens denk ik. Je weet niet wanneer het einde in zicht is en dat weten we nog steeds niet. Dat onbestemde gevoel, een soort collectieve stress, dat had ik ook wel."

Ben je nog met andere projecten en mode bezig?

"Ja, zeker. Ik heb voor deze tentoonstelling de pakken gemaakt van de mensen die op zaal rondlopen en de mensen in het café. Een van die pakken zal ik ook verkopen in mijn eigen webshop. Ik ben ondertussen ook bezig met een kostbare collectie die ik in januari ga presenteren. Het is geen couture, maar er zit heel veel werk en aandacht in deze collectie. Tijdens de voorbereidingsfase van de tentoonstelling ben ik er ook mee bezig geweest, maar na de opening van de expo ga ik mij er weer helemaal op focussen. In januari wordt de collectie gelanceerd met een film en fotografie. Ik zou niet zonder mode kunnen".

Zie je de modewereld nu heel erg veranderen?

"Het massale van mode gaat wel veranderen. Ik ben twee jaar geleden gestopt met het geven van grote shows en ik zie dat ook bij andere ontwerpers gebeuren. Ontwerpers presenteren collecties nu vaker digitaal met video’s en dat is ook logisch, want via internet en Instagram heb je een enorm bereik. We hoeven niet per se met een heel circus naar een stad af te reizen om daar alles te laten zien."

Heb je een favoriet kunstwerk in de tentoonstelling?

"Ze zijn natuurlijk allemaal favoriet, maar als ik er dan toch één moet noemen zijn het de bizarre wezens van Margriet van Breevoort. Ze zijn heel vervreemdend, maar ook levensecht. Daardoor schrik je even als je ze ziet, maar daarna zie je dat ze heel herkenbare dingen hebben, zoals een hele menselijke huid of haren. Ineens herken je een stukje van jezelf erin en dat is grappig. Zij laat met haar werk heel mooi zien dat we meer begrip moeten opbrengen voor de ander. Daarnaast brengen we ter gelegenheid van de tentoonstelling een heel mooi boekje uit. Ramsey Nasr, de acteur en dichter, heeft een gedichtenbundel samengesteld voor onzekere tijden, Het lange heden. Het is een klein gouden boekje geworden dat je overal mee naartoe kan nemen en dat troost biedt. Zo kan je een stukje van de tentoonstelling ook meenemen."

Onward & Upward - Art in the garden of life is van 2 oktober tot en met 17 januari te bezoeken in @droog aan de Staalstraat 7a in Amsterdam

Beeld: Studio Frowijn, Bob door Margriet van Breevoort