State of Fashion en ArtEZ starten driejarig onderzoek naar (on)zichtbare arbeid
bezig met laden...
De Arnhemse modebiënnale State of Fashion (STOF) en ArtEZ University of the Arts starten samen een driejarig onderzoeksproject naar de vergeten arbeid achter modeproductie: (On)zichtbare Arbeid.
Drie ontwerpers, waaronder Tess van Zalinge, sluiten aan om hun eigen maakproces onder de loep te nemen en de vraag te beantwoorden: welke arbeid wordt vaak over het hoofd gezien? Hun ontwerpen zijn in het voorjaar van 2027 in een slotpresentatie te zien.
Het project wordt gefinancierd door Regieorgaan SIA, dat praktijkgericht onderzoek aan hogescholen ondersteunt. ArtEZ treedt op als penvoerder. “Onzichtbaarheid in arbeid is een belangrijk thema binnen mode en textiel,” zegt Astrid Ubbink, programmacoördinator bij State of Fashion. “We willen het hele systeem in kaart brengen en zichtbaar maken waar arbeid nog onderbelicht of zelfs onzichtbaar blijft.”
Naast ArtEZ en STOF zijn ook Avans Hogeschool (expertisecentrum Brede Welvaart) en Crafts Council Nederland betrokken als kennispartner. De laatste brengt expertise in vanuit het textielnetwerk NewTexEco. Vanuit ArtEZ nemen onderzoeker Femke de Vries en materiaalontwerper Tjeerd Veenhoven deel, onder begeleiding van professor in mode Danielle Bruggeman. Vanuit Avans werkt Joline d’Arnaud van Boeckholtz mee.
Maakproces onder de loep
Het idee voor het project leefde al langer bij zowel STOF en ArtEZ, die al jaren een vaste bijdrage levert de Biënnale. Ubbink. “Wij werken bij STOF aan thema’s die aansluiten bij het onderzoek aan ArtEZ. Dit project is een kans om samen dieper te graven en onze kennis te bundelen.”
Alle partijen werken samen aan dezelfde hoofdvraag: waar blijft arbeid in de modeketen ongezien? “Iedereen kent de ontwerpers en de recyclers inmiddels wel, maar niet de textielchemici, de lokale naaiateliers of de kleermakers in dorpen - vaak gerund door mensen met een migratieachtergrond. Daar zit veel kennis en vakmanschap verstopt.”
Om dat zichtbaar te maken, brengen de onderzoekers de ketens van drie ontwerpers in kaart: Tess van Zalinge, bekend om haar duurzame en ambachtelijke high-fashion ontwerpen. Zyanya Keizer, die in haar atelier in Arnhem-Zuid een veilige werkplek biedt aan vrouwen met diverse achtergronden, en Amy Suo Wu, die via kritisch en speculatief design reflecteert op arbeid, migratie en zichtbaarheid. Onder begeleiding van State of Fashion verdiepen die ontwerpers, die elk al hun maatschappelijke bijdragen leveren, zich nog bewuster te worden van hun proces.
“We vragen hen te onderzoeken waar voor hén nog onzichtbaarheid zit,” zegt Ubbink. “Bijvoorbeeld door mee te lopen bij iemand met een klein naaiatelier aan huis, of juist met een textielchemicus.”
Het project mondt uit in een grote visuele kaart die laat zien welke arbeiders en ambachten overschaduwd worden in het modesysteem. De ontwerpers vertalen hun bevindingen naar nieuwe ontwerpen die de complexiteit van modeproductie voelbaar maken voor het brede publiek. Het onderzoek loopt tot 2027, maar tussentijdse resultaten zijn al te zien tijdens de State of Fashion Biënnale 2026.