Leena Nair: De ‘menselijke vonk’ die de volgende eeuw van Chanel inluidt

In de gesloten wereld van de Parijse luxe is erfgoed een betaalmiddel en creatieve afkomst van het grootste belang. De benoeming van een buitenstaander kan dan ook een schokgolf door de industrie teweegbrengen. Toen het Franse luxemerk Chanel in januari 2022 Leena Nair benoemde tot haar wereldwijde CEO, werd die stap als ronduit revolutionair beschouwd.

Nair, een veteraan met dertig jaar ervaring bij de fast-moving consumer goods-gigant Unilever, was een onconventionele keuze. Haar expertise lag bij mensen, niet bij petit point. Toch was haar aanstelling een bewuste en vooruitstrevende koerswijziging voor het iconische modehuis. Het was een gok op de toekomst van luxe, die niet alleen ligt in wat je creëert, maar ook in hoe je het creëert en wie je daarbij ondersteunt.

Nairs reis naar de top van het 115 jaar oude merk was, zoals ze het zelf omschrijft, een “viervoudige sprong”: van chief human resources officer naar CEO, van een beursgenoteerd bedrijf naar een particulier bedrijf, van een Anglo-Nederlands conglomeraat naar een Frans erfgoedmerk en van huishoudelijke producten zoals tandpasta en ijs naar luxe.

Opleiding en vroege carrière

Nair werd geboren in Kolhapur, een kleine stad in Maharashtra, India. Haar pad werd gekenmerkt door een reeks primeurs. Ze groeide op in een conservatieve omgeving en was de eerste vrouw in haar familie die een hogere technische opleiding volgde. Een beslissing die op onderhandeling en bezorgdheid stuitte. Haar moeder maakte zich de bekende zorgen: “Oh, mijn God, je bent zo ambitieus. Wie gaat er met jou trouwen?”. Nair liet zich niet afschrikken en volgde een ingenieursopleiding in elektronica en telecommunicatie, een vakgebied met destijds weinig vrouwen.

Een mentor op de universiteit zag echter haar aangeboren talent voor het begrijpen van menselijk gedrag en stuurde haar een andere kant op. Vervolgens behaalde ze een MBA in human resources aan de prestigieuze XLRI – Xavier School of Management, waar ze in 1992 als beste van haar jaar afstudeerde. Deze overstap van techniek naar human resources was een vroeg teken van haar vermogen tot vernieuwing, een vaardigheid die haar carrière zou bepalen.

De eerste zijn

Nairs professionele opmars begon in 1992 als managementtrainee bij de Indiase dochteronderneming van Unilever. Trouw aan haar pioniersgeest werd ze de eerste vrouw binnen de afdeling die een nachtdienst draaide in een fabriek. Deze praktijkervaring, van de verkoop van thee op het Indiase platteland tot het managen van fabriekspersoneel, gaf haar een diepgaand inzicht in het bedrijf en de mensen.

In drie decennia doorbrak ze systematisch barrières. Ze werd de jongste uitvoerend directeur bij Hindustan Unilever en de eerste vrouw in het South Asia Leadership Team van het bedrijf. Haar ambtstermijn werd gekenmerkt door tastbare resultaten. Als uitvoerend directeur HR voor Zuidoost-Azië verhoogde ze de productiviteit in twee jaar tijd met 33 procent. In 2016 werd ze benoemd tot Unilevers “eerste vrouwelijke, eerste Aziatische en jongste ooit” chief human resources officer. Ze was verantwoordelijk voor de 150.000 werknemers van het bedrijf in 190 landen.

De eerste vrouw, Indiase of persoon van kleur in een functie zijn, is volgens Nair zowel een voorrecht als een last geweest. Ze deelt openlijk haar momenten van falen en twijfel. Toen Nair op de shortlist stond om CEO van Unilever te worden, raadpleegde ze haar mentor, voormalig PepsiCo CEO Indra Nooyi. Ze somde de vaardigheden op die ze naar eigen zeggen miste voor de rol. Nooyi vroeg haar vervolgens op te sommen wat ze wél in huis had: ervaring met management op wereldwijde schaal, het leiden van grote transformatieprogramma's en het aansturen van een enorm personeelsbestand. Het telefoontje van Chanel kwam als een verrassing. Het duurde negen maanden voordat Nair ja zei tegen de overstap van de massamarkt naar de gesloten wereld van luxe.

Visie op menselijke creatie

Sinds haar aantreden heeft Nair een duidelijke en ambitieuze visie voor Chanel geformuleerd. Ze wil ervoor zorgen dat het modehuis een “baken van inspiratie is voor de komende 100 jaar”, zei ze vorig jaar tijdens een lezing aan de Stanford-universiteit. Haar strategie is geen radicale breuk met de kernprincipes van creativiteit en vakmanschap van het merk. Het is eerder een evolutie, waarbij een modern bewustzijn in de bedrijfsvoering wordt verankerd. Haar leiderschap rust op drie pijlers: een positieve impact hebben op de wereld, het onophoudelijk beschermen van menselijke creatie en altijd vormgeven aan de toekomst.

Haar leiderschapsfilosofie, die ze decennialang in human resources heeft aangescherpt, is onmiskenbaar “mensgericht”. Ze pleit voor wat ze “compassionate leadership” noemt, in de overtuiging dat, hoewel harde zakelijke beslissingen noodzakelijk zijn, deze met empathie moeten worden uitgevoerd. “Ik geloof oprecht in welwillendheid, in vriendelijkheid, in compassie, in empathie,” zei ze tijdens de lezing. Deze aanpak komt tot uiting in haar toewijding aan “collectieve intelligentie”, een praktijk waarbij naar elke stem in de kamer wordt geluisterd om een cultuur te creëren waarin diverse perspectieven worden gewaardeerd.

Uitdagingen en een nieuwe koers voor Chanel

Hoewel haar ambtstermijn nog relatief nieuw is, is de impact van Nair al meetbaar. Onder haar leiding heeft Chanel financiële veerkracht getoond in een vertragende luxemarkt. In 2022, haar eerste jaar als CEO, steeg de omzet van het bedrijf met 17 procent tot een recordbedrag van 17,2 miljard dollar. Dit momentum zette zich voort in 2023, met een omzetstijging van nog eens 16 procent tot net onder de 20 miljard dollar, gedreven door dubbelcijferige groei in alle productlijnen.

Economische druk en veranderend consumentengedrag begonnen in 2024 op Chanel te wegen. De omzet daalde met 4,3 procent tot 18,7 miljard dollar, terwijl het bedrijf een nieuwe koers inslaat met de benoeming van een nieuwe creatief directeur. Maandag presenteert Matthieu Blazyzijn eerste collectie. Het bedrijf zet extra in op parfum en beauty, met de geplande opening van 48 winkels in het lopende jaar.

Nair heeft de filantropische inspanningen van het modehuis aanzienlijk versterkt. Bij haar aantreden als CEO verhoogde ze de jaarlijkse financiering voor de Fondation Chanel, die vrouwen en meisjes wereldwijd ondersteunt, van 20 miljoen dollar naar 125 miljoen dollar. Dit sluit aan bij haar jarenlange pleidooi voor gendergelijkheid. Een zaak waarvoor ze zich ook bij Unilever inzette, waar ze een cruciale rol speelde in het bereiken van een 50/50 genderbalans in het wereldwijde leiderschap. Bij Chanel bekleden vrouwen nu meer dan 60 procent van de managementfuncties.

In het nieuws

Leena Nair is geen CEO die actief de media-aandacht opzoekt. Haar benoeming genereerde veel media-aandacht, die zich grotendeels richtte op haar voormalige “buitenstaander”-status en wat dit betekende voor Chanel en de bredere luxe-industrie. Gedurende een groot deel van haar eerste anderhalf jaar hield ze zich op de achtergrond. Ze begon aan een “luistertour” om zich onder te dompelen in het bedrijf, waarbij ze meer dan 100 winkellocaties en 40 productielocaties bezocht.

Recentelijk is ze meer publieke gesprekken aangegaan, bijvoorbeeld als spreker op evenementen zoals de Business of Fashion Voices-conferentie en de “View From The Top”-serie van de Stanford-universiteit. Deze optredens zijn zorgvuldig gekozen, zodat ze haar leiderschapsfilosofie en visie direct kan verwoorden. Er is geen noemenswaardige controverse rond haar leiderschap geweest. Het primaire verhaal blijft er een van respectvolle nieuwsgierigheid en observatie, terwijl de industrie toekijkt hoe ze haar mensgerichte aanpak combineert met het diepgewortelde erfgoed van Chanel.

Familiemens

Achter de baanbrekende CEO schuilt een persoon die geworteld is in haar waarden en familie. Nair spreekt vaak over de cruciale steun van haar man, Kumar Nair, een ondernemer in de financiële dienstverlening, en hun twee zonen. Met humor en genegenheid deelt ze het verhaal van haar gearrangeerde huwelijk. Ze vertelt hoe haar vader haar aan de belofte hield om te trouwen met de man die hij had gekozen, in ruil voor zijn steun aan haar opleiding. Een belofte die na een koffieafspraak van 30 minuten leidde tot een partnerschap van meer dan 30 jaar.

Ze is een beoefenaar van zelfreflectie en gebruikt een dagboek om momenten van zelftwijfel te doorstaan en dankbaarheid te cultiveren. Haar hobby's zijn naar verluidt lezen, hardlopen en Bollywood-dansen.

Afsluitend inzicht

Het leiderschap van Leena Nair is een studie in stille revolutie. Ze ontmantelt niet het huis dat Coco Chanel heeft gebouwd, maar versterkt de fundamenten voor een nieuw tijdperk. Ze zorgt ervoor dat de erfenis niet alleen behouden blijft, maar ook relevant wordt gemaakt voor de komende eeuw. Haar visie wordt misschien het best verwoord door haar eigen woorden tijdens haar lezing in Stanford, een krachtige reflectie op haar ultieme ambitie voor het merk:

“Ik wil dat mannen en vrouwen over 100 jaar zeggen: ‘Wauw, die mensen bij Chanel in 2024 wisten echt wat ze deden, want ze hebben ons leven vandaag veranderd.’ Ik wil dus dat we een baken van inspiratie zijn voor de komende honderd jaar.”

Dit verhaal is geschreven met behulp van AI.

Dit artikel is in het Nederlands vertaald met behulp van een AI-tool.

FashionUnited gebruikt AI taaltools om het vertalen van (nieuws)artikelen te versnellen en de vertalingen te proeflezen om het eindresultaat te verbeteren. Dit bespaart onze menselijke journalisten tijd die ze kunnen besteden aan onderzoek en het schrijven van eigen artikelen. Artikelen die met behulp van AI zijn vertaald, worden gecontroleerd en geredigeerd door een menselijke bureauredacteur voordat ze online gaan. Als je vragen of opmerkingen hebt over dit proces, stuur dan een e-mail naar info@fashionunited.com.