Paco Rabanne: Van ruimteman tot geurkoning

De Spaanse Paco Rabanne, die in de jaren zestig de bijnaam ‘Wacko Paco’ kreeg door zijn ontwerpen die niet gedragen konden worden, werd later vooral bekend vanwege zijn wereldwijde populaire geurlijn en zijn excentrieke overtuigingen.

Rabanne werd weggezet als ‘de metaalbewerker’ door Coco Chanel, maar toch werd zijn invloed doorgegeven van generatie op generatie. Zo kleedde hij wereldster Lady Gaga in outfits die volledig van papier waren gemaakt voor haar optreden in 2011 tijdens de MTV Europe Music Awards.

Hij ontwierp ook het iconische kostuum van Jane Fonda voor de science fiction film ‘Barbarella’ uit 1968 en jurken voor de Franse beroemdheden Brigitte Bardot en Françoise Hardy.

Rabanne was een van de vormgevers aan de space age-beweging in de mode-industrie van de jaren zestig, naast ontwerpers als Pierre Cardin, die duizelingwekkende prints in hun kleding verwerkten die het technologische, toekomstige tijdperk moesten weergeven.

Zijn show van 1966 maakte hem bekend toen hij het publiek wist te verbazen met ‘12 ondraagbare jurken’, waarbij zijn modellen op blote voeten over de catwalk dansten in outfits gemaakt van scherp metaal en andere ongewone materialen.

“Ik heb altijd het idee gehad dat ik een tijdversneller ben”, schreef hij op mysterieuze wijze voor een tentoonstelling in het Antwerpse modemuseum MoMu in 2016. "Van zo ver gaan als verstandig is en je niet overgeven aan het morbide plezier van de bekende dingen, zie ik als vergaan."

Op de vlucht voor Franco

Francisco Rabaneda-Cuervo werd in 1934 geboren in Spaans Baskenland, nabij de stad San Sebastian, waar zijn moeder naaister was van de ontwerper Cristobal Balenciaga en zijn vader generaal in het leger.

Het leven van Rabanne werd verwoest door de Spaanse burgeroorlog toen het leger van dictator Francisco Franco zich tegen zijn vader, een commandant van het garnizoen van Guernica, keerde en hem in 1936 neerschoot. Dat jaar vluchtte zijn familie naar Frankrijk en ging Rabanne studeren aan de Beaux-Arts universiteit in Parijs, waar hij afstudeerde met een diploma in architectuur.

Hij begon zijn modecarrière met het maken van accessoires, zoals juwelen, dassen en knopen. Al gauw trok dat de aandacht van Christian Dior, Yves Saint-Laurent en Pierre Cardin.

Na de media-aandacht voor zijn eigen lijn sloot Rabanne in 1968 een deal met de familie Puig die in Barcelona woonde. De Puig-familie was een zwaargewicht in de mode- en parfumindustrie.

De deal betekende voor Rabanne een entree in de parfumindustrie waarna zijn naam een synoniem werd van eau de cologne en wat uiteindelijk zijn beroemdheid als modeontwerper overtrof.

‘Mysterieus en gek’

Rabanne had een voorliefde voor het mysterieuze en de esoterie. Zo beweerde hij dat hij meerdere levens heeft gehad, zo’n 78.000 jaar oud was, de liefde met de aarde te hebben bedreven, God gezien had en door buitenaardse wezens was bezocht.

In 1999 voorspelde hij in zijn boek ‘Vuur uit de hemel’ dat Parijs later dat jaar werd vernietigd toen het Russische ruimtestation Mir op aarde neerstortte- een bewering die hij baseerde op de lezing van de zestiende eeuwse Franse waarzegger Nostradamus.

“Om te zeggen dat Paco Rabanne op zijn eigen ritme marcheert is een understatement”, schreef de New York Times in 2002. "Hij wordt futurist, couturier, mysticus, gek, dadaïst, beeldhouwer, architect, astroloog, parfumeur, kunstenaar en profeet genoemd.”

Dit artikel verscheen eerder op FashionUnited/COM. Vertaling en bewerking naar het Nederlands door Sylvana Lijbaart.