Rebels mode-icoon en klimaatactivist: Vivienne Westwood wordt tachtig

Voordat ze in Parijs en Milaan modellen de catwalk op stuurde, definieerde ze in Londen de punklook. Maar in plaats van over vroeger te praten, zet Vivienne Westwood zich liever in voor klimaatbescherming. Zelfs op tachtigjarige leeftijd is deze moderebel niet te stoppen.

De gedachte dat er ter gelegenheid van haar mijlpaalverjaardag wordt teruggekeken op haar levensverhaal en carrière, moet voor Westwood een gruwel zijn. "Moeten we dit allemaal bespreken", klaagde ze in de documentaire ‘Westwood: Punk, Icon, Activist’, die in 2018 in première ging. "Dit is zo saai." Niet waar, natuurlijk. Bijna niets in Westwoods leven is saai. Maar in plaats van te kletsen over haar verleden geeft de mode-anarchist en activist, die vandaag tachtig wordt, er de voorkeur aan de aandacht te vestigen op haar politieke strijdpunten.

Vivienne Westwood: “De wereld is corrupt!”

Vorig jaar baarde ze opzien met het protest voor de vrijlating van Wikileaks-oprichter Julian Assange. In een felgele outfit zat ze in een grote vogelkooi voor een gerechtsgebouw in Londen. "Ik ben Julian Assange!" riep ze in het bijzijn van journalisten en demonstranten in haar megafoon. “De wereld is corrupt!” De rol leek haar te bevallen.

De Britse vrouw met de bleke huid zet zich al geruime tijd in voor mensenrechten, vrede en dierenwelzijn, en tegen klimaatverandering. Show is een vast onderdeel van Westwoods enscenering; deze garandeert aandacht. In 2015 werd ze in een witte tank naar het privéhuis van de toenmalige Britse premier, David Cameron, gereden om te protesteren tegen de winning van gas door middel van fracking (het hydraulisch fracturen van de grond, red.).

Politieke statements waren en zijn ook een integraal onderdeel van haar mode - soms tot ergernis van haar man en mede-ontwerper Andreas Kronthaler, zoals blijkt uit de Westwood-documentaire van regisseur Lorna Tucker. “Ze vindt het fijn als kleding een boodschap heeft”, zegt Kronthaler, “wat ik goed vind, of niet goed vind. Ik weet het niet zeker." Westwood is al bijna dertig jaar getrouwd met de vijfentwintig jaar jongere Oostenrijker, haar voormalige modestudent.

Westwood wilde geen ontwerper worden

Mode alleen was nooit genoeg voor Westwood. Ze had niet eens een carrière in de industrie in gedachten. "Ik wilde geen modeontwerper worden", verduidelijkte ze in 2009 in het tijdschrift Time. “Ik lees liever, of doe intellectuele dingen.” Tegelijkertijd toonde de dochter van een schoenmaker en een katoenspinner als kind al een talent voor mode. Westwood, die in 1941 als Vivienne Isabel Swire werd geboren in de parochie van Tintwistle bij Manchester, zou bijvoorbeeld wat modieuze aanpassingen hebben gemaakt aan haar eigen schooluniform.

Als tiener verhuisde ze met haar ouders, broers en zussen naar de buurt van Londen. Na slechts één semester stopte ze met de kunstacademie om een opleiding tot docent te volgen - met kunst als hoofdvak. Haar plan: “Ik zal proberen kunstenaar te worden. En als ik geen kunstenaar kan zijn, word ik leraar."

Ze ontmoette Derek Westwood, met wie ze zoon Ben kreeg. Het huwelijk duurde slechts twee jaar. Uit de daaropvolgende relatie met de jonge kunststudent Malcolm McLaren, de latere manager van de Sex Pistols, kwam hun tweede zoon Joseph voort. McLaren lanceerde toevallig ook de modecarrière van Westwood.

Met hem opende ze in 1970 de winkel Let it Rock aan King's Road in Londen, waar ze platen en door haar ontworpen mode verkochten. De boetiek veranderde verschillende keren van naam en stijl: deze bood een tijdlang gewaagde SM-mode aan onder de noemer SEX, en wordt sinds 1979 World’s End genoemd. De winkel was in de jaren zeventig een ontmoetingsplaats voor de punkscene en wordt ook beschouwd als de wieg van de Sex Pistols. Westwood creëerde de eerste outfits voor Johnny Rotten en co, met veiligheidsspelden, gaasoverhemden en geklonken armbanden - en creëerde zo de iconische punklook.

"Ik beschouwde mezelf helemaal niet als een modeontwerper, maar ik merkte dat ik veel talent had,” zegt Westwood in de documentaire van Tucker. “Ik wilde dat mensen wisten dat hetgeen ze op de catwalk in Parijs zien, van mij komt. En ik dacht: ik moet me in deze zakenwereld gaan bewegen en de kleren echt verkopen, ze aan journalisten presenteren, een modeontwerper worden. Ik wist dat ik het kon."

Nadat Westwood in eerste instantie thuis belachelijk werd gemaakt en eind jaren tachtig zelfs publiekelijk werd uitgelachen op televisie, werd ze in 1990 en 1991 uitgeroepen tot British Designer of the Year. In 2006 werd ze tot de adel verheven door koningin Elizabeth II. Terwijl Dame Vivienne nog steeds punk in hart en nieren is, maakt haar mode al lang deel uit van het establishment. Prinses Eugenie verscheen in een Westwood-jurk op de bruiloft van William en Kate in 2011. Zelfs de voormalige premier Theresa May droeg een broekpak van haar.

Het merk Westwood, dat in de jaren 80 bijna blut was, worstelt tot op de dag van vandaag met de zakelijke kant van de bedrijfsvoering. ‘Kwaliteit in plaats van kwantiteit’, is het mantra. De uitbreiding van het bedrijf, dat zichzelf ‘een van de laatste onafhankelijke modehuizen’ noemt, brengt die waarde in gevaar. “Ik loop het risico niet alles goed te kunnen controleren”, klaagt Westwood. "En ik wil absoluut niets verkopen dat me niet bevalt." De stellige Westwood drijft haar medewerkers soms tot wanhoop, zo maakt de film duidelijk.

Eigenwijs en dwars is Dame Vivienne ook als het om klimaatbescherming gaat. Ze beheert een website met de naam ‘Climate Revolution’, een mix van een politiek blog en dagboek in punkdesign. "Ik ben de enige persoon met een plan om de wereld te redden van klimaatverandering," kondigde ze onlangs aan in een videoboodschap. Een keer per week publiceert ze dergelijke eigenzinnige toespraken op haar YouTube-kanaal. Details van dat plan blijft ze de kijkers verschuldigd. Maar Vivienne Westwood is wel serieus.

Uiteindelijk was ze niet tevreden met "Westwood: Punk, Icon, Activist" en nam ze er expliciet afstand van. Regisseur Tucker, die haar drie jaar vergezelde, liet te veel archiefmateriaal zien en rapporteerde te weinig over haar politieke betrokkenheid, klaagde Westwood en maakte een einde aan de vriendschap. Tucker verdedigde haar film maar bleef diplomatiek. "Ze inspireerde me als geen ander met wie ik ooit heb gewerkt," vertelde ze de Sydney Morning Herald. “Dus ik zal altijd van haar houden.”

Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd op FashionUnited.de. Vertaling en bewerking vanuit het Duits: Nora Veerman

Homepagebeeld: Niklas Hallen / AFP