‘De dood van de mode leidt tot honger naar iets nieuws: de Emancipatie van Alles’

“De dood van de mode wordt gevolgd door de emancipatie van alles - niet alleen de mode, maar alles disciplines van het leven. We maken ons los van het verleden en gaan verder in de 21e eeuw, en we beginnen ons af te vragen waarom we de dingen doen zoals we ze doen,” zegt trendforecaster en futurist Lidewij Edelkoort in haar openingsspeech van haar langverwachte opvolger van haar ‘Anti-Mode’ manifest, dat goed was voor een eindeloos debat in de afgelopen maanden.

Met de titel ‘Emancipatie van Alles’ kondigde Edelkoort de komst van een tweede beweging aan, die niet alleen in de mode-industrie zal plaatsvinden maar in de gehele samenleving, nu er drastische veranderingen plaatsvinden in de hele wereld. “Mijn presentatie is veranderd sinds de terreuraanslagen van Parijs,” legt de onlangs benoemde decaan van Hybrid Design Studies bij de Parsons School of Design uit. “Deze gebeurtenissen hebben mijn presentatie in een ander daglicht gesteld en laten zien hoe mode wordt beïnvloed door gebeurtenissen van de hele wereld.”

’Ontwerpers willen een andere stap in het mode-systeem’

Edelkoort geeft toe dat het niet makkelijk was om met een vervolg te komen op haar vorige manifest, waar ze nog steeds vierkant achter staat. “Na de presentatie kreeg ik zoveel reacties en complimenten van mensen van over de hele wereld, die zeiden dat ze hetzelfde voelden. Creatief directeuren en ontwerpers worden uitgeknepen als citroenen in het mode-systeem,” voegt ze eraan toe. Ze refereert aan het recente vertrek van Raf Simons bij Dior en Alber Elbaz die vertrok bij Lanvin, evenals de zenuwinzinking van John Galliano tijdens zijn tijd bij Dior. “Hij was zo druk toen hij bij Dior zat, dat hij niet eens tijd had om zijn eigen sigaret aan te steken - dat deed zijn assistent voor hem.”

“Het zijn vooral degenen in het het luxe segment van de industrie die lijden, omdat ze onder enorme druk staan, omdat er niet genoeg talent in de industrie is om een dergelijke baan te kunnen uitvoeren - het creëren van 18 collecties per jaar, plus accessoires en parfums. Het is zeer extreem en slechts een paar, zoals Karl Lagerfeld en Tom Ford, genieten ervan om onder zo’n druk te werken en kunnen het aan. De rest krijgt een burn out. Ontwerpers willen een andere stap in het mode-systeem, maar marketing wil dat niet. Ze zitten vast in de vorige eeuw, op jacht naar het volgende ´it’-item… De tijd van het ontsporen van de industrie komt eraan.”

De feminisering van de man, de opkomst van de matriarchale samenleving en Ageless Generation

“De dood van de mode leidt tot honger naar iets nieuws, in plaats van alleen overleven. Op een gegeven moment heb je alles gezien.” Dus wat zal deze emancipatie, deze tweede beweging, betekenen voor de mode-industrie? Een van de grootste veranderingen die Edelkoort voorziet is de feminisering van de man. “Voor het eerst in de geschiedenis zijn mannen echt vader en zorgen ze voor de kinderen.” Deze verschuiving van het vaderschap wordt gereflecteerd in de industrie, want de markt voor mannenmode zal in de komende jaren met 65 procent groeien, en het aandeel van de vrouwenmode zal krimpen. Deze verschuiving heeft ertoe geleid dat mensen nu afstappen van hun vaste ‘man-codes’. Geen oorlog meer en klaar voor de nieuwe wereld, voegde de trendvoorspeller toe, wat betekent dat mannen steeds zachter en gevoeliger worden. “Ik ben erg enthousiast over het samenvoegen van het geslacht.” Het verlies van het voormalige ideale ‘monster’ wordt vertaald naar een nieuw tijdperk voor herenkleding; meer kleuren, kant, sieraden en bloemen, dat tegelijkertijd nog steeds mannelijk is.

Wat gebeurt er dan met vrouwen, als mannen steeds vrouwelijker worden? “Ze is man en vrouw, de pas ontdekte vrouwelijkheid in de man moet ze compenseren.” De opkomst van de matriarchale samenleving is aanstaande,” aldus Edelkoort. “En het moet snel gebeuren, want anders eindigen we met Donald Trump als president in de Verenigde Staten, “ grapt ze. Deze beweging zal leiden tot nieuwe patronen en prints, die zowel mannelijk als vrouwelijk kunnen zijn. Vrouwen zullen zich niet langer kleden voor mannen, maar voor zichzelf, met een voorkeur voor ‘zachte, ronde maar sterke vormen’. De verschuiving is ook gekoppeld aan de terugkeer van ‘granny panties’. “Vraag me niet waarom, maar het komt.”

Over oma’s gesproken; een andere monumentale verschuiving die Edelkoort voorspelt is de ‘Ageless Generation’; de onvermijdelijke daling van de grenzen tussen generaties, die zal leiden tot een omkeer van kledingvoorschriften. Het overbruggen van de kloof tussen jong en oud zal ervoor zorgen dat jonge en oude consumenten dezelfde kleren en ontwerpen kiezen zonder enige twijfel. Denk ‘oma chic’; vergelijkbaar met de nieuwe richting van Gucci’s hoofdontwerper Alessandro Michelle, maar dan met meer patronen, jacquards en verwisselbare looks. “De pussy bow blouse zal uiteindelijk terug komen, net als de hoge taillebroek. De lage taillebroek zal voorgoed vergeten worden.” Hoewel Edelkoort onzeker is over de duur van deze ontwikkeling, zal de integratie van oudere vrouwen alleen maar een indicatie voor de industrie zijn dat er iets nieuws aankomt.

Terugkeer naar de basis en couture, de verstedelijking van het platteland en de opkomst van werkkleding

Een gemeenschappelijke deler in de ‘Emancipatie van Alles’ is de eenvoud en bescheidenheid. Edelkoort is van mening dat consumenten verlangen naar een sterke collectie basics, een capsule collectie van eenvoudige kleding, die duurzaam, mooi en van hoge kwaliteit is. “Mensen zullen stoppen met kopen ‘om te kopen’ en meer volgens ethische principes gaan leven.” De nadruk zal liggen op kleine capsule garderobes met beperkte mogelijkheden, zoals broeken, overhemden en jurken in een neutraal kleurenpalet. “Het wordt als zeer luxe gezien om met zo weinig mogelijk te werken en te leven.” Om de aantrekkingskracht te vergroten zullen de basics mooie details en accenten bevatten, zoals zijden stoffen en borduurwerk.

“Elk kledingstuk moet gezien worden als een kunstwerk,” voegde de futurist toe, die verwacht dat het belang van hoe kleren gemaakt worden steeds belangrijker wordt. “Dat brengt ons bij het maken van onze eigen kleding of op maat gemaakte kleding.” Ze voorspelt een toekomst van online bestaande open source platformen waar mensen jurkpatronen kunnen downloaden en hun eigen Dior-jurk kunnen maken. Met meer consumenten verhuizen naar steden die nog steeds verlangen naar een landelijke levensstijl, voorziet Edelkoort ook in de verstedelijking van het platteland. Deze beweging, die gezien wordt in de opkomst van slow cooking zal zich vertalen in mode en design. Mensen zullen investeren in kleding van betere kwaliteit, die gemaakt is op een duurzame en eerlijke manier. “Denk aan een kledingstuk van een boer of pionier, zoals een lange geplooide rok met een blauwe blouse en Oxford-schoenen. Aan de ene kant is het zo mooi, maar aan de andere kant is het ook zo gewoon.”

Een onverwachte trend die is ontstaan is de opkomst van werkkleding. “Het is nog heel vroeg om te kijken naar de opkomst van de werknemer, maar het zal een belangrijke trend worden.” Zo belangrijk zelfs, dat het volgende boek van Edelkoort gewijd is aan werkkleding. “Maar waar komt deze interesse in werkkleding vandaan?”, vraagt ze. De opkomst van jonge ondernemers die zoeken naar productiemogelijkheden en de mogelijkheden om fabrieken te kopen, waardoor ze direct in contact komen met de werknemers heeft geleid tot een opleving voor handarbeiders, gelooft de trendforecaster. Dit wordt weerspiegeld in hun werkkleding, waarin veel meer aandacht zal worden besteed aan detail, zoals colour blocking en nieuwe technologisch verbeterde materialen.

De opleving van wit, de terugkeer van bruin en het vertrek van zwart

De emancipatie van kleur is ook een belangrijk onderdeel in de tweede beweging. Edelkoort is van mening dat de kleur wit een nieuwe vorm zal aannemen en een tijd van vreedzaamheid en sereniteit zal reflecteren. “Wit zal de vertegenwoordiger zijn van eenwording en eenheid in de samenleving, maar is niet noodzakelijkerwijs aanwezig als een religie. Mensen zullen zelf een reden hebben om samen te komen en te bidden, zonder te refereren aan een god.” Ze voorspelt dat de dress shirt in dikke stoffen zoals poplin en Oxford een zeer belangrijk wit kledingstuk zal worden. Edelkoort merkt op dat ze zich gedwongen voelde om stoffen in haar voorspellingen op te nemen, om de verschuiving in kleurbegrip binnen de tweede beweging volledig te kunnen verklaren.

“Na 25 jaar verbannen te zijn uit de industrie, wil bruin weer aandacht,” verklaarde Edelkoort. Ze is blij dat de kleur terug is, en klaagde dat ze lange tijd niet in staat was om een paar bruine schoenen of tas te vinden. “Het zal de nieuwe winterkleur voor de komende 10 tot 15 jaar worden, samen met de midnight kleuren en tinten.”Ze voegde eraan toe dat bruin geleidelijk zal terugkeren binnen de mode-industrie. Het zal weer mooi zijn door kleine geometrische patronen, zakelijke prints zoals krijtstrepen, evenals Afrikaanse en tribale patronen. “De combinatie van een wit overhemd en bruine broek zal gezien worden als erg nieuw, ook al is dat het niet.”

Tot slot voorspelt ze het vertrek van haar favoriete kleur: zwart. “Hoe durf ik het te zeggen, ik draag altijd zwart en het spijt me, maar het gaat gebeuren.” De trendforecaster was gekleed in haar gebruikelijke uniform van een zwarte jurk tijdens haar presentatie, waarmee haar voorliefde voor zwart nogmaals onderstreept werd. Maar het vertrek zou goed zijn voor de industrie, merkt ze op. “Denk aan alle zwarte kleding die ze moeten vervangen.” Waar komt het vertrek uit voort? “Ik geloof dat IS een van de belangrijkste redenen is waarom we geen zwart meer kunnen dragen, en dat het een natuurlijk systeem is om kleur als verdediging tegen negativiteit te dragen. IS nam ons uniform uit de urban dance cultuur over en ik vrees dat het vertrek van zwart een weerslag zal zijn.” Ze verwacht niet dat het zwart in een dag verdwenen is, maar voorspelt wel dat de kleur zal worden beperkt tot ‘s avonds en meer ‘formeel’ gedragen zal worden, wat zal leiden tot de emancipatie van de vorige vaste begrippen van de kleur zwart.

“Emancipatie is het denken over hoe we deze vaste begrippen en rollen in de samenleving kunnen keren - het is een moment om te kijken naar hoe de samenleving functioneert en hoe het verandert in een stille revolutie,” concludeert ze. “Het is tijd om na 15 jaar van proberen om in deze eeuw de passen te vernieuwen, na het zien van het licht. Het wordt tijd dat de eeuw onze leeftijd weerspiegeld in plaats van de oude tijd waar we vandaan kwamen. Dus geniet en emancipeer.”

Tekst: Vivian Hendriksz voor Fashionunited.uk. Vertaling en bewerking: Anne Buis