Een Alexander McQueen tijdperk loopt ten einde: Sarah Burtons nalatenschap in vogelvlucht

Na 26 jaar verlaat Sarah Burton het Britse luxe modehuis Alexander McQueen. Toen de voormalige McQueen-stagiaire in 2010 aan het roer kwam te staan van het merk na de dood van de gelijknamige ontwerper, stond ze voor een bijna onoverkomelijke uitdaging. Het opvolgen van een ontwerper die zo geliefd en vereerd is als Lee Alexander McQueen is geen gemakkelijke taak - en toch was men het er binnen het atelier over eens dat Burton de enige was die het kon, aldus het tijdschrift The Cut. De jaren die volgden zouden dit bevestigen, want waarschijnlijk waren er niet veel ontwerpers die deze verantwoordelijkheid met meer gevoeligheid, vaardigheid en trots op zich hadden kunnen nemen dan Burton.

Het is waarschijnlijk dat Burtons opvolger de erfenis van het merk en de ontwerper McQueen alleen zal kennen uit verhalen, boeken en documentaires. Met haar aftreden komt er een einde aan een tijdperk voor het modehuis.

Waar begon Burton en eindigde McQueen?

Burton deelde McQueen's liefde voor de Britse natuur en geschiedenis, maar terwijl McQueen zelf zijn mode vaak in het duister dompelde, voegde Burton een lichtere, zachtere toets toe aan de kleermakerij waar het merk bekend om stond. Soms, vooral in het begin, was het moeilijk te zeggen waar McQueen ophield en Burton begon, maar na verloop van tijd veranderde Burton de gotische krijgers van de overleden ontwerper, zoals de pers zijn modellen graag noemde, in een zachtere, romantischere versie van zichzelf. Hoewel het onmogelijk is om over Burton te praten zonder naar McQueen te verwijzen, zou je de ontwerpster onrecht aandoen als je niet zou erkennen dat het merk is blijven bloeien onder haar romantische signatuur en, zou je kunnen zeggen, uit de vergetelheid is herrezen.

Het is een pad dat Burton - misschien onbewust, misschien opzettelijk - al heeft uitgezet met haar eerste solocollectie voor het merk. De lente/zomer 2011 show werd geopend door een model dat helemaal in het wit gekleed was, haar ogen verborgen door contactlenzen en haar gezicht omlijst door vlechten. Ze was gekleed in een smoking. "De jas is een typisch McQueen stuk, maar in dit geval was het zachter. De randen waren onafgewerkt en de harde, puntige schouders die een ander McQueen handelsmerk zijn, waren ingesneden en losgemaakt," schreef modecriticus Tim Blanks voor Vogue Runway.

Hoewel vooral haar eerste collecties werden gekenmerkt door een niveau van aandacht voor detail, kleermakerswerk en schaalgrootte dat bijna vergelijkbaar is met couture - de tien Anglicaans geïnspireerde looks die Burton presenteerde voor herfst/winter 2013 zouden volgens Blanks twee weken per outfit in beslag hebben genomen - richtte de ontwerpster zich in de loop der jaren op steeds commerciëlere collecties.

De geboorte van een nieuw Brits luxemerk

Met een toenemende focus op draagbare mode, raakte het ooit centrale thema van storytelling ook steeds meer op de achtergrond. Terwijl McQueen een dromer was, was het altijd Burton's taak geweest om zijn visioenen te vertalen en te verankeren in de realiteit. Toen McQueen Burton hoofd design maakte, was het een deel van haar taak om de looks van elk seizoen op de catwalk te vertalen naar commerciële stijlen, schreef The Cut eerder dit jaar in een profiel van Burton. Terwijl het label ooit insiders uit de industrie, fashionista's en kunststudenten aansprak die geobsedeerd waren door het creatieve genie van McQueen, ontwikkelde het merk zich onder Burton tot een wereldwijd luxemerk dat commercie combineerde met uitzonderlijk vakmanschap zonder zijn identiteit te verliezen. Het is dan ook geen wonder dat Burton's leiding over McQueen, hoewel het merk niet noodzakelijkerwijs dezelfde media-aandacht kreeg als haar mentor, de kassa's een tijdje liet rinkelen.

Hoewel het moederbedrijf Kering, dat het merk McQueen in 2001 overnam, de omzet niet expliciet uitsplitst, zou deze volgens Vogue Business in 2014 220 miljoen euro hebben bedragen. Het vakblad verwijst naar de analist Édouard Aubin van de investeringsmaatschappij Morgan Stanley. De omzet stijgt volgens hem naar 830 miljoen euro in 2022, tegenover 758 miljoen euro in 2021.

In de eerste helft van 2023 lijkt het tij gekeerd voor het Franse luxegoederenconcern Kering SA, dat momenteel allerlei herstructureringen doormaakt binnen de groep. De omzet van het bedrijf als geheel steeg slechts marginaal en de zogenaamde "Other Houses" divisie van Kering, waartoe onder andere Balenciaga en Alexander McQueen behoren, boekte een daling van vijf procent op jaarbasis in de omzet van het eerste halfjaar, tot 1,9 miljard euro. Het financiële verslag van Kering in juli benadrukte niettemin dat de Ready-to-Wear van McQueen "goede resultaten" had behaald.

Of deze "goede resultaten" uiteindelijk niet goed genoeg waren, of Burton's vertrek te maken heeft met de vele interne veranderingen binnen het bedrijf of dat het misschien de ontwerpster zelf was die na 26 jaar afscheid neemt van haar "familie", zoals ze het McQueen team noemde in een verklaring die door Kering werd gepubliceerd, zal waarschijnlijk een kwestie van speculatie blijven. Laten we hopen dat noch haar nalatenschap, noch die van haar voormalige mentor, baas en vriend in vergetelheid raakt, maar dat deze juist een verdiende plaats krijgen in de geschiedenisboeken van Alexander McQueen.

Dit artikel verscheen eerder op FashionUnited.DE. Vertaling en bewerking van het Duits naar het Nederlands: Marthe Stroom.