Een bezoek aan de Mountain Store: Hoe Decathlon de duurzaamheidsberg wil beklimmen

Decathlon wil zijn duurzame imago verbeteren. Nadat de Franse sportwinkelketen vorig jaar door een Nederlandse toezichthouder op de vingers werd getikt wegens onjuiste beweringen over zijn duurzame producten, heeft het bedrijf zich voorgenomen dit te verbeteren.

De focus van het onderzoek lag voornamelijk op producten met het label ‘Ecodesign’. Maar, wat schuilt er precies achter deze term? Om daar achter te komen, bezocht FashionUnited Decathlon in Passy, Frankrijk. Daar kregen we inzicht in een nearshoringproject, het ‘Mountain Store’-concept en de duurzaamheidsstrategieën en -plannen.

Van ontwerpstudio tot winkel: The Mountain Store

Omringd door bergen, en dicht bij de berg Blain, ligt de Decathlon Mountain Store die maar liefst 14.000 vierkante meter oppervlakte telt. Sinds 2014 komen er klanten over de vloer. Maar dat niet alleen, er gebeurt ook veel achter de schermen. Zo worden er producten voor de drie lokale eigen merken Quechua, Forclaz en Wedze gemaakt en verbeterd om ze duurzamer te maken, en is er een ondergrondse ‘Ghost Store’. De ‘Ghost Store’ is niet toegankelijk voor klanten, maar is volledig gericht op het interne merchandisingteam. Hier en daar slingeren wat prototypes in de rondte.

Bij Decathlon gaat het niet alleen om sport, maar ook om de fascinatie met de natuur- de omgeving waarin atleten zich bevinden, aldus Raffaele Duby, Sustainable Development Manager van de Decathlon Group. Om ervoor te zorgen dat deze boodschap ook de klanten bereikt, wordt bij de ingang van de vestiging in Passy en op alle andere locaties - althans in Frankrijk - direct informatie gedeeld over verschillende inspanningen om de ecologische voetafdruk te verkleinen. De Mountain Store richt zich bovendien op een slimmere winkelinrichting en haar veertig procent van zijn energiebehoeften uit alternatieve bronnen, zoals zonnepanelen.

Op de verkoopvloer ligt de nadruk op duurzame producten. Deze producten dragen het label ‘Ecodesign’- wat bij Decathlon betekent dat in de hele productcyclus rekening wordt gehouden met het milieu en dat een nieuw of aangepast product een lagere impact heeft op het milieu. Wat dit per product betekent, wordt uitgelegd op de prijskaartjes bij het schap. Een QR-code geeft meer informatie over het product.

Alle producten moet een ecologisch ontwerp krijgen

Om de ecologische voetafdruk te verkleinen, heeft Decathlon diverse doelen gesteld. Zo wil het bedrijf tegen 2026 de CO2-uitstoot met twintig procent verminderen ten opzichte van 2021. Om dit te bereiken analyseert het bedrijf zijn volledige productassortiment en processen. Onderdeel van de strategie is ook dat alle producten de komende drie jaar Ecodesigns worden. De reden: het maken van producten staat gelijk aan tachtig procent van de eigen milieubelasting van het bedrijf.

Voor producten van polyester gebruikt het bedrijf gerecycled plastic van PET-flessen - een materiaal dat onder meer omstreden is vanwege het opnieuw vrijkomen van microplastics - en van afgedankt textiel. Om als ‘ecodesign’ te worden aangemerkt, moet er ten minste zeventig procent gerecycled polyester aanwezig zijn in de hoofdstof.

Ook biologisch katoen - van biologische teelt, zonder chemische meststoffen, pesticiden of teelt met genetisch gemodificeerde organismen - of gerecycled katoen behoren tot de stoffen die voor een ecologisch ontwerp gebruikt mogen worden. Katoen heeft ook een minimumpercentage in de hoofdstof om als ecodesign te mogen worden beschouwd: voor biologisch katoen is dat negentig procent, voor gerecycled katoen is dat 28 procent.

Maar, niet alleen het materiaal zelf kan de reden zijn waarom een Decathlon-product als ‘Ecodesign’ wordt aangemerkt. Aspecten zoals een duurzaam verfproces, iets wat de levensduur minstens dertig procent verlengt en herstelmogelijkheden, maken dat producten ook als ecodesign gezien mogen worden.

In 2022 voldoet 23 procent van de eigen producten van het bedrijf aan ten minste één van de criteria en is het Ecodesign-label toegekend. De resterende producten moeten opnieuw worden ontwikkeld. Dit is echter niet altijd mogelijk en dus moeten de ontwikkelaars dan een alternatief product creëren.

Rotsachtige weg voor alternatieve materialen

Tien jaar geleden pakte eigen merk Quechua het probleem voor het eerst aan met fleecejacks, een van zijn best verkopende producten. Deze worden nu gemaakt van honderd procent gerecycled polyester met dezelfde kwaliteit en eigenschappen.

Om dit doel te bereiken, was enige tijd nodig om begrip voor recycling als alternatief te creëren, legt Emmanuelle François uit, die bij Quechua actief is als productmanager voor dameskleding in de natuurwandelsector. Ook een gebrek aan knowhow en de aanpassing van machines speelden een rol.

Het materiaal van het duurzamere fleecejack is vijf procent duurder dan de variant van niet-gerecycled plastic, maar veroorzaakt ook vijf procent minder CO2-uitstoot.

Een van de onderdelen van het Decathlon-DNA is om producten tegen een betaalbare prijs aan te bieden. Daarom mogen de duurdere materialen bij Ecodesign niet bij de prijs worden opgeteld. Toch is dat niet altijd mogelijk. Het bedrijf probeert dan op andere plaatsen kosten te besparen. Als voorbeeld noemt François een regenjack-model dat bijna volledig uit gerecycled polyester bestaat. Het team was bang dat de prijs voor het ecodesign duur zou zijn, dus werden er nieuwe afspraken gemaakt met de producenten in Marokko.

Zo kon er een jas gemaakt worden van gerecyclede PET-flessen, maar is de regenjas zelf nog niet honderd procent recyclebaar. Dit komt door details als ritsen en de waterafstotende coating. Dit jaar moeten alle windjacks een ecologisch ontwerp hebben. Afhankelijk van het model zijn er ook verschillen in het aandeel gerecycled materiaal, dat onder meer een rol speelt bij het comfort.

Voor T-shirts is het gebruik van gerecycled katoen iets moeilijker voor François en haar team. In vergelijking met normaal katoen heeft dit een kortere stapellengte, wat de kwaliteit vermindert. Daarom wordt een vezelmix met dertig procent gerecycled katoen gebruikt. Ze zijn wel al bezig om gelijke hoeveelheden gerecycled en niet-gerecycled katoen te gebruiken. Daarnaast wordt, vooral in de sportsector, een deel polyester toegevoegd vanwege de transpiratie. Ook hier wordt al gewerkt aan een alternatief voor natuurlijke vezels.

In het algemeen is het probleem met gemengde stoffen dat ze moeilijker te recyclen zijn dan textiel dat uit één grondstof bestaat, omdat de componenten - zoals katoen en polyester in het geval van het T-shirt - meestal van elkaar gescheiden moeten worden.

Verven en materiaal

Decathlon past voor sommige producten in verschillende textielcategorieën - waaronder kleding en tenten - ook alternatieve verfprocédés toe om water en energie te besparen. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van gesponnen verf, waarbij het garen rechtstreeks wordt geverfd, maar ook van het Biton-proces, waarbij slechts elk tweede garen wordt geverfd. Voor sommige producten worden ook natuurlijke vezels gebruikt. Deze hoeven niet apart geverfd te worden. Decathlon maakt tevens gebruik van koud- en droogverf.

Bij het verven is het belangrijk te onthouden dat verschillende verfstoffen een verschillende impact hebben op de ecologische voetafdruk. Quechua gebruikt bijvoorbeeld geen neonkleuren in hun tenten, zo legt een projectingenieur uit tijdens de presentatie van de nieuwste tent-innovaties in de bijbehorende studio.

Naast het verminderen van energie- en waterverbruik proberen de teams zo weinig mogelijk materiaal te verspillen. En dat op een manier waarop het product toch overeenkomt met het ontwerp van de creatieven. Kwaliteit speelt uiteraard een rol, waardoor een ‘evenwichtsoefening’ ontstaat tussen ontwerpers en productontwikkelaars die de bal over het net blijven slaan totdat het eindproduct geoptimaliseerd is. Op het gebied van outdooruitrusting kan dit 18 maanden of zelfs vier jaar duren voor ingewikkelde items zoals een grotere "twee-seconden-tent".

De verschillende ervaringen die de afzonderlijke ontwikkelingsteams en eigen merken opdoen, worden binnen de groep ook doorgegeven aan de andere teams, zodat ook zij deze kunnen gebruiken voor hun producten.

Duurzaamheid en reparatie

Decathlon wil dat haar producten langer meegaan en minder verbruiken. Producten die in de winkel worden teruggebracht, worden door de ontwikkelaars geanalyseerd. Hierbij bespreken de verkopers van de servicepunten de reden van de klacht met de consument, zodat ze in de statistieken kunnen worden opgenomen. Middels verschillende testen moeten problemen met producten voorkomen worden, alvorens ze in de verkoop gaan. Zo worden rugzakken meermaals, en met verschillende krachten, door machines uit elkaar getrokken om hun stabiliteit te testen. Tenten worden bovendien het hele jaar door op campings van partners uitgestald om ze te testen op wind en weer.

Voor veel uitrustingen, zoals wandelrugzakken, biedt Decathlon nu enkele reserveonderdelen aan, zoals gespen en bekkenbanden, die dan door de klanten zelf - met behulp van een video - kunnen worden vervangen. Ook reparaties worden door Decathlon uitgevoerd.

Bij een retourzending - in het filiaal of online - worden de geretourneerde producten gecontroleerd op functionaliteit en conditie. Afhankelijk van het resultaat van de controle wordt het product vervolgens als koopwaar terug in het assortiment gebracht of als gerepareerd tweedehands product tegen een gereduceerde prijs aangeboden. Geretourneerde producten worden al sinds 2019 in de winkels en sinds april 2022 online opnieuw aangeboden als 'tweedehands'.

Als nieuwe service biedt Decathlon ook het 'Buyback'-programma aan, waarbij klanten een aantal specifieke producten kunnen terugverkopen aan Decathlon. Na controle achteraf worden deze producten ook weer verkocht als 'tweedehands'. De dienst wordt aangeboden voor fietsen in 80 winkels, andere producten worden op afzonderlijke locaties getest. Zo worden bijvoorbeeld ski's in Plochingen, golfclubs in Herne, scooters in Baden-Baden, fitnessapparatuur in Saarlouis en tenten in München voor wederverkoop geaccepteerd.

Als relatief nieuwe dienst biedt Decathlon in enkele Franse winkels ook verhuur van producten aan. De focus ligt op verschillende producten afhankelijk van de regio en het lokale sportaanbod - waar het assortiment ook op is afgestemd. In de Alpen worden onder meer langlaufski's en bergsportuitrusting aangeboden, die aanzienlijk goedkoper zijn dan kopen, althans voor een korte huurperiode.

Om ervoor te zorgen dat de medewerkers de diensten - verhuur, reparaties en ‘Buy Back’ - actief aan de klanten communiceren, worden zij gemotiveerd met bonussen. Als de verkoopmedewerkers een bepaalde doelstelling halen die gekoppeld is aan het omzetaandeel van de diensten in de respectieve vestigingen, worden zij daarvoor ook beloond. Soortgelijke concepten bestaan ook in het bedrijf in gebieden die geen direct klantcontact hebben.

Een duurzamere capsule - lokaal geproduceerd

Al deze aspecten, die een belangrijke rol spelen in de strategie van Decathlon voor duurzamere producten, zijn samengebracht in een speciale collectie. Daarnaast richt de capsule "Minimal Editions - Local" zich ook op nearshoring.

De mannencollectie van het wandelmerk Forclaz richt zich op een parka, een hoodie, een broek en een reistas die zowel duurzaam als functioneel zijn. De items zijn gemaakt in Europa - in Frankrijk, België, Italië en Portugal - en veroorzaken minder afval dankzij een geoptimaliseerd snijpatroon.

Er worden gerecyclede materialen gebruikt en de producten zijn zo ontworpen dat ze gemakkelijker te herstellen zijn. De broek, de trui en de tas zijn niet geverfd en behouden de oorspronkelijke kleur van het gerecycleerde product.

In tegenstelling tot de andere grote hoeveelheid producten zijn deze vier in een klein aantal geproduceerd. Zo zijn er slechts 250 parka's, 800 sweatjacks, 1500 broeken en 500 tassen gemaakt. De producten zijn ook alleen verkrijgbaar in Duitsland, Zwitserland en Frankrijk.

Het project werd in 2019 gelanceerd en de capsule is sinds oktober verkrijgbaar. De items kosten tussen de 89,99 euro en 249,99 euro. Het is niet de eerste keer dat Decathlon zo’n "Minimal Editions" capsule op de markt wilde brengen. In het voorjaar van 2022 was er al de "Minimal Editions Undyed", waarin het verven voor wandeltochtproducten achterwege werd gelaten.

FashionUnited was door Decathlon uitgenodigd in Passy.

Dit artikel verscheen eerder op FashionUnited/DE en is vertaald en bewerkt door Sylvana Lijbaart.