Hoe je sportkleding je gezondheid kan ondermijnen

Sporten en je lichaam bewegen om je goed te voelen is een essentieel onderdeel van lichamelijk welzijn - maar wat als de kleding die je draagt naar de sportschool je eigenlijk ziek maakt?

Hoewel berichten over het gebruik van PFAS (per- en polyfluoralkylstoffen) en PFC's, beter bekend als 'forever chemicals' die worden gebruikt om textiel te coaten en die gevaarlijk zijn voor zowel mens als milieu, niets nieuws zijn, heeft een recent onderzoek aangetoond dat een andere groep chemische stoffen die vaak in sportkleding worden aangetroffen, mogelijk schadelijk voor ons kunnen zijn.

Hoewel stretch, ademend vermogen en zweetafvoerend vermogen enkele van de belangrijkste fysieke eigenschappen zijn die consumenten zoeken in sportkleding, houden velen van ons zich niet bezig met de samenstelling van onze sportkleding. Synthetische stoffen zoals spandex, polyester en nylon, die vaak worden gebruikt in sportbeha's en leggings, zijn in wezen kunststoffen die zijn afgeleid van petrochemische stoffen.

Helaas bevatten deze materialen, om veel van deze eigenschappen te bereiken, vaak chemische toevoegingen, zoals ftalaten en bisfenolen, die door zweet kunnen worden geëxtraheerd en vervolgens door onze huid worden opgenomen. Deze groep chemische stoffen, bekend als broomhoudende vlamvertragers, die in verschillende producten worden gebruikt om verbranding tegen te gaan, wordt in verband gebracht met gezondheidsrisico's zoals schildklieraandoeningen, hormonale onbalans en neurologische problemen.

Volgens het onderzoek 'Novel Insights into the Dermal Bioaccessibility and Human Exposure to Brominated Flame Retardant Additives in Microplastics', gepubliceerd door de American Chemical Society, bevordert menselijk zweet, dat natuurlijke olie bevat, het oplossen en verspreiden van chemicaliën uit plastic vanwege de lipofiele eigenschappen van olie. Dit proces leidt ertoe dat het lichaam chemische stoffen uit plastic haalt wanneer het in contact komt met de huid.

Hoe meer je zweet, hoe meer chemische stoffen je lichaam kan opnemen

Onderzoekers van de Universiteit van Birmingham voerden verschillende tests uit die gericht waren op vlamvertragers in stoffen en keken naar de interactie tussen zweet en plastic tijdens typische huishoudelijke activiteiten. Hoewel de onderzoekers opmerkten dat verdere studies nodig waren om de specifieke chemicaliën en de hoeveelheden te bepalen die door synthetische trainingskleding en sportschoolomgevingen worden geabsorbeerd door personen die zware oefeningen doen, geven de algemene resultaten aan dat hoe meer je zweet, hoe meer chemicaliën je lichaam kan absorberen.

Het onderzoek, dat in juli werd gepubliceerd, geeft ook aan dat andere plastic additieven, zoals bisfenolen, ftalaten en PFAS, in zweet kunnen vermengen en via de huid kunnen worden opgenomen. Met name bisfenolen zijn gedetecteerd in niveaus tot 40 keer boven de veilige limiet in sommige sportkleding. Het onderzoek bouwt voort op eerdere onderzoeken naar het effect van schadelijke chemicaliën in kunststoffen, die kunnen bioaccumuleren in het lichaam, wat leidt tot verhoogde interne concentraties als gevolg van herhaalde en gevarieerde blootstelling en potentiële gezondheidsrisico's met zich meebrengt.

Dit is niet het eerste onderzoek dat de mogelijke schadelijke effecten schetst van chemische stoffen die door de huid worden opgenomen in sportkleding. Eerder dit jaar vonden tests door het Center for Environmental Health (CEH) verhoogde niveaus van BPA, een schadelijke plasticverbinding, in verschillende sportbeha's en sportkleding van verschillende merken, waaronder Nike, Adidas, Patagonia en Athleta. Deze gehaltes overschrijden de strenge Californische veiligheidsnormen, zoals vastgelegd in Proposition 65, tot wel 40 keer.

Hoewel de meeste BPA-studies zich richten op inname, leidde de absorptie van BPA door de huid via sportkleding tot een aantal terechte zorgen, vooral gezien de verbanden van BPA met gezondheidsproblemen zoals astma en hart- en vaatziekten. Voortdurende blootstelling aan meerdere bronnen, ondanks BPA's lichamelijke aanwezigheid op korte termijn, is een groeiend gezondheidsprobleem.

In oktober 2022 waarschuwde het Center for Environmental Health consumenten voor te hoge BPA-niveaus in sportbeha's van merken als PINK, Nike, Fila, The North Face en Asics, waarbij de maximumlimiet met meer dan 22 keer werd overschreden. Vergelijkbare bevindingen werden gemeld voor sportshirts van Reebok, New Balance, The North Face en Mizuno. De organisatie gaf deze bedrijven 60 dagen de tijd om de overtredingen aan te pakken voordat ze in februari van dit jaar een rechtszaak aanspanden.

Het uitfaseren van deze chemicaliën, samen met BFR's en PFAS, een groep van meer dan 4700 door de mens gemaakte chemicaliën die buiten de mode-industrie worden gebruikt, blijft een uitdaging omdat deze chemicaliën nog steeds veel voorkomen in verschillende sectoren, waaronder verpakkingen, kookgerei en cosmetica. Wie mogelijke blootstelling aan deze chemicaliën wil minimaliseren, kan kiezen voor sportkleding gemaakt van organische, minimaal bewerkte natuurlijke vezels zoals biologisch katoen, hennep of merinowol.

Dit artikel verscheen eerder op FashionUnited UK. Vertaling en bewerking naar het Nederlands door Caitlyn Terra.