Rechtspraak: Dit moet je weten over de strengere reclameregels voor vloggers en influencers

Op 1 juli 2022 gelden er nieuwe regels voor zogenoemde ‘video-uploaders’. Dit zijn plaatsers van video’s op YouTube, TikTok en Instagram. In de volksmond ook wel vloggers en influencers genoemd. Per 1 juli 2022 moeten de vloggers en influencers zich houden aan de regels in de Mediawet en de daarbij behorende Beleidsregels.

Waarom nieuwe regels?

Op grond van een nieuwe Europese richtlijn is via een Beleidsregel bepaald dat de Mediawet vanaf 1 juli 2022 ook geldt voor vloggers en influencers. Doel van de regels is meer helderheid bieden aan kijkers van online video’s en deze kijkers te beschermen tegen schadelijke content. Zo moeten vloggers en influencers duidelijk zijn over commerciële boodschappen (reclame) en minderjarigen beschermen tegen schadelijke content (via de Kijkwijzer).

Voor wie gelden de nieuwe regels?

Als alle vragen met ‘ja’ worden beantwoord, dan moet de vlogger/influencer zich houden aan de nieuwe regels.

Vanaf het moment dat er wordt voldaan aan de criteria moeten de video’s voldoen aan de regels. Video’s van voor 1 juli 2022 of (in de toekomst) voor het moment dat de vlogger/influencer aan alle criteria voldoet, hoeven niet te worden aangepast. De regels gelden dus niet met terugwerkende kracht.

Wat zijn de belangrijkste nieuwe regels?

Er is een aantal zaken dat de vlogger/influencer moet regelen na 1 juli 2022. Hieronder de belangrijkste te regelen zaken en regels op een rij:

Registreren

De vlogger/influencer die voldoet aan de criteria moet zich aanmelden bij het Commissariaat voor de Media. En dat moet al snel, want voor het aanmelden geldt een termijn van maar twee weken. Dit moet dus gebeuren uiterlijk 15 juli 2022. Het aanmeldformulier is te vinden in het E-loket van het Commissariaat voor de Media.

Als de vlogger/influencer in de video’s ook reclame maakt, dan is aansluiting bij de Stichting Reclame Code wettelijk verplicht. Aanmelden kan eenvoudig via de site van die stichting.

Ten slotte moet de vlogger/influencer zich aanmelden bij het NICAM: het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media, bekend van de Kijkwijzer. Het NICAM bekijkt vervolgens of de vlogger/influencer ook verplicht is zich bij het NICAM aan te sluiten.

Wees helder over reclame

De vlogger/influencer moet het in de video duidelijk maken als sprake is van reclame, sponsoring en/of product placement. Reclame kan ook bestaan uit het aanbieden van een persoonlijke kortingscode of het gebruikmaken van affiliate advertising. Betaling aan de vlogger/influencer hoeft niet per se in geld te gebeuren, maar kan ook bestaan uit het mogen houden van het product of gratis afnemen van de dienst. Door het vermelden of zeggen van ‘reclame’, ‘advertentie’ of ‘betaalde promotie’, of het gebruiken van de #ad, voldoet de vlogger/influencer aan de regel van ‘helderheid’. Hoe jonger het (mogelijke) publiek, hoe duidelijker de boodschap moet zijn. Het is verboden om in video’s reclame te maken voor medische behandelingen (die alleen op doktersvoorschrift te verkrijgen zijn).

Het verschil met sponsoring zit in het ontbreken van het oogmerk om het product te (laten) verkopen. Bij reclame is dat het doel, bij sponsoring mag er dus geen sprake zijn van afspraken dat de vlogger/influencer het product moet laten zien of zich daarover wervend moet uitlaten. Sponsoring moet ook duidelijk worden gemaakt. Het Commissariaat voor de Media vindt teksten als ‘met dank aan’ of ‘in samenwerking met’ daarvoor niet voldoende. Ook de #partner of #collab wordt niet als voldoende gezien. De vlogger/influencer moet nog duidelijker maken dat het om sponsoring gaat.

Product placing valt eigenlijk tussen reclame (oogmerk om te verkopen) en sponsoring (geen wervend oogmerk) in. Voorbeelden zijn afgesproken unboxing video’s of het gratis gebruikmaken van diensten, zoals een pretpark waarbij wordt afgesproken dat bepaalde attracties in de video moeten terugkomen. De regels zijn niet anders: ook hier moet de vlogger/influencer heel duidelijk maken dat de video product placement bevat.

Houd rekening met minderjarigen

Kinderen gebruiken media op een andere manier dan volwassenen. Ook zijn kinderen niet altijd in staat om de informatie in video’s (goed) te begrijpen en op waarde te schatten. Kinderen moeten online dan ook beschermd worden. Hiervoor is aanmelding (en eventuele aansluiting) bij het NICAM van belang.

Maak kenbaar wie je bent

Volgens de Mediawet zijn vloggers/influencers verplicht om duidelijk te maken van wie content afkomstig is. Het gaat dan om de naam van de onderneming, plaats van vestiging en contactgegevens. Deze gegevens moeten vermeld worden op het account van de vlogger/influencer (al dan niet via een link naar een website waar deze informatie duidelijk en goed vindbaar is vermeld).

Ook moet de vlogger/influencer verplicht om het publiek te informeren dat de vlogger/influencer onder toezicht van het Commissariaat voor de Media staat.

Toezicht

Het Commissariaat voor de Media houdt toezicht op de naleving van de regels in de Mediawet. Voor nu is ervoor gekozen om actief toezicht te houden op de hiervoor genoemde regels. Er zijn echter nog veel meer regels in de Mediawet waaraan vloggers/influencers zich officieel moeten houden, zoals het hebben van een redactiestatuut en het verbeteren van de toegankelijkheid van video’s voor visueel en auditief gehandicapten. Op dit soort regels gaat het Commissariaat voor de Media in de komende tijd echter (nog) niet actief toezicht houden.

Geschreven door Lucia van Leeuwen. Lucia is advocaat binnen de praktijkgroepen Intellectueel Eigendomsrecht en Procesrecht van Köster Advocaten. Regelmatig behandelt Köster Advocaten hier actuele juridische kwesties. Zie kadv.nl en Advocatenindemode.nl.