Riga Fashion Week 2025: Letse modewereld vecht tegen geopolitieke uitdagingen

Riga Fashion Week, die van 7 tot en met 10 april 2025 in de Letse hoofdstad plaatsvond, toont de veerkracht van de modeontwerpers van een kleine Europese natie die zich op de lokale markt richten.

De collecties van Letse ontwerpers op Riga Fashion Week 2025 laten een algehele indruk van vrije expressie achter. Deze behoefte aan creatieve vrijheid wordt door elke internationale modeontwerper gedeeld. Hier in Letland draagt het echter een bijzonder gewicht vanwege de omvang, geografische ligging en geschiedenis van het land.

Spreken over Letland roept een context op – 51 jaar Sovjetbezetting (tot 1991) met een onderbreking tijdens de nazi-bezetting tussen 1941 en 1944 – en een conjunctuur: het verlies van Russische clientèle als gevolg van economische sancties opgelegd door de Europese Unie, waarvan Letland lid is. Deze situatie wordt verder bemoeilijkt door het dreigende vooruitzicht van het Groot-Russische Rijk, waarvan de herinneringen nog steeds blijven hangen wanneer het onderwerp wordt aangesneden.

Het werk van Elena Strahova, oprichtster en algemeen directeur van Riga Fashion Week gedurende 21 jaar, getuigt dan ook van een ijzeren vuist in een fluwelen handschoen. "Dit seizoen was bijzonder uitdagend om te organiseren," vertrouwde ze FashionUnited toe tijdens het openingsdiner (dinsdag 8 april).

In de redactionele catalogus verklaarde ze verder: "Ondanks alle geopolitieke uitdagingen blijft ons platform groeien en ondersteunt het talent en creativiteit in Letland en daarbuiten." In de praktijk: een perfecte organisatie, 11 modeshows, drie presentaties, ongeveer 20 buitenlandse journalisten, voornamelijk uit Oost-Europa, en volle zalen zowel op dinsdag 8 april in de Zunda Towers, iconische herkenningspunten van de hoofdstad, als op woensdag 9 en donderdag 10 april in Hanzas Perons, een voormalig pakhuis dat is omgevormd tot een culturele ruimte.

Een premium positionering in een markt van ongeveer zes miljoen inwoners

In tegenstelling tot andere gevallen (Parijs, New York, Tokio, Londen, Seoul, enzovoort) heeft deze fashion week geen ecosysteem – vakbeurzen, showrooms – om B2B-inkopers en internationale pers aan te trekken, noch een overkoepelend kader, noch zelfs, voor dit jaar, institutionele steun.

In feite zijn de shows en presentaties vooral bedoeld om lokale clientèle aan te trekken (sommige collecties zijn rechtstreeks van het seizoen lente/zomer 2025). De markt voor de aanwezige merken is voornamelijk geconcentreerd in de Baltische staten: Letland, met minder dan twee miljoen inwoners, Estland, met minder dan 1,5 miljoen, en Litouwen, met bijna drie miljoen.

Daarom kan het modeaanbod niet worden bekeken door de lens van nieuwe seizoensgebonden trends. Het doel hier is om draagbare collecties aan te bieden voor een welvarende clientèle. Aangezien de ontwerpers lokaal ontwerpen en produceren, komen de prijzen van de items overeen met een premium/high-end markt. De twee bruidscollecties die op de eerste dag werden getoond, getuigen van deze verankering in de commerciële realiteit (de trouwmarkt maakt geen deel uit van de seizoensgebonden trendcyclus).

Vakmanschap als teken van een Baltische kledingtraditie

Gelukkig is mode nooit ver weg als je ernaar zoekt, vooral met de uitgenodigde buitenlandse merken: Berth (Verenigd Koninkrijk/Hongkong), Szczygiel (Polen) en Novaliss (Spanje). Szczygiel hanteert een duurzame aanpak met het gebruik van gerecyclede materialen. Wat Novaliss betreft, de vrouwelijke en mannelijke sirenen, alsof ze uit de waterdiepten oprijzen, weerspiegelen een beheersing van breigoed (gehaakte mesh, kant, guipure).

Vakmanschap verleent ook een op identiteit gebaseerde geworteldheid. Naast de gehaakte items die op verschillende collecties te zien waren, herinneren de Verens-ruiten eraan dat dit motief vaak wordt gebruikt in traditioneel Baltisch textiel, vooral voor volkskostuums. Ze belichamen een band met de natuur, specifiek voor de bevolking, wat tot uiting komt in de gewoonte om bloemen aan te bieden aan de ontwerpers die hun collecties tonen.

Een bepaald idee van vrouwelijkheid en een focus op queer cultuur

Het beeld van de sexy vrouw – lang golvend haar, stiletto's en sexy outfits – heeft nog een mooie toekomst voor zich. Zonder voorbarige conclusies te trekken, lijkt het erop dat de #metoo-beweging de Oostzee nog niet is overgestoken. De collecties van de Estse ontwerper Ivo Nikkolo en de Letse ontwerpers Selina Keer en Iveta Vecmane verkennen dit stereotype van de ultra-vrouwelijke vrouw.

Bovendien, wanneer FashionUnited aan Una Berzina vraagt of haar pakken, geïnspireerd door de herengarderobe, een manier zijn om de perceptie van vrouwelijke esthetiek uit te dagen, ontkent ze dit: "Mijn inspiratie komt van mijn grootvader. Tegenwoordig zijn vrouwen op zoek naar comfort. Ze hebben het erg druk en kunnen niet langer stiletto's en minirokken dragen. Maar als we uitgaan, willen we toch stralen en mooi zijn." De volgende foto's getuigen van deze duale kijk op vrouwelijkheid.

Om afstand te nemen van de klassieke vrouwelijk/mannelijke tweedeling, moet men zich wenden tot Lena Lumelsky en haar nieuwe project: ArtisainT. Lena Lumelsky, een Oekraïense die in België woont, maakt deel uit van de tweede generatie van de Antwerpse school. Ze volgde een opleiding bij Glenn Martens en Demna Gvasalia, met wie ze samenwerkte voordat hij het merk Vêtements creëerde. Ze verkocht haar gelijknamige label in de innovatieve conceptstore Ra (met Romain Brau, in Antwerpen) en bij La Suite (Parijs), nu gesloten, of bij H. Lorenzo (Los Angeles). Ze presenteerde tijdens Paris Fashion Week via de showroom van Florence Deschamps, een curriculum dat een tijdperk aanwijst dat sinds de Covid-crisis is verstreken.

Commercieel gezien voldoet ze nu aan de behoeften van haar privé-cliëntèle, waartoe geen Russen meer behoren vanwege de oorlog in haar land van herkomst, "Met uitzondering van Renata Litvinova, die schittert in het Théâtre Hebertot in een kostuum ontworpen door Demna, de enige Rus die stelling neemt tegen de oorlog," vertelt ze FashionUnited. Ze ontwerpt in Antwerpen en produceert in Letland, zowel vanwege de productiekosten als vanwege de ambachtelijke traditie. "Met de erfenis van de Sovjetperiode weet elke vrouw hoe ze moet naaien of borduren, al was het maar om haar eigen kleding te maken. Ik kwam hier in 2011 op zoek naar fabrikanten."

Tegelijkertijd ontwikkelt ze "ArtisainT", een project dat wordt uitgevoerd in samenwerking met jonge kunstenaars en ambachtslieden, vooral degenen die bedreven zijn in aardewerk (een nationale knowhow). "ArtisainT stelt hen in staat om zichtbaarheid te verwerven in omgevingen waartoe ze anders geen toegang zouden hebben, zoals de pop-up showrooms die ik heb georganiseerd in Azerbeidzjan of Dubai."

Haar presentatie in haar boetiek stelde ons in staat om een queer universum te ontdekken waarvoor ze zelf de regie voerde. "Zelfs in een klein land kun je bestaan als je een boodschap overbrengt en getalenteerd bent."

Wanneer hedendaagse kunst de identiteit van een collectie ondersteunt

De ontmoeting van genres tussen hedendaagse kunst en mode, tot uiting gebracht door het duo Elina Maligina en Natalija Jansone, biedt een extra dimensie aan ready-to-wear. Voorafgaand hieraan organiseerde Elina Maligina de performance NOME, in de Museum Art Gallery, tegen een achtergrond van afwijzing van een samenleving waarin algoritmen domineren.

Een manifest gaat vergezeld van het ideologische standpunt van deze happening in combinatie met een tentoonstelling: "Algoritmen bepalen wat je doet, leuk vindt of denkt. Je bent data. Maar wat gebeurt er als we ons terugtrekken uit het systeem? Als je het negeert? NOME handelt om de regels van het consumentistische spel te veranderen. Jouw keuze is revolutie, de ineenstorting van het algoritme. Het zal overal worden waargenomen, niet als een trend, maar als een fout in het systeem dat in staat is om een nieuwe realiteit op te bouwen. We zijn geen producten."

De volgende dag nam de show van Natalija Jansone het thema robotisering, en bij uitbreiding Artificial Intelligence, over op het scherm aan de achterkant van het podium, terwijl ze haar ready-to-wear collectie presenteerde. "De zoektocht naar identiteit is des te sterker in een klein land als het onze," legt de ontwerpster uit. Ze verkoopt haar ready-to-wear in multi-brand stores in Parijs, Seoul, Tokio of New York dankzij haar aanwezigheid op Tranoï (Armand Hadida-tijdperk), haar verblijf in Japan en een agent die nu met pensioen is. Ze is ook op zoek naar een nieuwe.

Betekent dit dat je een persoonlijke verklaring moet hebben om de boodschap van een collectie te versterken? Standpunten om te verdedigen? In een tijd waarin mode op zoek is naar nieuwe expressievormen (lifestyle, design, kunst, gastvrijheid, enzovoort) om de begeerte te vernieuwen, moet worden aangenomen dat dit het geval is. In Letland net als elders.

Dit artikel is in het Nederlands vertaald met behulp van een AI-tool.

FashionUnited gebruikt AI taaltools om het vertalen van (nieuws)artikelen te versnellen en de vertalingen te proeflezen om het eindresultaat te verbeteren. Dit bespaart onze menselijke journalisten tijd die ze kunnen besteden aan onderzoek en het schrijven van eigen artikelen. Artikelen die met behulp van AI zijn vertaald, worden gecontroleerd en geredigeerd door een menselijke bureauredacteur voordat ze online gaan. Als je vragen of opmerkingen hebt over dit proces, stuur dan een e-mail naar info@fashionunited.com.