Slimane-nasleep: Vijf bekritiseerde ontwerpdebuten

New York - Na het kritische bloedbad betreffende Hedi Slimane’s debuutcollectie voor Céline en de raadselachtige teleurstelling van Riccardo Tisci bij Burberry, wordt het nu tijd om perspectief terug te krijgen. We bekijken enkele belangrijke momenten uit de modegeschiedenis waarop ontwerpers zichzelf in de voet schoten, maar toch succes boekten. In de mode industrie is niemand te groot om te falen.

Karl Lagerfeld voor Chanel

Een voorbeeld van zo’n ontwerper zat onlangs nog front row bij Céline’s catwalkshow. Deze persoon verloor in 2001 bijna 42 kilogram om in door Slimane ontworpen kledingstukken te kunnen passen. Karl Lagerfeld kan nu haast niet meer de mist in gaan bij Chanel, maar deed dat ooit wel. Toen hij in 1983 aantrad bij het bedrijf, waar hij naar verluidt 1 miljoen dollar aan jaarsalaris ontving, werkte hij dagen van 16 uur tijdens het voorbereiden van zijn debuut haute couture collectie in het beroemde Rue Cambon-atelier. Volgens WWD was er destijds een “‘Wij tegen zij’-strijd gaande tussen al aanwezige medewerkers en ‘kamp Lagerfeld’”. WWD’s daaropvolgende show review was niet veel positiever, met beklag over te uitvoerige stoffen, verkropte kledingstukken en “te veel don’ts ten opzichte van do’s”. Karl’s antwoord? “Zelfs als ze het nooit op deze manier heeft gedaan, is het enorm Chanel, toch?” Dertig jaar later, nadat Lagerfeld de legendarische naam heeft gered van de ondergang, wordt hij net zo met het modehuis geassocieerd als de oprichtster.

Tom Ford voor Yves Saint Laurent

En wat als de oprichtende ontwerper nog steeds leeft en getuige kan zijn van de beëdiging van zijn opvolger, zoals in 1999 gebeurde toen Tom Ford werd aangesteld als creatief directeur van Yves Saint Laurent? De gewaardeerde Franse couturier minachtte de Texaanse stijl en naarmate het succes groeide onder de nieuwkomer, werd de relatie alsmaar vijandiger. Ford vertelde in 2015 aan CNBC: “Ik heb wel wat brieven van hem ontvangen. Ik herinner me één zin, namelijk ‘in dertien minuten tijd heb je veertig jaar van mijn werk vernietigd’, of ‘mijn levenswerk’, of iets dergelijks.” Ford’s visie voor YSL, en voorheen voor Gucci, bracht internationale mode in de 21ste eeuw op gang en trok een nieuwe generatie consumenten aan tot de twee iconische, maar stilvallende huizen. Zijn mening over de in 2008 gestorven Saint Laurent en zakenpartner Pierre Bergé? “Zo vervelend en zo gemeen en (zij) maakten me het leven zuur.”

Alexander McQueen voor Givenchy

Een soortgelijke botsing tussen de gevestigde orde en het nieuwe talent vond in 1996 plaats bij Givenchy. De 27-jarige Britse ontwerper Alexander McQueen, die door de pers wordt betiteld als ‘de hooligan van de Engelse mode’, nam de creatieve leiding over bij dat op Avenue George V gevestigde huis en bestempelde Hubert de Givenchy onmiddellijk als ‘irrelevant’. McQueen’s benoeming kwam als een schok voor de gevestigde orde, verkoopcijfers kelderden en zelfs McQueen zelf, die nooit eerder in haute couture had gewerkt, omschreef de collecties als ‘onzin’. Achteraf gezien was Givenchy een opstap naar McQueen’s persoonlijke reis om het luxe mode-landschap te transformeren. Dat deed hij, hoewel hij onderweg wat hindernissen moest doorstaan.

Marc Jacobs voor Perry Ellis

Een spannend debuut is Marc Jacobs’ ‘grunge collectie’ voor Perry Ellis in 1992. De kringloopwinkel-achtige stijl, flanel shirts, polyester met bloemen- en cartoon prints, bobble hats; de lijn weerspiegelde wat er op straat gebeurde. Als gevolg van deze stijl werd Jacobs echter zelf op straat gezet en verloor Perry Ellis aan populariteit. Zelfs de doorgaans vooruitstrevende Cathy Horyn schreef in de Washington Post: “Grunge is een gruwel in de mode industrie, en dat het op Seventh Avenue gevestigde modehuis op die manier een statement probeert te maken, is belachelijk”. Het bracht daarnaast ook Jacobs’ ‘coole’ Libération couture collectie voor Yves Saint Laurent in 1971 aan het licht, welke schandalig werd bevonden vanwege de met hoeren vergeleken modellen. De invloed van Marc Jacobs’ collectie voor Perry Ellis duurde nog een kwart eeuw voort. Hij zou vijftien jaar door blijven werken bij Frankrijk’s luxehuis Louis Vuitton en in 2015 trok Horyn haar mening terug.

John Galliano voor Margiela

Na vier jaar verbanning vanwege zijn dronken antisemitische tirade bleek de eerste show van John Galliano voor Margiela in 2015, ondanks de reuring die zijn aanstelling bij het Belgische modehuis veroorzaakte, een groot succes. De benoeming leek een nieuw herkenningspunt te zijn voor het huis, waarvan de oprichter zijn hele carrière onzichtbaar achter de schermen bleef. De voormalig flamboyante circusdirecteur, die werd aangeklaagd vanwege een schandaal en werd afgewezen door het publiek, herpakte zich stilletjes en bewees dat zijn talent geen oude theatrale elementen nodig had. Sindsdien zijn zijn collecties voor Maison Margiela niet alleen de must-sees van fashionweek, maar ook aangrijpende reflecties op de veranderende maatschappij en een onverwachte revolutie van deconstructie en surrealisme. Alexandra Shulman schreef destijds in Vogue dat degenen die klaagden over Galliano’s terugkeer “erop terug zullen komen. Hij is zonder twijfel een van de meest tot de verbeelding sprekende ontwerpers van zijn tijd en hij heeft er alles aan gedaan om een goede bijdrage te leveren.” Tot op de dag van vandaag zijn er mensen die zijn uitbarsting nooit zullen vergeven, maar zijn geloofwaardigheid is hoger dan ooit.

Er zijn talloze andere slechte combinaties, flops en uitbarstingen: het optreden van een toen 25-jarige Stella McCartney bij Chloé in 1997 leidde tot zoveel verontwaardiging dat niemand haar kon zien als de op duurzaamheid gerichte industrieleider die ze later zou worden. En hoe minder aandacht voor Alexander Wang’s stunt bij Balenciaga, hoe beter. En Lindsay Lohan’s ‘creatief advies’ bij Ungaro verdient geen verdere vermelding, aangezien ze geen ontwerper is. Kijkend naar de grote teleurstellingen van het lenteseizoen 2019, zullen we na blijven denken zoals Cathy Horyn dat deed rondom haar kritiek op Marc Jacobs: “Waarom waren aanwezigen zo’n ellendig koor van veroordelaars?”

Door gastredacteur Jackie Mallon, die les geeft aan de faculteit van diverse modeprogramma’s in New York en de schrijfster is van ‘Silk for the Feed Dogs’, een roman die zich afspeelt in de internationale modeindustrie.

Dit artikel verscheen op FashionUnited UK. Vertaling en bewerking vanuit het Engels: Tessa Guntlisbergen.

Beeld: Tom Ford bij 2009 Venice Film Festival via Nicogenin Wikimedia Commons; Karl Lagerfeld (geboren in 1938), Duitse modeontwerper, in zijn huis. Paris, op 11 februari 1974. Jean-Régis Roustan / Roger-Viollet.