UPV weg ermee!?

Dat leek de conclusie uit het programma Nieuwsuur van 2 weken geleden. Charles Graft directeur van Sympany, een van de grotere inzamelaars van kleding en textiel, gaf aan dat ze voor 20 cent per artikel echt niet kunnen uitsorteren naar materiaalsoort. Daar is tenminste 90 cent voor nodig en dat geld krijgen ze niet en dus wordt er helemaal niets gesorteerd.

Dat geld zou moeten komen van de stichting UPV (Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid) want die collecteert sinds dit jaar de bijdragen van iedere importeur, handelaar of fabrikant. Zij denken nog na over welke stappen ze willen of moeten zetten om verder te komen. Het leek een prachtig verhaal, de handel betaald de claim per kilo en wordt volledig ontzorgd, UPV neemt daarna die verantwoordelijkheid voor hun deelnemers over. Alleen waren inzamelaars en verwerkers daar niet voldoende in betrokken, zij waren alleen gewend het ingezamelde wederom te verkopen. Fysiek werd vastgesteld welk artikel voor welke markt, het beste voor Nederland, daarna Duitsland en Oost- Europa en het restant naar Afrika.

Inmiddels worden die landen overspoeld door goedkope handel van Shein, Ali Express en Temu, op maat gemaakt voor een fractie, dus staat de markt van herdraagbare kleding sterk onder druk en is er zeker geen ruimte om te gaan pionieren. Er zijn al een aantal faillissementen geweest en degene die nog over zijn hebben alles nodig om overeind te blijven want ook door initiatieven als Vinted zijn de krenten inmiddels wel uit de cake gehaald.

De grote vraag is ook wie gaat die gesorteerde kleding gaat verwerken, alleen polyester is geschikt om meteen om te zetten naar nieuw garens maar er is nog steeds geen fabriek die volume kan draaien. Voor katoen, wol of viscose is het nog vele malen lastiger, recyclen kan maar nieuwe garens wordt een probleem zeker als die circulair moeten zijn.

Niet alleen in Nederland speelt het probleem, ook in landen om ons heen zijn er nog weinig mogelijkheden, terwijl ook voor hen de Europese norm 50% recyclen, 30% circulair er in 2030 aankomt. Als ze dan echt klaar willen zijn moeten ze zeker nu beginnen.

De inzameling begint bij de consument, die moet gebruikte kleding op de juiste manier terugbrengen, bij voorkeur in de daarvoor beschikbare bakken, die staan duidelijk opgesteld maar de verleiding is groot om daar van alles en nog wat in te gooien. Deze inzamelaar mag ook die rommel, van schoeisel tot vuile luiers, op zijn kosten opruimen. Er mag toch echt verwacht gaan worden dat hier serieuzer mee wordt omgegaan want dat opruimen kost alleen maar geld.

Gemeenten maken de inzameling ook niet makkelijk, vaak schrijven ze een tender uit met een heleboel voorwaarden. Rotterdam kwam met de propositie dat alles wat in de stad werd opgehaald ook daar verwerkt, gesorteerd en weer verkocht moest worden. Voor een inzamelaar een lastige opgave, zij moeten het juist van combineren en volume hebben. Daarnaast vragen gemeentes geld aan de inzamelaars, ze willen mee profiteren van de verdienste die er niet altijd blijkt te zijn. Maar dat wordt pas aan het einde van de rit geconstateerd.

Als we naar een circulaire economie willen groeien, de vraag vanuit Europa, dan moet er heel veel gaan veranderen. Bij de producten moet er gewekt gaan worden met monomaterialen, bij het ontwerp moet al gekeken worden hoe het recyclebaar of circulair gemaakt kan worden. Dan verdwijnen er veel toeters en bellen, dat kan ten goede komen aan de prijs, want dat blijft het ankerpunt voor de consument. Die moet toch extra getriggerd worden deze producten te kiezen en niet te gaan voor aanbiedingen die niet recyclebaar of circulair zijn.

Helaas is de consument bijzonder verwend en is er veel te veel keuze, het idee om minder te kopen maar wel beter is nog helemaal niet ingedaald. Er is ook veel te weinig informatie die klanten tot een andere aanpak zou stimuleren. Mensen schrikken als ze op Nieuwsuur zien wat er allemaal gebeurt en wat er fout gaat, maar niemand realiseert zich goed dat het bij henzelf begint. Het is ook geen verhaal waar iemand meteen vrolijk van wordt, het gaat om een aanpassing van wat we feitelijk helemaal niet juist doen.

Geen hippe stoffen met flitsende kleuren in legio modellen en met bijzondere gadgets. Geen prints en overbodige accessoires maar back to basics. Eigenlijk waar veel Zweden en Denen mee begonnen zijn, maar dan nog circulair. Gedroomd is nog verre van gerealiseerd en wie gaat er beginnen? Dat moet een grote trendsetter zijn die ook de consument meeneemt en overtuigd want het wordt een grote strijd.

Als wet- en regelgeving een duidelijke lijn stellen dan is er een kans die groeit, die ideeën zijn er ook wel. Het begint nu met het in kaart brengen via CSDDD en daarna de rapportage via CSRD. Er is wat commotie omdat het allemaal lastig lijkt in het begin en er is toegezegd door Ursula von der Leyen dat er een versimpeling van regels komt, we blijven discussiëren over regels terwijl we veel te weinig doen om te verbeteren.

We weten heel goed wat we moeten doen, waarom wachten we dan?