Van afval naar duurzame sneaker: Generation Gaja over ‘trashion’

Trashion. Het is een samentrekking van de woorden ‘trash’ en ‘fashion’. De term wordt gebruikt om mode- en kunstprojecten te beschrijven die zijn gemaakt van weggegooide, gevonden of hergebruikte materialen. Met andere woorden: van afval iets nieuws maken, daar draait deze stroming om. Hoewel het begrip trashion al in 2004 werd bedacht, is de term relevanter dan ooit. Door alles wat er nu in de wereld gebeurd is de noodzaak ‘dat het anders moet’ elke dag groter. Aanleiding genoeg om nu echt werk van te maken.

Zwerfafval wordt kunstobject

Eén van de bekendste trashion-kunstenaars is de Australische Marina DeBris. Zij verzamelt al jaren afval op stranden en maakt hier kunstvoorwerpen en modecreaties van. DeBris is zeker niet de enige ‘trashionista’ die met haar werk aandacht vraagt voor het wereldwijde afvalprobleem. Het is een stroming die steeds breder wordt gedragen. Ook modestudenten worden aangemoedigd om te werken met onconventionele materialen. In Boston wordt sinds 2011 de MIT Trashion Show georganiseerd. Tijdens dit jaarlijkse evenement tonen studenten van MIT en andere lokale kunstopleidingen creaties gemaakt van afval en gerecyclede materialen. Een ode aan creatief modeontwerp én een pleidooi voor afvalvermindering.

Pionieren met duurzame schoenen

Ook dichter bij huis gebeurt er genoeg op het gebied van trashion. Neem het nieuwe Nederlandse schoenenmerk Generation Gaja. Oprichter Rob Willems startte zijn bedrijf vanuit de filosofie om de wereld een beetje beter te maken. ‘Ja, het is pionieren,’ vertelt de ondernemer, die veel ervaring heeft in de schoenenbranche. ‘De uitdaging is dat je het complete productieproces moet aanpassen. Je kunt de machines en technieken voor dierlijk leer niet één op één kopiëren naar de materialen die wij gebruiken.’ De lente-zomercollectie 2023 van Generation Gaja bestaat voor 90 procent uit afval. Denk aan cactusbladeren, mais, appel, plastic en katoenen kleren. Daarnaast zijn alle modellen 100% PETA gekeurd vegan.

Sneaker van cactusleer

Van sneakers tot sandalen en boots: de SS23-collectie van Generation Gaja is veelzijdig. Blikvanger is een witte sneaker met de tekst ‘I wear cactus’. “Deze schoen is gemaakt van cactusbladeren die jarenlang CO2 geabsorbeerd hebben en geen water of elektriciteit gebruiken bij hun groei,” licht Willems toe. “We gebruiken ook appelleer, gemaakt van appels die tijdens de appeloogst overblijven omdat ze niet in de winkel kunnen worden verkocht. Onze schoenen zijn altijd opgebouwd uit twee delen: de bovenkant is gemaakt van lookalike-leer, de binnenzijde voor meer dan de helft van maisafval. Alle zolen zijn gemaakt van gerecycled rubber en enkele exemplaren van zeventig procent suikerriet.”

Virtuele showroom

De missie van Willems is tweeledig: afval opruimen én zorgen dat er zo min mogelijk nieuw afval bijkomt. “Je wil niet weten hoeveel samples van schoenen er worden weggegooid. Zo is het heel gebruikelijk dat merken van één model schoen, proefmodellen laten maken in zes of zeven kleuren. Zonde, want met de huidige middelen kan dat ook anders. Voor de SS23-collectie maak ik van elke schoen slechts één proefmodel. Van de sneakers een witte versie, van de laarzen een zwarte variant. Zo oogt de saleswand mooi in balans, à la yin en yang. In het lookbook tonen we álle beschikbare kleurcombinaties op foto. Met materiaalkaarten bezoeken we inkopers en het is een kwestie van tijd voordat we in een virtuele showroom kunnen tonen hoe de schoenen er in 3D uitzien.”

Geen afval meer

Generation Gaja is het resultaat van jarenlang onderzoek en innovatie. “Nu is het tijd om het merk zo goed mogelijk neer te zetten. Om meer naamsbekendheid te genereren,” stelt Willems. “Daarom ben ik met investeerders in gesprek: er zijn verschillende partijen die in onze missie geloven. Ik ben ervan overtuigd dat je door samen te werken verder komt dan alleen. Hoe mooi zou het zijn als we met elkaar een beweging op gang kunnen brengen? Het idee van trashion is dat je van afval mooie nieuwe dingen maakt. Het begin van een volledig circulair systeem. Zero waste, dat is waar we naartoe moeten. Ik wil mensen empoweren om bewuster te consumeren en hoop dat trashion een breed gedragen stroming wordt.”