FashionPower: “Welkom in de heilige wereld van katoen!”

Dit artikel is een reactie op een eerder artikel, geschreven door Reg Nelemans van het merk FashionPower.

Katoen heeft veel minnaars, zo blijkt maar weer eens. Het lijkt niet verstandig daar tegenin te gaan. Waarom doe je het dan?

Ooit was het, naast wol, een van de eerste materialen waarvan we kleding maakten. Destijds kleinschalig en zonder veel problemen. Helaas zijn we doorgeschoten naar een massaproductie die ieder jaar meer kilo’s moet voortbrengen uit een aarde die dat niet meer aankan, terwijl allerhande insecten het product ook lekker vinden. Dat is een (te) zwaar gevecht voor de katoenboer. Hele families zijn afhankelijk van de opbrengst, die door de markt wordt bepaald en de afgelopen jaren zeker niet hoger is geworden. Goed dus om te reageren en alles in perspectief te zetten.

En ja, je hebt heel veel water nodig. Is het precies 10.000 liter per kilo? Dat hangt af van wat je meet. Het begint natuurlijk bij het telen van katoen, maar daarna volgt een proces van wassen en verven, waar enorm veel water bij nodig is. De kleur speelt daarbij een rol: zwart moet je soms wel drie of vier keer verven en even vaak wassen. Dáár zit het grote verbruik. Van al het vervuilde water in de wereld komt 20% uit de kledingindustrie. Dat zijn cijfers uit onafhankelijke rapporten, die voor insiders geen verrassing zijn.

En om die insecten of wormen op afstand te houden, heb je middelen nodig. Is dat een liter per kilo? Alleen de bestrijdingsmiddelen niet, maar ook in de rest van het proces komen chemicaliën voor: om te wassen, te verven en te conditioneren. Alles bij elkaar is dat zeker een kilo. Een natuurlijk product is het dus allang niet meer, eenmaal tot kledingstuk verwerkt.

Na een aantal jaren gebruik is de grond uitgeput en moet die “rusten”. Al die chemicaliën eisen hun tol. Dan is rust de enige oplossing, hopelijk in combinatie met duurzame verbeteringsmiddelen.

Is de EU de schuldige?

Natuurlijk niet! Maar ze willen wel naar een circulaire economie in 2050, met een tussenstap in 2030 waarin 50% de basis is. En dat is heel erg nodig, want we verspillen enorme hoeveelheden grondstoffen en produceren ieder jaar te veel kleding, die alleen tegen sterk verlaagde prijzen kan worden verkocht of in containers wordt afgevoerd naar woestijnen in Chili of Afrika, waar het blijft liggen tot het afbreekt en opgaat in de grond. De grote vraag is: wanneer gebeurt dat?

En dat is allemaal de schuld van katoen?

Nee, alle kledingmaterialen spelen hier een rol. Alleen is katoen nog steeds niet circulair en de grote vraag is of dat op termijn lukt. De meningen daarover zijn sterk verdeeld. Of het nu mechanisch of chemisch gebeurt, je moet altijd een ander garen toevoegen om het stevig genoeg te maken—en dan is het niet meer circulair. Je kunt niet meer van vezel naar vezel gaan.

Polyester daarentegen is wél circulair! Je kunt het plastic noemen, maar daarmee negeer je de vele generaties innovatie die eraan voorafgingen. Polyester is makkelijk te manipuleren: je kunt eenvoudig iets toevoegen en de vorm en verwerking aanpassen in het proces. Uit de Higg-duurzaamheidsresultaten komt polyester als beste uit in vergelijking met katoen, viscose en wol.

Onze polyestervariant met koffiedik presteert uitstekend in warme landen. Zelfs voor werkkleding bleek het heel goed geschikt, omdat het vocht opneemt en laat verdampen. Katoen doet dat niet: een natte plek blijft een natte plek. Een groot en gerenommeerd koffiemerk deed de test, wij kregen de resultaten.

Polyester en recycling

Gebruik je gerecycled polyester, dan heb je geen olie meer nodig en kun je blijven recyclen zonder veel kwaliteitsverlies. Natuurlijk spelen PET-flessen daar nu een rol in, maar grote partijen in de voedingsindustrie claimen die voor de toekomst. Dat is niet erg, want er is meer dan genoeg kleding in de markt om te recyclen. En daarnaast zetten wij steeds meer in op het hergebruik van pre-consumentenafval.

Is katoen dan slecht?

Nee, maar we moeten ons richten op het doel dat we in Europa hebben afgesproken: een volledig circulaire economie in 2050. Dat lijkt ver weg, maar het is dichterbij dan je denkt. We moeten nu eerst alternatieve materialen vinden en consumenten laten wennen aan nieuwe opties. Want katoen kennen ze, maar nieuwe materialen onvoldoende om een bewuste keuze te maken.

"Koffie gebruikt meer water dan katoen"

Wij gebruiken koffiedik—het afval dat ontstaat na het zetten van koffie. Normaal gesproken wordt dat weggegooid, maar nu gebruiken we het om kleding van te maken.

Voor alle duidelijkheid: wij produceren recycled dope-dyed polyester koffiegaren. Dat heeft veel voordelen:

• Het is vochtopnemend en neemt geur weg tot 95%.
• Het biedt UV-bescherming en is ademend.
• Het bespaart 60 tot 90% water, reduceert 60% energie, CO₂-uitstoot en kleurchemicaliën.
• En het is 100% circulair.

Dit doet een klein bedrijf uit Zundert, weloverwogen en doordacht. En we hopen het over 127 jaar, want zolang zitten we al in de kleding, nog steeds te mogen doen. Wij hebben onze keuzes gemaakt omdat het nodig is dat er stappen worden gezet. Er zijn niet meerdere opties—dit is onze verantwoorde keuze.

Persoonlijke ervaring

Mijn voornaamste bron? 45 jaar ervaring in kledingproductie in Italië, Egypte, Turkije, India, Pakistan, Bangladesh, Maleisië, Vietnam en China. Ik heb de uitgeputte katoenvelden gezien, de ververijen waar mensen niet oud worden, de productiebedrijven en hun afvalstromen. Daarnaast baseer ik mij op rapporten van onder andere The Microfibre Consortium, The Ellen MacArthur Foundation, K+V, UPV, Amfori en HIGG, evenals onze eigen onderzoeken via SGS, Intertek, Ecolabel en Hohenstein.

Ik heb 25 jaar bijna uitsluitend met katoen gewerkt in al deze landen. Maar om de genoemde redenen ben ik ermee gestopt. We moeten kiezen voor de toekomst. En daarvoor hebben we een duurzaam en circulair alternatief nodig. Dat vraagt om een keuze die een betere impact heeft dan wat er ooit geweest is.

De Nederlandse Kamer van Koophandel heeft dit erkend en ons in 2024 uitgeroepen tot het meest circulaire bedrijf van Nederland voor 2025.

Reg Nelemans, Oprichter/Eigenaar FashionPower