Rechtspraak: De invloed van Brexit op intellectuele eigendomsrechten

De onderhandelaars van de Europese Unie (EU) en het Verenigd Koninkrijk (VK) hebben op 24 december 2020 een akkoord bereikt over een nieuw partnerschap. Dit akkoord bevat afspraken over de regels die per 1 januari 2021 tussen de EU en het VK gelden, waarmee Brexit per die datum een feit is. Brexit heeft invloed op veel zaken, waaronder ook de intellectuele eigendomsrechten (IE-rechten) in het VK. In deze bijdrage gaat Köster Advocaten daar kort op in.

Wat zijn IE-rechten?

De meeste producten en (creatieve) diensten worden beschermd door IE-rechten. In sommige gevallen is het nodig om IE-rechten te registreren in een openbaar register om bescherming te krijgen. Binnen het IE-recht wordt daarom onderscheid gemaakt tussen geregistreerde IE-rechten, zoals het octrooi-, merken- en modellenrecht, en niet geregistreerde IE-rechten, zoals auteursrechten en naburige rechten. Voor geregistreerde IE-rechten zijn de gevolgen van Brexit groter dan voor niet-geregistreerde IE-rechten.

Hierna worden per IE-recht de belangrijkste takeaways in het kader van Brexit genoemd vanuit Nederlands/Europeesrechtelijk perspectief. Tot slot gaan we in op de handhaving van IE-rechten in het VK post-Brexit.

Octrooirechten

Een octrooi beschermt een technische uitvinding of technisch proces. Denk hierbij aan de klapschaats, het Senseo apparaat of een multifunctionele kinderwagen. Er bestaan octrooien met gelding in Nederland en octrooien met gelding in heel Europa. Voor beide vormen heeft Brexit geen gevolgen. De octrooien met gelding in Nederland blijven in Nederland gelden. Dat is ook zo voor de octrooien met gelding in Europa. Dat komt omdat deze octrooien zijn verleend door het Europees Octrooibureau op basis van het Europees Octrooiverdrag waarbij ook niet-EU-landen zijn aangesloten. Dat betekent dat voor lopende of toekomstige aanvragen van een Europees octrooi niets verandert.

Merken- en modellenrechten

Een merkrecht beschermt de naam of het logo van een product of dienst en in sommige gevallen ook de vorm van een product, zoals het flesje van Coca Cola. Een modelrecht beschermt de uiterlijke vormgeving van een product. Denk hierbij aan meubels, serviesgoed of een patroon op een stof. Er bestaan merken- en modellenrechten met gelding in de Benelux en met gelding in de EU. Voor de Benelux-merken en EU-modellen verandert er door Brexit niets, in tegenstelling tot de EU-merken en EU-modellen. Deze zijn niet langer geldig in het VK, nu het VK de EU heeft verlaten.

Gelukkig wordt de soep wordt niet zo heet gegeten als hij wordt opgediend. Met Brexit is voor deze IE-rechten een aantal aspecten geregeld. Het is dus niet zo dat jouw EU-merk of EU-model direct niet meer geldig is in het VK.

Samengevat komt de huidige situatie voor merken en modellen op het volgende neer:

• Een EU-merk of EU-model geregistreerd vóór 1 januari 2021: automatische en kosteloze omzetten naar een VK-merk of VK-model;
• Een EU-merk of EU-model aangevraagd vóór 1 januari 2021 maar nog niet geregistreerd: tot 1 oktober 2021 de mogelijkheid om te zetten naar een VK-merk of VK-model. Deze omzetting brengt kosten met zich;
• EU-merk of EU-model aangevraagd vanaf 1 januari 2021: geen gelding in het VK. Een aparte aanvraag in het VK is noodzakelijk. Deze aanvraag brengt kosten met zich.

Bovenstaand overzicht legt bloot dat het in de toekomst duurder wordt een merk- en/of modelrecht te registeren met gelding in zowel de EU als het VK. Vóór Brexit was een EU-merk en/of EU-model automatisch ook geldig in het VK. Nu geldt dat niet meer (voor nieuwe aanvragen).

Auteurs- en naburige rechten

Een auteursrecht beschermt een (creatief) werk, zoals een boek, muziekstuk of mode-item. Een naburig recht beschermt de inspanningen en prestaties van uitvoerend kunstenaars, zoals het optreden van de musici van een coverband. Auteursrechten en naburige rechten worden niet (direct) geraakt door de Brexit, omdat deze rechten grosso modo al zijn geregeld in nationale wetten. De stap van het VK uit de EU verandert daar heel weinig aan.

Handhaving

De handhaving van de verschillende IE-rechten wordt mogelijk ook duurder en anders. Bijvoorbeeld ten aanzien van merkenrechten is het relatief eenvoudig om via een administratieve procedure bij het merkenbureau op te komen tegen een nieuwe merkinschrijving die conflicteert met een oudere merkinschrijving. Die administratieve procedure blijft bestaan, maar moet nu mogelijk twee keer worden gevoerd: in de EU en in het VK. Dit heeft natuurlijk invloed op de kosten. Een ander voorbeeld kan gevonden worden in de volledige proceskostenvergoeding. In de EU geldt in principe – nuances daargelaten – de regel dat de inbreukmaker die een gerechtelijke procedure over IE-rechten verliest, het grootste gedeelte van de proces- en advocaatkosten van de winnende partij moet betalen. Deze regel is neergelegd in EU-wetgeving die niet langer van toepassing is in het VK. Dat kan in sommige gevallen flink invloed hebben op uiteindelijke kosten die een gerechtelijke procedure met zich brengt.

Conclusie

De gevolgen van Brexit voor de in deze bijdrage besproken IE-rechten zijn te overzien, of zoals de Engelsen zullen zeggen: “it’s not rocket science”. Wel zal de houder van een merk- en/of modelrecht meer budget moeten vrijmaken om in de toekomst een merk- en/of modelrecht in het VK te laten registeren en te handhaven. Ook met betrekking tot de overige IE-rechten kan handhaving duurder en anders worden. Voor houders van IE-rechten blijft het dus belangrijk om de ontwikkelingen als gevolg van Brexit goed in de gaten te blijven houden.

Geschreven door Nine Bennink, advocaat IE, ICT en Privacy bij Köster Advocaten in Haarlem . Regelmatig behandelt Köster Advocaten actuele juridische kwesties. Zie Kadv.nl en advocatenindemode.nl.

Beeld: Pexels