‘Transitie naar circulaire economie vrijwel tot stilstand gekomen ondanks Europese miljarden’

De 10 miljard euro die EU-lidstaten hebben gekregen om de circulaire economie te stimuleren zijn ‘in de afvalbak beland’. Het overgrote deel van het budget is namelijk besteed aan afvalbeheer, in plaats van innovaties om de hoeveelheid afval te verminderen, zo concludeert de Europese rekenkamer in een onderzoek.

De miljarden waren bedoeld om tussen 2016 en 2020 groene innovatie te stimuleren en bedrijven te helpen om sneller de overgang naar hergebruik te maken. Er ligt namelijk een doel op tafel om in 2030 twee keer zoveel materialen te hergebruiken in Europa. Dit doel behalen is door de huidige bestedingen van de miljarden ‘een onmogelijke opgave’ geworden. Het grootste deel van de subsidie is gegaan naar afvalbeheer, terwijl het voorkomen van afval door middel van circulair ontwerp volgens de Rekenkamer een doeltreffendere maatregel zou zijn geweest. Experts geven al jaren aan dat het begin van een circulaire economie ligt bij het ontwerp van producten en dat in deze fase al nagedacht moet worden over wat er gebeurt met het product aan het einde van de gebruikersfase.

Uit het onderzoek blijkt dat het gemiddelde percentage van hergebruikte producten in alle 27 lidstaten van de EU maar met 0,4 procentpunt is toegenomen. In zelfs zeven landen werden stappen terug gedaan. In Nederland en België is nog wel positief geluid te horen. Zo is in Nederland tot 2021 het circulaire aandeel van materiaalverbruik met bijna 34 procent gestegen. Het is dan ook goed mogelijk dat Nederland het doel van 50 procent hergebruik van materialen in 2030 haalt. Het land staat hiermee bovenaan van de 27 lidstaten. België volgt na Nederland en laat een percentage van 20,5 procent zien.

De circulaire transitie in de EU-landen is vrijwel tot stilstand gekomen, aldus Annemie Turtelboom van de Rekenkamer in het bericht. Er is namelijk weinig bewijs gevonden dat de investeringen in innovatie die met het subsidiegeld is opgestart ook daadwerkelijk hebben bijgedragen aan een circulaire economie. “Het is van cruciaal belang dat de EU materialen behoudt en afval minimaliseert." Hierdoor kan zij efficiënt omgaan met hulpbronnen en de milieudoelstellingen van de Green Deal bereiken.”