Directeur Het Nieuwe Instituut blijft aan

Guus Beumer, de directeur-bestuurder van Het Nieuwe Instituut, overtrad de regels toen hij opdrachten aan zijn partner gaf. Toch mag hij wel aanblijven als directeur. Dat blijkt uit het eindrapport van de onafhankelijke commissie Cultuur+Ondernemen, die de belangenverstrengeling bij het Nieuwe Instituut onderzocht. Wel krijgt Beumer een zakelijke directeur naast zich.

Ja, zegt de commissie, Beumer was in overtreding. Volgens de commissie is de handelswijze van de directeur in strijd met de onder cultuurinstellingen geldende Governance Code Cultuur, die onder andere luidt: “Toezichthouders en bestuurders vermijden elke vorm van belangenverstrengeling. De raad van toezicht ziet hier op toe.”

In augustus kwam de directeur-bestuurder van Het Nieuwe Instituut wegende de code onder vuur te liggen: hij gaf 29 keer een opdracht aan zijn partner Herman Verkerk, van Event Architectuur, en betaalde hem daarvoor 35.000 euro. Hij meldde dat echter niet aan de voorzitter van de raad van toezicht. Daarop werd er een onderzoek ingesteld naar de mogelijke belangenverstrengeling. Het Nieuwe Instituut ontvangt subsidie van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) en de gemeente Rotterdam.

Rapport: ‘Governance Code Cultuur geeft ruimte voor eigen afwegingen’

“Het is niet gezegd dat opdrachten aan de levenspartner van een directeur-bestuurder altijd en ten principale ongeoorloofd zijn. De Governance Code Cultuur geeft ruimte voor eigen afwegingen van een bestuur en een raad van toezicht,” stelt de commissie in het rapport. Vervolgend: “De Commissie is evenwel van oordeel dat een opdracht aan een levenspartner slechts in overeenstemming met de Governance Code Cultuur kan worden geacht indien op zorgvuldige en overtuigende wijze aan het principe ‘pas toe of leg uit’ is voldaan. Dat geldt zowel voor de interne inhoudelijke en procedurele besluitvorming als voor de externe verantwoording.”

Volgens de commissie blokkeerde de directeur de mogelijkheden om naar alternatieven te zoeken, hoewel het managementteam daar wel op wees. Ook de raad van toezicht handelde verkeerd, zo oordeelde de commissie. Beumer hoefde namelijk geen verklaring te geven voor het feit dat zijn levenspartner de opdracht kreeg.

De raad van bestuur is het niet met alle uitspraken in het rapport eens, zo laten ze in een statement weten. “De commissie doet een onjuiste constatering: de directeur-bestuurder heeft de route voor alternatieven niet geblokkeerd.” Verder ondersteunt de raad de uitspraken in het rapport. “Belangrijk is dat de ‘Governance Code Cultuur’ toestaat dat Raad van Toezicht-leden diensten verlenen tegen betaling ten behoeve van de instelling waar zij toezicht houden. Dat geldt tevens voor familieleden of partners van medewerkers die voor de organisatie een opdracht kunnen uitvoeren. De commissie oordeelt echter dat dit alleen kan als het Pas toe of Leg uit-principe wordt gehanteerd, waarbij een kritische afweging op basis van alternatieven essentieel is.”

Koos van der Steenhoven, voorzitter van de Raad van Toezicht van Het Nieuwe Instituut reageerde in augustus - nog voor het onderzoek - al in de Volkskrant: "Als een bevriend bedrijf wordt ingezet, dan dient dat gemeld te worden. Deze opdracht is dan ook voorgelegd. Wij hebben het aan de Governance Code Cultuur getoetst. De raad van toezicht was unaniem van mening dat het in dit incidentele geval kon. Doorslaggevend was de specifieke kwaliteit die het bedrijf inbrengt.”

De commissie oordeelde ook over de rol van een lid van de raad van toezicht. Het lid zou ook een betaalde opdracht hebben gekregen, die volgens de commissie eveneens tegen de regels was van goed cultuur bestuur. Zoiets is niet onmogelijk, maar verdient wel een goede uitleg, stelde de commissie in het rapport.

Een zakelijk directeur voor Het Nieuwe Instituut

Naar aanleiding van het rapport neemt de Raad van Toezicht verschillende maatregelen. Allereerst zal de raad gefaseerd aftreden en de nieuwe raad zal teruggebracht worden van negen naar vijf leden. Daarnaast zullen deze leden geen betaalde opdrachten meer uitvoeren voor Het Nieuwe Instituut. De secretaris van de Raad van Toezicht krijgt een verantwoordelijkheid voor ‘Governance’. Verder krijgt de directie een Raad van Bestuurs-model, wat inhoudt dat er een zakelijke directeur aan boord komt. Als laatste maatregel zal er meer transparantie komen over het beleid van open calls en aanbestedingen.

In een eerder interview met FashionUnited in september gaf Beumer uitleg over de zaak. Hij liet weten: ““Ik werk al twintig jaar vanuit mijn netwerk en ben daar heel transparant over. Dat daar nu een publiek debat over ontstaat zegt iets over de actualiteit en dat debat wil ik dan ook graag voeren. (...) Ik zie uit naar de uitkomst (van het onderzoeksrapport, red.), het is absoluut goed om op bestaande gedragsregels te reflecteren.”

Beeld: Facebook Het Nieuwe Instituut