Een pak van bananenvezels: expositie ‘Grow’ bij Fashion for Good toont een toekomst met biomaterialen

Stoffen van paddenstoelen en sinaasappelschillen, kleurstoffen van bacteriën en schimmels, materialen die je tot in de oneindigheid kunt hergebruiken en dan biologisch af kunt breken. Het klinkt nu misschien nog als toekomstmuziek, maar de ontwikkeling van biomaterialen gaat de laatste jaren razendsnel. En dat is maar goed ook, want veel van de reguliere materialen in de mode zijn al ver over datum: door het gebruik van fossiele grondstoffen of toxische chemicaliën trekken ze een te zware wissel op het milieu.

Biomaterialen zijn een grote groeimarkt, maar er is ook nog veel onduidelijk. Wat wordt er bijvoorbeeld precies onder een biomateriaal verstaan? Zijn alle biomaterialen automatisch duurzaam? Wat kun je er wel, en wat kun je er (nog) niet mee doen? Die vragen komen aan bod in de tentoonstelling ‘Grow’, die vandaag opent in het museum van Fashion for Good aan het Rokin in Amsterdam. FashionUnited kreeg alvast een rondleiding.

Biologisch, biomassa, biomateriaal

Fashion for Good is een organisatie die verschillende spelers in de mode-industrie samenbrengt om technologische vernieuwing op mode- en textielgebied te versnellen. Voor succesvolle innovatie zijn niet alleen bedrijven nodig, maar ook ontwerpers, tekstschrijvers, fotografen en andere creatieve geesten, is het idee. Zij kunnen het onvoorstelbare voorstelbaar maken door het te vertalen naar iets dat grijpbaar is: een kledingstuk bijvoorbeeld, een beeld, of een verhaal.

Diezelfde gedachte ligt ten grondslag aan ‘Grow’. Voor de expositie koppelde Fashion for Good verschillende textielinnovators aan zes jonge creatieve talenten: ontwerpers Charlotte Bakkenes, Frederieke Broekgaarden, Huong Nguyen en Eva Sonneveld, content creator Christian Mpamo en copywriter Zainab Goelaman. Dit zestal werd in mei door een vakjury geselecteerd om deel te nemen aan het project. Voor de expositie maakten Bakkenes, Broekgaarden, Nguyen en Sonneveld modecreaties uit biomaterialen die door de textielinnovators werden aangeleverd. Mpamo en Goelaman weefden er met tekst en foto’s een verhaal omheen.

Het werk van deze zes makers is op de eerste verdieping van het museum te zien, maar de tentoonstelling begint in het souterrain van Fashion for Good. Hier biedt een informatieve presentatie een kijkje in het hoe en wat van biomaterialen. In het kort: biomaterialen staat voor materialen van biologische oorsprong. In eerste instantie zullen de meesten denken aan stoffen gemaakt van planten, zoals linnen, katoen of hennep. In werkelijkheid is het scala veel breder: het omvat ook materialen zoals mycelium, bioplastics en bio-proteïnevezels op basis van dierlijke eiwitten. Dat zet de bezoeker meteen op scherp: bio betekent niet automatisch ook plantaardig, plasticvrij of biologisch afbreekbaar, al is dat vaak wel mogelijk. Het betekent vooral dat de basis helemaal of gedeeltelijk uit biomassa bestaat, in plaats van uit fossiele grondstoffen als aardolie.

Een andere kanttekening: niet alle biomaterialen zijn honderd procent biomassa. Ook bij een ‘bio-inhoud’ van tien procent wordt soms nog van een biomateriaal gesproken. Niet wenselijk, misschien, maar wel de werkelijkheid. Juist daarom is het zo belangrijk om inzicht te krijgen in wat biomaterialen precies zijn, waar ze uit bestaan en hoe ze geproduceerd worden. Dat wordt in het souterrain met behulp van overzichtelijke diagrammen uitgelegd.

Stoere pakken en flinterdunne avondjurken

In het midden van het souterrain staat een tafel met daarop vijf verschillende textielsamples. Er zijn zachte jerseys bij en stevige, gladde stretchstoffen. De materialen voelen vertrouwd, maar de meeste bezoekers zullen ze nog nooit hebben gedragen: de zachte jerseys zijn niet van katoen maar van kapok- en houtpulpvezels, de gladde stoffen niet van polyester, maar van bananenvezels en sinaasappelschillen.

Wat er met die nieuwe materialen allemaal mogelijk is, wordt duidelijk op de eerste verdieping van het museum. Daar staan de creaties van Bakkenes, Broekgaarden, Nguyen en Sonneveld opgesteld. De vier ontwerpen zijn sterk verschillend: met stof uit houtpulpvezels, ontwikkeld door Spinnova, maakte Broekgaarden een droomachtig silhouet met fijne gebreide mouwen en een wolkerige rok. Van het bananentextiel, afkomstig van innovator Green Whisper, maakte Sonneveld een grafisch workwear-pak waarop satellietbeelden zijn afgedrukt van een bananenplantage.

Weer anders is het ontwerp van Nguyen, een conceptueel design waarvan de donkergrijze stof - biomateriaal van Flocus, gemaakt van kapokvezels - in zware plooien naar de grond valt. Met hetzelfde materiaal maakte Bakkenes een flinterdunne avondjurk met sleep. De neiging om de kledingstukken even aan te raken en de structuur en het gewicht van de stoffen te voelen is moeilijk te weerstaan, maar dat mag hier helaas niet. Het is wachten tot het moment waarop bedrijven als Spinnova, Green Whisper en Flocus zodanig zijn opgeschaald dat hun materialen niet alleen in musea, maar ook in winkels te vinden zijn.

Daarvan krijgen bezoekers een voorproefje in de boetiek van Fashion for Good, die huist op de begane grond van het museum. Zoals gewoonlijk sluiten aankleding van de winkel en de producten aan bij het thema van de expositie. Tijdens ‘Grow’ zijn er met bloemen geverfde kledingstukken te koop van Hul Le Kes, biologisch afbreekbare pakken van Freitag en gezichtsglitter van BioGlitz, gemaakt uit eucalyptuspulp. In Fashion for Good komt de toekomst op een doordeweekse middag opeens aardig dichtbij.

De expositie ‘Grow’ is nog tot april 2022 te zien in het Fashion for Good Museum in Amsterdam.