'Sneaker Evolution' in Waalwijk: Verhalen over de sneaker als cultureel icoon en handelswaar

Wat zegt een sneaker over tijd, cultuur en de economie? Deze vragen staan centraal in Sneaker Evolution, de nieuwe tentoonstelling in het Schoenenkwartier in Waalwijk (Noord-Brabant). Curator Marijke Bruggink leidt FashionUnited rond door het museum en staat stil bij de hoogtepunten van de meer dan 150 tentoongestelde modellen.

Karhu: Finse innovatie

Bruggink vertelt het verhaal achter de bekende drie strepen, een handelsmerk dat het Duitse sportmerk Adidas fel beschermt. Sneaker Evolution laat de eerste schoen zien met de drie strepen, een ontwerp bedacht door de Finse fabrikant Karhu. “Karhu verkocht het handelsmerk in de jaren vijftig voor slechts 1.500 Duitse marken (766,94 euro) en twee flessen whisky aan Adidas,” vertelt de curator.

De tentoonstelling herinnert de bezoeker eraan dat originaliteit niet altijd gepaard gaat met bekendheid. Karhu ontwikkelde volgens de tentoonstelling in de jaren zeventig ook het ‘Air Cushion’-systeem voor hardlopers, een dempingstechniek die de Amerikaanse modegigant Nike pas jaren later zou introduceren.

Nederlands erfgoed: Quick

Ook het Nederlandse erfgoed wordt niet vergeten in Sneaker Evolution. Zo is er in een hoek van de tentoonstelling aandacht voor het merk Quick. Het merk, opgericht in 1905, stond bekend om zijn sterke en soepele sportschoenen en werd in de twintigste eeuw populair omdat het gedragen werd door voetballers zoals Ruud Geels. Het Nederlandse merk bestaat nog steeds en heet nu Q1905.

Sneakercultuur

Op de eerste verdieping zijn ruimtes ingericht met schoenen die beroemd zijn dankzij hun dragers, en dragers die beroemd zijn door hun schoenen. Meerdere sneakerfans uit Nederland vertellen op videoschermen hun verhaal over waarom ze fan zijn van sneakers en ze verzamelen. Geen verhaal is hetzelfde, wat de diversiteit onder sneakerliefhebbers goed illustreert.

Een van de opvallendste stukken is de Nike x Rtfkt sneaker, die zowel digitaal als fysiek bestaat. Deze hybride schoen is een product van de virtuele modewereld, waarin sneakers niet alleen in de echte wereld, maar ook in digitale omgevingen als avatars en games worden gedragen. Daarmee toont de tentoonstelling hoe sneakers letterlijk grensoverschrijdend zijn geworden.

Na het bekijken van deze hybride ontwerpen, belandt de bezoeker in een ruimte gewijd aan sneakers en hypermoderne technologie. Hier draait alles om robotische productie. Bruggink vertelt dat het Zwitserse sportmerk On Running (dat recent een flinke omzetgroei rapporteerde) heeft meegewerkt aan deze ruimte. Via een beeldscherm wordt het innovatieve maakproces van een sneaker van On uitgebeeld.

Materiaal, duurzaamheid en kennis

De rondleiding eindigt op de begane grond. Hier wijdt Sneaker Evolution een ruimte aan circulair ontwerp en materiaalinnovatie. Een demontage van de Balenciaga Triple S, met zijn gelaagde zool, laat zien hoe complex een ogenschijnlijk alledaags object kan zijn. Veel sneakers zijn moeilijk te recyclen. Maar ook hier biedt de tentoonstelling inspiratie – van merken zoals het Nederlandse merk Hagel en ontwerpers als Michel Gallus – die hun best doen om duurzame ontwerpkeuzes te maken.

Met Sneaker Evolution bevestigt het Schoenenkwartier zijn status als kennis- en cultuurcentrum. Voor modeprofessionals, ontwerpers, studenten en sneakerheads biedt deze tentoonstelling waardevolle verdieping. En voor wie dacht dat een schoen gewoon een schoen is, is dit het perfecte tegengif.

De tentoonstelling loopt vanaf 24 mei 2025 tot april 2026.