Kantoor Ethiek: “Hij bedoelt het vast niet verkeerd” als excuus voor grensoverschrijdend gedrag
bezig met laden...
In de wandelgangen hoor je het soms: “Dat is gewoon hoe hij is.” Of erger nog: “Klanten zijn dol op deze collega — laten we het nou niet groter maken dan het is.” Het zijn zinnen die, onder het mom van pragmatisme, de deksel op een steeds heter wordende pan proberen te houden.
Maar bedenk: de stoom komt er uiteindelijk toch uit. En wie dan met lege handen staat, is vaak niet degene die de grenzen overging — maar de collega die keer op keer wordt herinnerd aan het feit dat zijn of haar ongemak blijkbaar niet opweegt tegen een ‘grappige’ collega.
Een douchegel. Met een glimlach.
De situatie klinkt herkenbaar. Een jonge marketingmedewerkster krijgt subtiele, maar onmiskenbaar suggestieve aandacht van een oudere collega. Grapjes-met-een-randje. Aanrakingen die nét te lang duren. Berichten buiten werktijd. En dan: die douchegel als cadeau voor haar verjaardag. Natuurlijk vergezeld met een dubbelzinnige opmerking en knipoog. Je kúnt het onschuldig vinden, maar dat is precies het probleem. Het wordt als onschuldig geframed — ook als de context glashelder maakt dat er meer aan de hand is.
De marketingmedewerkster besluit na een reeks van incidenten een melding te maken bij de vertrouwenspersoon. Ze vindt het spannend om met haar leidinggevende te praten. In overleg met de vertrouwenspersoon bereidt ze het gesprek voor en geeft haar dat steuntje in de rug om het gesprek aan te gaan. Het eerste gesprek met haar leidinggevende levert echter niet de empathie op waarop ze initieel had gehoopt. De reactie is terughoudend: “Tja, hij is misschien een beetje ouderwets, maar hij bedoelt het vast niet verkeerd. En hij is wel onze beste accountmanager. Klanten zijn dol op hem. Ik zou niet weten hoe we dit moeten aanpakken zonder dat het escaleert.”
In plaats van in te grijpen, kiest de leidinggevende de minst lastige weg: afzwakken, relativeren, hopen dat het overwaait. De balans tussen commercieel belang en morele verantwoordelijkheid is zoek. Het morele kompas ligt in de spreekwoordelijke bureaula naast de gedragscode — waar misschien heel helder in is omschreven hoe ze met elkaar om willen gaan.
De modewereld: glamour én kwetsbaarheid
De modewereld is extra kwetsbaar voor grensoverschrijdend gedrag. Uiterlijk vertoon en innerlijke blindheid kunnen hier opvallend goed samengaan. Glamour en grensoverschrijdend gedrag liggen dichter bij elkaar dan we willen toegeven. Het is een cultuur van afhankelijkheid, aanzien, en angst om ‘lastig’ gevonden te worden. Een omgeving waar jonge mensen zó graag willen slagen, dat ze hun eigen grenzen soms pas herkennen als het al te laat is. Dit is goed om te beseffen, zeker als je werkzaam bent in deze industrie.
Dus: wat dan?
Deze casus maakt pijnlijk duidelijk dat het niet altijd gaat om extreme situaties van misbruik, maar juist ook om alledaagse, moeilijk grijpbare vormen van intimidatie. En om hoe organisaties — óók goedbedoelende — daarin falen. Niet per se uit onwil, maar uit onkunde, ongemak en ja: ook uit belangenverstrengeling.
Wat zou er gebeuren als je als leidinggevende wél het gesprek durft aan te gaan? Als je niet wacht tot iemand ’s nachts wakker ligt of zich ziek meldt van spanning?
- Heb ik een blinde vlek voor een medewerker?
- Wat is de impact van mijn niet-handelen op de melder én de rest van het team?
- Durf ik als rolmodel op te treden — ook als dat niet populair is?’
Want laten we eerlijk zijn: een ‘grappige’ accountmanager die grenzen overschrijdt, is misschien goed voor de omzet, maar funest voor de veiligheidscultuur. En in een wereld waarin imago zó belangrijk is, zou dat laatste toch net zo zwaar moeten wegen.
Concrete handvatten? Die zijn er.
Kantoor Ethiek, gespecialiseerd in sociale veiligheid op de werkvloer, komt dit soort casussen regelmatig tegen. Het advies? Maak sociaal veilig gedrag niet alleen bespreekbaar, maar ook toetsbaar. Creëer ruimte om fouten te maken — en de verantwoordelijkheid om ervan te leren.
Voor leidinggevenden betekent dat:
- Stel duidelijke gedragsnormen op — en herhaal ze regelmatig.
- Neem meldingen altijd serieus, ongeacht wie ze betreffen.
- Zorg dat je weet hoe je moet handelen, óók als het schuurt.
- Durf iemand anders in te schakelen wanneer je zelf niet objectief bent.
- Laat jezelf spiegelen — dat is geen zwakte, maar kracht.
Een modebedrijf met een ruggengraat
Sociale veiligheid is geen HR-thema voor de jaarvergadering. Het is dagelijkse realiteit. En het is net zo modieus — of belangrijker nog: fundamenteel — als een sterke collectie. Wie zich binnen een organisatie veilig voelt, presteert beter, blijft langer, en zorgt ervoor dat anderen dat ook kunnen.
Dus nee, het gaat niet of het wel of niet gepast is om een douchegel als cadeau te geven. Het gaat om de optelsom van kleine momenten die iemand het gevoel geven dat zijn of haar grenzen er niet toe doen. En het gaat om de moed van leiders — of vertrouwenspersonen, of collega’s — die durven zeggen: “Tot hier. En niet verder.”
Liesbeth den Engelsman heeft ruim 23 jaar ervaring in de advocatuur. Zij zet haar kennis en ervaring in als het gaat om wet- en regelgeving en de juridische kaders met betrekking tot ongewenste omgangsvormen en integriteit. Als Vertrouwenspersoon gaat zij op een andere manier aan de slag met normen en waarden met als doel het verbeteren van het werkklimaat van haar klanten.
Melanie van Wijk heeft ruim 20 jaar ervaring in de Public Relations o.a. voor fashion merken. Als geen ander kent ze het belang van reputatie en fijne communicatie. Zij zet haar kennis in als ondernemer en staat met haar empathische en open karakter de opdrachtgevers van Kantoor Ethiek bij als Vertrouwenspersoon.