Koninklijke stijl: De invloeden achter Máxima’s kledingkeuzes onder de loep

Ze is een van de meest gefotografeerde vrouwen van Nederland: Koningin Máxima. Het volk leerde haar kennen als een Argentijnse carrièrevrouw die het hart had veroverd van een Nederlandse prins. Inmiddels heeft ze de harten veroverd van vele Nederlanders en kijken mode-experts altijd uit naar haar looks. Ter ere van de vijftigste verjaardag van Máxima nemen we de stijl van de koningin onder de loep met royalty expert Josine Droogendijk.

Hoe zou je de stijl van onze koningin omschrijven?

“Het leuke aan Máxima is dat ze niet maar één stijl heeft. Je weet nooit waarmee ze op de proppen komt. De ene keer heeft ze een hele klassieke look à la Jackie Kennedy, de andere keer wandelt ze rond als een kleurrijke hippie. Het varieert veel en dat vind ik heel sterk aan haar.”

“Je ziet wel als ze formele momenten heeft, een dodenherdenking of een koningsdag, ze nog steeds een hoed draagt zoals een koningin dat doet. Ze draagt vaak één handschoen, links aan en rechts uit, zodat ze mensen de hand kan schudden. Ze draagt veel kleding van het modehuis Natan dat zich op de jaren 50 en 60 richt en daarmee Máxima’s kleding ook. Dat zijn doorgaans minimalistische ontwerpen die opvallen door bijzonder stofgebruik en je ziet dat Máxima echt de kracht van accessoires kent.”

Waar worden de stijlkeuzes van Máxima op gebaseerd?

“Het weer speelt zeker mee, ook al zie je dat dit niet altijd op één staat. Zelfs als het vriest draagt ze nog wel eens mouwloze kleding. Ook kunnen kleuren een heel mooi effect hebben als stijlkeuze. Als ze op zakenreis is en een president moet overtuigen van haar boodschap, dan zie je dat ze vaak gebruik maakt van de kracht van rood. Als ze op bezoek is met haar man en de koning moet in de spotlight staan, want die is uiteindelijk het staatshoofd, kiest ze voor zandtinten en oudroze, kleuren waarmee zij zich op de achtergrond zet. Ook de keuze voor stoffen is belangrijk, zeker als je de meest gefotografeerde vrouw van Nederland bent. Je moet rekening houden met flitslicht, bepaalde stoffen kunnen dan juist wel, maar je zult haar niet zomaar zien in tricot bijvoorbeeld. Dit zijn allemaal elementen waar ze op moet letten.”

Heb je een stijlverandering gezien toen ze van prinses naar koningin ging?

“Mode is iets wat dicht op de huid zit en wat als het goed is een weerspiegeling is van wie je bent, hoe je bent en wat je bent. Máxima’s leven is enorm veranderd door de jaren heen. Van Argentijnse carrièrevrouw werd ze de Nederlandse prinses en later de Nederlandse koningin, maar ze werd ook moeder, ze werd ouder en de mode veranderde.”

“Haar stijl heeft nooit stilgestaan. Ik zou de verandering dus niet ophangen aan haar functie. Ze is bijvoorbeeld een langere rok gaan dragen, maar het modebeeld is ook langer. In de winkels struikel je over de midi-rokken.”

“Je ziet wel dat ze toegang heeft tot de koninklijke kluis sinds ze koningin is. Ze draagt vaker de historische juwelen uit de Oranjekluis. Ook draagt ze vaker handschoenen en hoeden, dus er zijn zeker wel veranderingen, maar dat kan ook weer te maken hebben met het modebeeld dus.”

Zijn er Argentijnse invloeden terug te zien in haar stijl?

“Men zegt vaak: ‘Je ziet haar Argentijnse roots terug’. Ik heb het idee dat mensen denken: een Argentijnse vrouw is een latina, dus die draagt vooral hele gewaagde kleding. Als je gaat kijken naar de Argentijnse bovenklasse, waar Máxima ook toe behoorde, die let juist heel erg op hoe de Europese adel gekleed is en daarin staat de soberheid centraal. Máxima heeft zich daar nooit naar gevoegd, ook in haar jonge jaren niet. Máxima’s kledingstijl is niet typisch Argentijns, maar het is wel zo dat zij andere tinten heeft in haar huidskleur waardoor ze zandtinten en beige beter kan hebben. Dat zijn wel verschillen. Het is alleen niet dat je haar ziet en zegt: ‘Dit is een vrouw uit Argentinië’, het is vooral een vrouw van de wereld.”

“In Argentinië denken ze dat ze Nederlands gekleed gaat en in Nederland denken ze dat ze Argentijns gekleed gaat. Ik denk dat het vooral een onwetendheid is van wat zich afspeelt in de modewereld. Máxima gaat eigenlijk internationaal gekleed.”

Wat zijn iconische looks?

“De inhuldigingsjurk [van Jan Taminiau, red. ] is heel iconisch. Het spijkerjasje, het postzakjasje [ook Taminiau, red.], de leren jurk [van Natan, tijdens de Edison Awards, red.] - ik denk dat dit de vier looks zijn die in het nationale en internationale geheugen gegrift staan. Daarnaast heeft ze heel veel looks waarin ze er natuurlijk prachtig uitzag waarvan mensen zeiden: ‘Wauw’.”

“Het spijkerjasje droeg ze tijdens haar derde Koninginnedag, een hele iconische look inmiddels. Spijkergoed werd alleen gedragen bij hele informele gelegenheden en zeker niet bij een Koninginnedag. Ze is een soort kameleon, maar het is zeker niet zo dat ze altijd opgaat in de omgeving. Soms trekt ze iets aan en denk je: ‘Waarom dit?’ Dat is ook het leuke aan haar, dat je af en toe je afvraagt waarom ze iets voor een gelegenheid heeft gekozen.”

Wat zijn controversiële looks van Máxima?

“Ik weet dat ze bij een premiere eens een wijde jurk met grote draperie droeg, vrij kort, een netpanty eronder, een blote schouder en torenhoge hakken van Louboutin. Toen dacht ik wel: ‘Nou nou, dat is wel erg gewaagd’. Maar een sexy look is natuurlijk niet per definitie controversieel. Ze zoekt zeker de grens op, maar als het controversieel is is het altijd per ongeluk, zoals de hakenkruisjas.”

“Ze had hem al eens gedragen bij een staatsbezoek aan Denemarken. Iedereen was hartstikke lovend, want als je als Nederlandse koningin bij een staatsbezoek Deens-Nederlands design draagt, dat is natuurlijk een schot in de roos. [De jas was van ontwerper Claes Iversen, van oorsprong Deens maar woonachtig in Nederland, red.] Ik had nog met de ontwerper gesproken en de applicaties op de jas zijn gemaakt van ijzer en verwezen naar de ambacht achter kleding. Hartstikke mooi en ik had geen moment aan het hakenkruis gedacht. Een jaar later bezocht ze Duitsland, een gebied waarin de SS [een beschermings afdeling onderdeel van de Duitse Nazi-partij tijdens de Tweede Wereldoorlog, red.] heel actief is geweest. Daar moet je sowieso geen grijze jas [dit wordt geassocieerd met concentratiekampen, red.] dragen en toen verscheen in de krant ‘hakenkruis mantel’. Toen kon ik het ook opeens niet meer ontzien.”

“Máxima heeft ervoor gekozen dat ze geen stylist heeft. Ze heeft wel praktische hulp voor het bewaren en schoonmaken van haar kleding. Ze staat niet zelf achter de strijkplank, laat dat duidelijk zijn, maar haar kleding kiest ze zelf. Ze heeft geen adviseur wat het voordeel heeft dat ze heel dicht bij zichzelf kan blijven, maar er is ook niemand die haar erop attendeert of iets slim is. Niemand die met haar meedenkt, het wordt alleen klaargelegd. De meeste prinsessen worden actief geadviseerd en Máxima heeft dat niet. Maar ik snap ook dat als jouw leven wordt bepaald door wetten en regels dat je denkt: ‘Ik hou hierbij zelf de touwtjes in handen’.”

Hoe verhoudt ze zich met andere koninklijke huizen?

“Ze is wat meer uitgesproken dan andere royals, maar ook daar zit natuurlijk verschil tussen. Mathilde van België en Charlene van Monaco, dat zijn twee totaal verschillende vrouwen met twee totaal verschillende stijlen. Máxima valt zeker op, maar dat heeft niet alleen met haar kledingkeuze te maken maar ook met haar uitstraling en charme. Mathilde van België draagt ook wel dezelfde soort kleding, soms letterlijk hetzelfde, omdat ze beide bij Natan shoppen. Maar bij Mathilde heeft bijna niemand het over haar kleding en bij Máxima eigenlijk alleen maar. Kleding is niet alleen kleding, als iemand het aantrekt wordt het verhaal groter. Het gaat ook over hoe iemand het draagt en combineert. Als je Máxima vergelijkt denk ik dat zij uitbundiger en flamboyanter gekleed dan haar collega’s. Ze durft net wat meer, durft de grenzen te verleggen. Daarmee zou je denken dat ze duurder gekleed gaat, maar dat is dan weer niet zo.”

“Ze draagt zelden couture, ze draagt prêt-à-porter. De H&M’tjes en Inditex items die ze soms draagt, zijn iets waar Nederland op kickt, maar het betekent niet dat het aandeel van Inditex heel groot is. Natan, waar ze meer dan de helft van haar kleding koopt, is naar Nederlandse begrippen niet goedkoop, maar als je kijkt naar koninklijke begrippen wel. Zes- of zevenhonderd euro voor een jurk is voor de meeste Nederlanders een enorm bedrag, maar als je dit vergelijkt met een Valentino-jurk die veel aan het hof gedragen wordt, dan is het een schijntje.”

“Bijna al haar kleding draagt ze vaak. Ze wordt hier vaak om geloofd alsof zij een uitzondering is, terwijl elke royal kleding opnieuw draagt. Het is ook niet iets van de laatste tijd. Als Koningin Wilhelmina een jurk had van een mooie stof, was het eerst een jurk met een sleep, dan zonder sleep, dan een mantelpak en uiteindelijk een sjaal of poetsdoeken. De arbeid om te vermaken was namelijk niet duur, maar het materiaal wel. Het vermaken van kleding en het opnieuw dragen is dus zeker niet iets nieuws en vroeger kon het ook meer omdat er niet zoveel fotografie was. Als je zoekt in het archief zie je een bepaalde jurk tien keer opdagen, terwijl als Máxima een jurk tien keer draagt, dan hoor je iedereen erover.”

“Ze krijgt sowieso lovende reacties op het recyclen van outfits, maar je ziet dat er sowieso een toenemende aandacht is voor duurzamere keuzes. Máxima is met haar kleding natuurlijk niet het boegbeeld van duurzaamheid, laten we wel wezen, ze heeft kamers vol met kleding. Maar in die kamers kan ze natuurlijk wel keuzes maken voor duurzamere materialen. Zo heeft ze voor Prinsjesdag een jurk opnieuw laten verven, maar ze heeft ook een rok gedragen van cactusleer en een rok van gewaxt linnen. Ze gaat meer richting duurzaamheid en dat zal niet per se iets zijn dat ze heeft aangevraagd. Modehuizen houden zich steeds meer bezig met duurzaamheid en daarmee de koningin ook.”

Wat kunnen we de komende jaren nog van haar verwachten?

“Op een gegeven moment komt ze wel in een leeftijd terecht waar de zaken wellicht anders zijn, qua figuur en kapsel. Dat neem ik tenminste aan, maar als je kijkt naar haar moeder, denk ik dat ze heel mooi oud gaat worden. Wel denk ik dat ze in de toekomst steeds meer het podium gaat bieden aan haar drie dochters.”

“Het afgelopen jaar was qua mode wat magertjes en dat was een hele bewuste keuze. Als iedereen te maken heeft met een crisis, financieel en medisch, en jij komt aanlopen met de duurste couture, dan wordt dat natuurlijk niet gewaardeerd. Ik hoop dat ze weer uit gaat pakken zoals ze dat altijd deed als alles weer normaal wordt. Ik denk niet dat ze een persoon is die zich in een hokje laat stoppen. ‘Je bent nu vijftig dus dit kun je niet meer dragen.’ Ik denk dat ze nog steeds dezelfde Máxima is als voor corona. Vlak voor corona werd ze gespot op hakken van 13 centimeter en die zal ze vast nog een keer dragen. Het laat zien: als je vijftig bent, is het leven nog lang niet voorbij.”