Een sjaal geverfd met lieve bloemen: ontwerper Ilfa Siebenhaar wil bewustwording rond borstkanker

Veertien volle manen staan er op de sjaal. Veertien volle manen: zo lang is het geleden dat ontwerper Ilfa Siebenhaar een borstkankeroperatie onderging. ‘Iets hormonaals misschien’, had de huisarts aanvankelijk over het bultje onder haar sleutelbeen gezegd. Siebenhaar zelf kon geen verklaring vinden voor haar klachten, maar wist wel dat er iets fout zat. Twee maanden later werd ze alsnog doorverwezen naar het ziekenhuis. Daar kreeg ze de echte diagnose. Na een jaar van onderzoek en behandeling wil ze bewustwording creëren, voor de alomtegenwoordigheid van borstkanker, de risico’s van bagatellisering en de waarde van goede zorg.

En dat doet ze op haar manier. Op 1 oktober, de eerste dag van de internationale borstkankermaand en precies een jaar na haar operatie, onthult Siebenhaar een serie zelfontworpen sjaals met een zeefdrukprint van zwartomlijnde manen tegen een witte achtergrond. Bijzonder: wie de sjaal koopt, krijgt daar een handleiding bij om deze thuis verder te verven met behulp van bloemen. De eerste reeks limited edition sjaals wordt geveild ten bate van borstkankeronderzoek bij jonge vrouwen tussen 18 en 35 jaar. FashionUnited spreekt Siebenhaar aan de telefoon. “Ik probeer van een lastige herinnering een mooie herinnering te maken.”

Zachte sjaals en goede zorgen

Het idee voor de sjaals ontstond in het Alexander Monro Ziekenhuis in Bilthoven, dat gespecialiseerd is in borstkanker en waar Siebenhaar vorig jaar werd behandeld. Siebenhaar kwam er terecht nadat ze het behandelingsvoorstel van een ander ziekenhuis van de hand had gewezen. “Die behandelmethode paste niet bij mij.” Over het Monro Ziekenhuis heeft ze ‘alleen maar lof’; niet alleen omdat ze er uitgebreid opnieuw werd onderzocht, maar ook omdat ze zich als mens gezien voelde. Tekenend daarvoor was de sjaal die in alle kamers voor de patiënten klaar lag. “Die kon je om je schouders gooien om je wat minder naakt te voelen. Zo van: je komt hier voor onderzoek, maar je bent ook nog steeds een persoon, misschien vind je het fijn om je sjaal om je heen te slaan. Dat vond ik zo lief en inspirerend.”

De sjaal werd een terugkerend motief in de periode dat Siebenhaar het ziekenhuis bezocht. “In de wachtkamer zag ik steeds andere vrouwen met sjaals. Een vrouw met een jersey doek om haar hoofd gewikkeld, een vrouw die met een sjaal om zich heen een baby zat te wiegen. Ik wilde de periode van behandeling voor vrouwen positiever maken,” vertelt Siebenhaar, “hen het gevoel geven dat ze belangrijk zijn. Toen dacht ik aan een sjaal. Een sjaal geeft warmte en troost en draagt zo bij aan je herstel. Tegelijkertijd is het een mooi mode-item. Je kan hem om je hals dragen of om je hoofd, als een soort verlengstuk van je haar, vanuit je religie of als je een bad hair day hebt - of als je even helemaal geen haar meer hebt. Voor iedere vrouw is de beleving anders, en dat is juist zo mooi aan dit project: je vult het zelf in, het is heel persoonlijk.”

‘Onion girl’

Het duurde even voordat Siebenhaar zich fit genoeg voelde om het project uit te voeren. In juli dit jaar stopte ze tijdelijk met haar medicatie, waarvan ze flinke bijwerkingen had. “Ik kreeg een mega-energiespurt,” lacht ze. “Ik dacht: ik ga de collectie nú maken.” Siebenhaar maakte de sjaal in twee materialen: zijde en Ecovero, een milieuvriendelijk alternatief voor viscose. “Dat zijn tactiele en ademende stoffen die fijn voelen,” aldus Siebenhaar. Ook wilde Siebenhaar graag natuurlijke verfstoffen gebruiken. “Alles moest comfy zijn.”

Natuurlijke materialen en verfstoffen zijn de specialiteit van Siebenhaar, die recentelijk samen met collega Laura Luchtman een kledingcollectie ontwikkelde geverfd met bacteriepigmenten. Verven met bloemen deed ze ook al eerder. Die kennis en ervaring kregen dit jaar een nieuwe betekenis. Siebenhaar: “Toen ik ziek was kreeg ik heel veel mooie boeketten thuisgestuurd. Die stonden een week op tafel, en verlepten daarna. Ik dacht: daar kan ik iets mee.” Het drukken van de bloemen op textiel was voor Siebenhaar een manier om ‘al die kleine gebaren van liefde en en steun te vereeuwigen’, zegt ze. Met de sjaal wil ze anderen de mogelijkheid geven om hetzelfde te doen.

Bij de sjaal komt een handleiding met stappen en tips voor het verven met bloemen. “Het is niet moeilijk,” zegt Siebenhaar. Een kwestie van je bloemen bewaren, in plaats van ze weg te gooien. Het textiel besprenkel je met azijn. Daar leg je de bloemen op en dan rol je het geheel tot een bundel, die je in een hete stoompan laat trekken, legt ze uit. “Het mooist zijn de bloemen als ze al wat ouder zijn.” Een andere tip is verven met uienschillen. “In combinatie met rode rozen geven ze een prachtige, poederachtig roze waas.” Siebenhaar maakt ook een variant die al vooraf is ingekleurd. Daarvoor laat ze een restaurant om de hoek uienschillen voor haar verzamelen. Daar heeft ze inmiddels een bijnaam: ‘onion girl’.

Veertien manen

De veertien manen op de sjaal staan niet alleen voor de tijd die sinds de operatie is verstreken, maar symboliseren voor Siebenhaar ook “vrouwelijke kracht en verbinding, het gevoel een ervaring te kunnen delen en er voor elkaar te zijn”. In de fotocampagne die bij de sjaals verschijnt, geschoten door een bevriende fotografe, figureren veertien verschillende vrouwen. Siebenhaars zusje zit erbij, en een aantal vriendinnen van haar studie. “Het zijn allemaal meiden die ik persoonlijk ken en die mijn proces deels of helemaal hebben meegemaakt, sommigen van dichterbij dan anderen. Maar allemaal hebben ze op hun eigen manier verbinding met het onderwerp borstkanker.”

Siebenhaar hoort nu steeds meer verhalen van vrouwen die met borstkanker te maken krijgen, vertelt ze. “Ik hoor dat ze zich door hun dokter genegeerd voelen of naar huis worden gestuurd met een ‘hormonale kwestie’ of een ‘vermoeidheidje’. Als je het niet vertrouwt, moet je serieus worden genomen. We willen samen bewustwording creëren voor de ziekte en ervoor zorgen dat vrouwen die ermee kampen, zelf ook sterker in hun schoenen staan.”

In oktober wordt een aantal sjaals via de Instagrampagina van Siebenhaar geveild voor een startprijs van 129 euro. Daarna zijn ze te koop via Siebenhaars website. De volledige opbrengst gaat naar borstkankeronderzoek bij vrouwen in de leeftijdscategorie van 18 en 35 jaar, waar Siebenhaar zelf ook in valt. “Bij hen komt borstkanker minder vaak voor, zij vormen een uitzondering op de regel. Daarom blijft het onderzoek naar deze leeftijdsgroep ook achter.” Het gaat dan niet alleen om kennis van de ziekte, benadrukt Siebenhaar, maar ook over de vraag hoe zij na hun behandeling verder gaan met hun leven.

Siebenhaars sjaalproject heeft de titel ‘Emerge’. “Die titel kun je op allerlei manieren invullen. Voor mij gaat het over een nieuwe kijk op het leven en nieuwe ideeën, maar ook over een manier van omgaan met het proces. Dit project is mijn manier om er een positieve invulling aan te geven.”

Homepagefoto: Robbie Kusters