Nieuwe milieuwetgeving en een aanpak van greenwashing: Wat betekent dat voor de mode?

In januari 2023 is de richtlijn van de EU inzake duurzaamheidsrapportage voor bedrijven (CSRD) goedgekeurd. De nieuwe CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) is opgenomen in de EU-strategie voor duurzaam textiel, die op haar beurt verankerd is in andere bredere programma's zoals het actieplan voor de circulaire economie (CEAP) en de Europese Green Deal, en verplicht bijna 50.000 in aanmerking komende grote organisaties en kmo's in diverse sectoren, waaronder de mode, te rapporteren over ESG-metriek volgens gedefinieerde normen die met externe audits kunnen worden gecontroleerd.

Na jaren van weinig concrete actie, afgezien van internationale pacten zoals de VN-alliantie voor duurzame mode en vrijwillige initiatieven van bedrijven, geeft de EU-strategie voor duurzame textielproducten aan dat de EU van plan is wetten aan te nemen om de overproductiecrisis in de mode-industrie aan te pakken en het afval, de vervuiling en de schending van arbeidsrechten waarvoor zij verantwoordelijk is, drastisch te verminderen.

Op korte termijn dwingen de nieuwe EU-regels een harde aanpak van greenwashing af

De EU-strategie beoogt een holistische aanpak en een verandering van de manier waarop kleding wordt geproduceerd, verkocht en verwijderd, en omvat onder meer voorstellen om een belasting te heffen op koolstofemissies en invoer, de invoering van wettelijke minimumeisen inzake ecologisch ontwerp en de invoering van een EU-breed kader van uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV) waarbij modemerken en -fabrikanten verantwoordelijk worden gesteld voor het afval dat zij produceren. Deze maatregelen zouden reparatie, hergebruik en circulaire mode aanmoedigen door betere ontwerp-, inkoop- en recyclingpraktijken.

EU-strategie voor duurzaam en circulair textiel: Overzicht van het voorgestelde beleid Euromonitor

Op korte termijn hebben de nieuwe richtlijnen en voorstellen al een impact op wat er aan de consument wordt meegedeeld, aangezien de beleidsmakers aangeven dat ze werken aan de afstemming van de definities van "duurzaamheid" en aan welke gestandaardiseerde criteria moet worden voldaan om een dergelijke claim te mogen maken zonder de consument te misleiden.

Dit heeft al geleid tot meer toezicht en onderzoek door overheden om greenwashing hard aan te pakken. In 2022 publiceerden de Noorse Consumentenautoriteit (NCA) en de Nederlandse Autoriteit voor Consumenten en Markten (ACM) een gezamenlijk document waarin werd uiteengezet hoe het door de Sustainable Apparel Coalition (SAC) ontwikkelde instrument Higg Materials Sustainability Index (MSI) - een van de bekendste duurzaamheidsbeoordelingssystemen - de onderliggende gegevens achter zijn beweringen zou moeten verbeteren, omdat het anders in strijd zou zijn met de marketingwetgeving van de landen en dus illegaal zou worden. Dit heeft onder meer Decathlon en H&M ertoe aangezet het SAC-label niet meer te gebruiken om sancties van de ACM te vermijden. Ondertussen werkt Frankrijk aan een nieuwe wet die merken verplicht "koolstoflabels" toe te voegen aan modeproducten, met vermelding van een milieuscore van A tot E.

Ook buiten de EU is het tij gekeerd

De EU-beleidsmakers hopen dat de EU-strategie voor duurzaam textiel kan doorwerken in wereldwijde waardeketens, aangezien merken die op de interne markt willen blijven verkopen hun activiteiten dienovereenkomstig zullen moeten inrichten en dergelijke praktijken waarschijnlijk ook in andere regio's zullen overnemen om hun investeringen maximaal te laten renderen.

Bovendien krijgt duurzame regelgeving al vorm in andere delen van de wereld buiten de EU. In het VK heeft de Competition and Markets Authority (CMA) onderzoek gedaan naar de groene beweringen van de retailers Boohoo, Asos en George at Asda, en is ESG-openbaarmaking verplicht geworden voor een groot aantal in aanmerking komende bedrijven. In de VS wijzen de California Garment Worker Protection Act, de New York Fashion Sustainability and Social Accountability Act en de Federal Fabric Act op een belangrijke verschuiving in de regelgeving.

Bovendien zal het bieden van toegang tot inzichten en gegevens over de sociale en milieu-impact een belangrijk onderdeel van de winkelervaring worden, omdat consumenten wereldwijd steeds meer willen dat modebedrijven doelgericht te werk gaan, zoals blijkt uit Euromonitor's ‘Voice of the Consumer: Lifestyles Survey 2022’.

Proactief in kaart brengen van de toeleveringsketen wordt een strategische noodzaak

Nu de EU en andere regeringen het gebrek aan een gereguleerd kader op het gebied van duurzaamheid proberen aan te pakken, wordt het voor modebedrijven van strategisch belang om hun toeleveringsketen proactief in kaart te brengen. Traceerbaarheid is immers een vereiste om risico's op het gebied van groene claims of dwangarbeid op te sporen en zal te zijner tijd helpen bewijzen dat de relevante milieu- of arbeidswetgeving wordt nageleefd. Traceerbaarheid is ook de eerste stap naar transparantie die steeds meer consumenten van bedrijven verwachten.

Op korte termijn zal dit waarschijnlijk de invoering van blockchaintechnologie en het in kaart brengen van de toeleveringsketen onder modespelers stimuleren. Vooruitlopend op de nieuwe groene eisen van de EU liet de Spaanse moderetailer Mango bijvoorbeeld onlangs zijn in 2017 gelanceerde Committed-label vallen om kledingstukken met "duurzame kenmerken" te identificeren. In plaats daarvan zal het geleidelijk worden vervangen door een QR-code die klanten doorverwijst naar informatie over de samenstelling van de kledingstukken en de plaats waar ze zijn geproduceerd, zodat consumenten hun eigen geïnformeerde beslissingen kunnen nemen in plaats van dat de detailhandelaar beweringen doet die mogelijk kunnen worden aangevochten naarmate de regelgeving evolueert. Deze maatregel is verankerd in het bredere streven van het bedrijf naar volledige traceerbaarheid van zijn waardeketen, aangezien het medio 2023 een lijst van zijn Tier 3-fabrieken wil publiceren, nadat het in 2021 details over zijn Tier 1- en Tier 2-leveranciers heeft vrijgegeven.

In de nabije toekomst worden meer van dergelijke initiatieven verwacht, aangezien de druk van zowel consumenten als regelgevers toeneemt en bedrijven vandaag een routekaart met meetbare duurzaamheidsdoelstellingen moeten opstellen om zich op morgen voor te bereiden.

Dit artikel verscheen eerder op FashionUnited UK. Vertaling en bewerking naar het Nederlands door Caitlyn Terra.