Sonia Rykiel: waarom heeft men het merk niet gered?

Parijs - De onmiddellijke liquidatie van het modemerk Sonia Rykiel, afgekondigd op donderdag 25 juli, heeft de 135 werknemers en talloze liefhebbers van het modemerk in Frankrijk en over de hele wereld, zeer geschokt. Hoe is het zover gekomen?

Er was een grote menigte aanwezig bij de begrafenis van Sonia Rykiel 1 september 2016 op de begraafplaats Montparnasse in Parijs; er was ook een grote menigte bij de opening van de Allée Sonia Rykiel, in september 2018, een uniek eerbetoon in Parijs voor een modeontwerpster, meteen na de modeshow die het 50-jarige bestaan van het merk vierde. En niet eerder voorgekomen in de straten van Parijs. Christian Dior noch Yves Saint Laurent heeft een straat met zijn naam. Het was een bijzonder moment, toen de burgemeester van Parijs, Anne Hidalgo, en vervolgens ook Nathalie Rykiel, de dochter van Sonia Rykiel, erop wezen dat een persoonsnaam aan een Parijse straat geven, los van de grootte ervan, betekende dat die persoon eeuwigheidswaarde krijgt.

Wanneer de hittegolf de actualiteit doet verbleken

Vandaag lijkt er weinig over te zijn van die eeuwigheidswaarde van de naam Rykiel, aangezien zakenbelangen er een andere draai aan hebben gegeven. Op donderdag 25 juli, toen de rechter van Parijs tot onmiddellijke liquidatie besloot, was het verdriet tweevoudig. Geen verlenging, maar definitieve sluiting van de tien verkooppunten op 26 juli, werknemers die opeens op straat stonden, in afwachting van onderhandelingen over hun ontslagvergoeding, maar vooral, het ergst, het eind van Sonia Rykiel, een modemerk dat sinds 1968 deel uitmaakt van het Franse erfgoed. “Ondanks de steun uit de sector voor de medewerkers van het merk, zijn we uiterst verbaasd over het vrijwel ontbreken van reacties van bestuurlijk niveau,” bekent een voormalige werkneemster van het modehuis aan FashionUnited. “Bij eerdere ceremonies en ook bij de modeshows stonden de beroemdheden en hoogwaardigheidsbekleders vooraan, nu het eind in zicht is hoor of zien we niemand meer. Zelfs de minister van Cultuur niet!” Middenin de hittegolf en de schoolvakantie bezorgt de hiërarchische orde van het nieuws je koude rillingen. Terwijl juist nu, een tijd waarin men actie voert voor de rechten van de vrouw, zowel die van haar lichaam als op het gebied van professionele gelijkheid, zijn de naam en de nagedachtenis van Sonia Rykiel, die de vrijheid van vrouwen altijd heeft verdedigd, actueler dan ooit.

Een begrafenis en meerdere stukgelopen huwelijken

Hoe heeft deze tragedie dan plaats kunnen vinden? Er zijn meerdere verklaringen voor. “Sonia Rykiel heeft zich altijd met de juiste mensen weten te omgeven. Dat was een van haar sterke punten. Ze kon goed delegeren en dingen aan anderen overlaten," herinnert de voormalige werkneemster zich. Drie mannen in het bijzonder hebben haar gedurende twintig jaar begeleid en hebben bijgedragen tot het succes van het modehuis: de voormalig algemeen adjunct-directeur Gilles Carpentier, de commercieel directeur Didier Grospiron en haar voormalige schoonzoon Simon Burstein. Het familiebedrijf met zijn gezonde financiën ging een nieuwe fase in met de komst van Nathalie Rykiel die de functie van president op zich neemt in 2007. De laatste mannelijke managers worden dan ontslagen en Nathalie blaast het bedrijf nieuw leven in. In 2008 betekende Sonia Rykiel: 430 werknemers, een omzet van 108 miljoen euro, 65 boetieks en ruim 1900 retailklanten in 30 landen. Hoe is het merk, dat tot op dat moment volledig met eigen geld opereerde en daarmee heel lang de uitzondering was in de Franse modesector, dan toch in de rode cijfers terechtgekomen? In de loop der jaren is de omzet afgenomen en stagneerde uiteindelijk in 2011 (90 miljoen euro). In 2012, een verrassing: het bedrijf staat 80 procent van de aandelen af aan de groep First Heritage Brands, een holding van de familie Fung, afkomstig uit Hongkong, die ook het lederwarenbedrijf Delvaux en het schoenenmerk Robert Clergerie bezit. Het aangekondigde doel is het bedrijf op internationaal niveau doen groeien. Dan overlijdt de ontwerpster in 2016 en enkele maanden later wordt een kwart van het personeel ontslagen. De aanstelling van de creatief directeur, die van cruciaal belang is, is riskant gebleken. Na de Schotse April Crichton (2011) en de Canadees Geraldo da Conceicao (2012), wordt in 2014 Julie de Libran aangesteld, die het modehuis weer verlaat in maart 2019. “Aan liefde en goede wil ontbrak het niet, maar het was geen geslaagd huwelijk,” vervolgt de voormalige werkneemster die anoniem wil blijven. “Sonia Rykiel is een merk dat bescheidenheid nodig heeft. Je moet die stijl aanhouden en het vooral niet gaan rationaliseren. De Rykiel-vrouw betekende in de eerste plaats levensvreugde, strepen, glitter, teksten en vooral humor.”

Het doek valt

Maar de hele sector is toch veranderd? Het bedrijf moest toch met z'n tijd mee? “Mevrouw Rykiel was veeleisend, maar ze was geliefd en gerespecteerd. Ze wisselde gedachten uit met de teams. En haar kantoor, waarvan de deur altijd openstond, zat boven de boetiek van Saint-Germain,” herinnert onze bron zich. Dat met herinneringen overladen pand aan de boulevard Saint-Germain in Parijs (6e arrondissement), de historische zetel van het merk, is nog steeds het eigendom van de familie Rykiel. Een detail dat het vinden van een nieuwe koper niet vergemakkelijkt heeft. Een van hen was Emmanuel Diemoz, de voormalig topman van Balmain, die een jaar geleden ook het merk Carven wilde overnemen maar niet tot een akkoord gekomen is met de familie. Uiteindelijk, na de offerteaanvraag voor de overname van het in 1968 opgerichte Parijse bedrijf, heeft maar één van een tiental geïnteresseerden een bod overhandigd aan de curatoren. Het ging om Nicole Lévy en zijn zoon Julien Sedbon, ondernemers uit de onroerendgoedsector, die het bedrijf en 39 werknemers wilden overnemen, om het bedrijf vervolgens online voort te zetten. Maar uiteindelijk hebben ze de offerte niet eens kunnen verdedigen in de handelsrechtbank, vanwege het negatief advies van de gerechtelijk bestuurders. Alea jacta est! (‘de teerling is geworpen’, red.). Terwijl Lola, kleindochter van Sonia Rykiel en dochter van Nathalie, net haar eigen merk Pompom heeft gelanceerd (chique kleding en sportkleding verfraaid met pompons, iets waar ze zeer aan gehecht is), blijft de familie zwijgen. “In het begin, enkele maanden geleden, was er geen sprake van vereffening,” zegt onze bron. “Maar er was geen enkele medewerking van de familie en de naam Sonia Rykiel is op algemene onverschilligheid gestuit en verdwenen. Vandaag is een ster van de Franse cultuur gedoofd. We begraven Sonia Rykiel opnieuw. Niemand kan het geloven. Het is een vreselijk einde dat geen van ons zich had kunnen voorstellen.”

Van onze Franse correspondent. Het origineel verscheen dinsdag 30 juli op FashionUnited.fr

Foto’s: ©Sonia Rykiel, zomercollectie 2019 - flagship Sonia Yykiel opening in Madrid, mei 2018 ©Manolo Yllera - Silhouetten ©Sonia Rykiel lente/zomer 2020 collectie door Julie de Libran.