Het nalatenschap van Pierpaolo Piccioli: Moderne couture, ‘PP Pink’ en humaniteit bij Valentino

De mode-industrie wordt gekenmerkt door verandering, maar Pierpaolo Piccioli’s vertrek bij Valentino kwam toch echt als een verrassing.

Het vertrek van de ontwerper na meer dan twee decennia bij het Italiaanse modehuis komt slechts een paar weken na zijn laatste herfst/wintercollectie 2024 - een collectie die ons nu doet speculeren over de betekenis ervan. Moesten de volledig zwarte ensembles worden geïnterpreteerd als voortekens van een verandering die al in de lucht hing?

Hoe verleidelijk het ook is om te speculeren over de betekenis van het gebrek aan kleur en de mogelijke opvolger van de ontwerper, het afscheid is vooral een gelegenheid om terug te kijken op Piccioli's beste momenten, zijn meesterlijke gebruik van kleur en zijn vormende tijd bij Valentino.

Valentino altijd in ere gehouden

In veel opzichten was Piccioli, net als voormalig Gucci creatief directeur Alessandro Michele, die volgens de geruchten zijn plaats zou gaan innemen, een prototype voor de ontwerpers van vandaag bij de grote modehuizen. In plaats van benoemd te worden tot creatief directeur bij een ander groot modehuis, werkte Piccioli zich op bij Valentino.

De Italiaan kwam in 1999 bij Valentino en werkte aanvankelijk als accessoireontwerper. Zijn aanstelling als creatief directeur volgde in 2008, toen hij de rol op zich nam naast Maria Grazia Chiuri, met wie hij eerder 10 jaar had samengewerkt voor Fendi. Chiuri verhuisde uiteindelijk naar Dior in 2016, waar ze nog steeds werkt, en liet Piccioli achter als enige directeur van Valentino.

Terwijl veel creatieve directeuren, zoals Demna Gvasalia bij Balenciaga en voormalig Givenchy creatief directeur Matthew Williams, hebben geprobeerd om de geschiedenis van hun respectieve erfgoedhuizen te herschrijven en de codes van de oprichter te herdefiniëren, is Piccioli trouw gebleven aan de man wiens naam de deur van het atelier sierde. In de loop der jaren zijn er veel verwijzingen geweest naar de oprichter van het merk, Valentino Garavani, en dat waardeert hij zeker.

“Dank je wel, Pierpaolo, vooral voor je vriendschap, je respect en je steun”, schreef Garavani in een bericht op het sociale mediaplatform Instagram, waarin hij ook verwees naar zijn eigen pensioen in 2007. Destijds had hij besloten om, net als Piccioli nu, ‘het feest te verlaten terwijl het nog in volle gang was’.

“Je bent de enige ontwerper die ik ken die niet heeft geprobeerd de codes van een groot merk te vervormen door nieuwe codes en de megalomanie van een belachelijk ego op te leggen”, zei de Valentino-oprichter.

Loyaliteit, moderniteit en een couture revolutie

De eerder genoemde codes - van een duidelijke voorkeur voor couture tot een blijvend enthousiasme voor 'Valentino rood' - vloeiden naadloos over in Piccioli's eigen handtekening, en toch leek de ontwerper nooit gevangen te zitten in het verleden. Rood werd roze, meer en meer alledaagse kleding, zelfs 'denim', werd opgenomen in de couture. Het merk werd steeds meer verjongd en Piccioli bewees hoe menselijk zelfs de hoogste kleermakerskunst kan zijn. Onder zijn leiding werd mode een instrument voor een betere wereld waarin inclusie niet langer slechts een concept was en schoonheid een helende kracht had.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Weinig shows waren zo symbolisch voor Piccioli's visie en kunde als zijn couturecollectie voor herfst/winter 2022, die werd gepresenteerd onder de naam 'The Beginning' en plaatsvond op de beroemde Spaanse Trappen in Rome. De show opende met een look bedekt met grote rozenblaadjes die leken op een tegenhanger van Valentino Garavani's debuut. Wat volgde was een ode aan de wereld van Valentino, die opengesteld werd voor een gevarieerde cast van modellen van verschillende geslachten, kledingmaten, leeftijden en huidskleuren - evenals 120 studenten van de modescholen van Rome, die samen met hun creatief directeur konden zien hoe het hele Valentino-atelier de buiging maakte.

De tekst gaat verder onder de afbeeldingen.

Het was noch de eerste noch de laatste keer dat Piccioli zijn definitie van schoonheid presenteerde, wat vandaag de dag nog steeds een zeldzaamheid is in de wereld van couture. Zijn SS19-show was gebaseerd op het idee om een beroemde Cecil Beaton foto van jurken van couturier Charles James uit 1948 te recreëren, maar Piccioli herinterpreteerde dit iconische werk met kleurmodellen, waarbij hij kleuren koos die de respectievelijke huidtinten van de modellen accentueerden, terwijl hij voor zijn SS22-couturecollectie afzag van het traditionele passen op een zogenaamd 'pasmodel' en jurken ontwierp die direct pasten bij de individuele lichamen en huidtinten van zijn modellen - de oorspronkelijke geest van couture eer aandoend.

De tekst gaat verder onder de afbeeldingen.

Het zou echter arrogant zijn om te doen alsof een van de duurzaamste erfenissen van de ontwerper iets anders is dan een specifieke kleur, want lang voordat de zomer van Barbie aanbrak, was er PP Pink. Wat begon als een 'pink-out' voor herfst/winter 2022/23 en bedoeld was als een 'radicaal gebaar' werd al snel synoniem voor het werk van Piccioli. De enige kleur die dat seizoen werd gepresenteerd, werd gecreëerd met de hulp van het Pantone Colour Institute en was bedoeld om "de expressieve mogelijkheden in het schijnbare gebrek aan mogelijkheden te maximaliseren", zoals Valentino's shownotities het destijds formuleerden. En hoewel de felle kleur geleidelijk vervaagde in de volgende collecties en er andere, even sterke maar minder bijzondere tinten werden aangeboden, was er geen kleur die zo tot de verbeelding van het publiek kon spreken als roze.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Des te meer je, je afvraagt of Piccioli die “kleur altijd heeft beschouwd als een krachtig kanaal voor indirecte en directe communicatie”, koos hij in zijn laatste collectie voor iets dat hij “niet zag als een afwezigheid van kleur, noch als een oefening in monochroom of monotonie”, maar eerder als de ontdekking van een heel spectrum aan nuances, heel subtiel, in één kleur - zoals ooit het geval was met ‘PP Pink’.

Wat zeker is, is dat de modewereld tijd zal hebben om te rouwen en het einde van Pierpaolo Piccioli's tijdperk bij Valentino te vieren, want hoewel er al geruchten de ronde doen over een mogelijke opvolger, zal het Italiaanse merk in juni geen couturecollectie of mannencollectie presenteren.

Dit artikel verscheen eerder op FashionUnited DE. Vertaling en bewerking door Sylvana Lijbaart.