Marc Bohan: Een modeontwerper van de oude garde

Ontwerper Marc Bohan, die afgelopen vrijdag op 97-jarige leeftijd overleed, bereikte iets waar de meeste ontwerpers vandaag de dag alleen maar van kunnen dromen. Hij stond bijna drie decennia aan het hoofd van het Franse luxe modehuis Dior - langer dan zelfs oprichter en naamgenoot Christian Dior. FashionUnited bekijkt zijn buitengewone carrière bij Dior.

Van noodoplossing tot de langste creatief directeur aller tijden

Bohan begon zijn tijd bij Dior in 1958 als onderdeel van het designteam van het huis. Slechts twee jaar later zou hij de rol van hoofdcouturier van Dior op zich nemen, maar dit werd beschouwd als slechts een noodoplossing, omdat niemand nog vermoedde dat hij het modehuis pas over bijna 30 jaar zou verlaten. De toen 34-jarige was eigenlijk alleen bedoeld om de positie warm te houden voor Yves Saint Laurent, die op dat moment Dior leidde, maar werd opgeroepen door het Franse leger tijdens de Algerijnse Onafhankelijkheidsoorlog. Na een zenuwinzinking in het leger keerde hij echter nooit meer terug naar Dior. Volgens het vakblad Women's Wear Daily ging Bohans contract dus van tijdelijk naar permanent.

Aan het roer van Dior maakte Bohan de veranderende tijden mee en hield hij nog steeds vast aan tijdloze ontwerpen, maar zonder de tijdgeest en de veranderende verlangens van vrouwen uit het oog te verliezen. De vrouw, en dus de klant, was sowieso zijn focus. "Ik maak kleding voor echte vrouwen, niet voor mezelf, niet voor mannequins en niet voor modebladen," zei hij in een interview met WWD ter gelegenheid van zijn 25-jarig jubileum bij Dior. "Ik laat de abstracte creaties graag aan anderen over."

Kleding voor echte vrouwen in een veranderende tijd

Hoewel in de mode niets zo constant is als verandering, bleef de stijl van Bohan gedurende zijn jaren bij Dior constant. Hij creëerde vrouwelijke kleding, niet bepaald subversief, zo niet een beetje conservatief, die bijzonder goed werd ontvangen door zijn rijke vrouwelijke klanten. Maatwerk stond centraal in wat Bohan creëerde en de ontwerper vergat de nalatenschap van Christian Dior zelf niet. Net als Dior benadrukte Bohan vrouwelijkheid in zijn ontwerpen en elementen zoals smalle tailles, wijde rokken en getailleerde jasjes die deden denken aan Christian Dior's iconische "New Look" waren niet ongewoon.

Tenminste, totdat de ontwerper in 1961 de "Slim Look" introduceerde. Bohan nam een voorbeeld aan de opkomende modcultuur en gaf Dior een nieuwe, moderne stijl. "Het silhouet is gestroomlijnd, slank, de schouders zijn natuurlijk, de taille is vloeiend, de heupen zijn zeer plat," aldus het persbericht voor de collectie destijds, zoals onthuld in het boek "Dior by Marc Bohan - A Look at Dior's Rich History" uitgegeven door Dior. Vanaf dat moment navigeerde Bohan met finesse door het steeds veranderende modelandschap. Hij veroverde een nieuw publiek met zijn moderne, humoristische ontwerpen, terwijl hij ervoor zorgde dat zijn trouwe klanten steun vonden in klassieke silhouetten.

De tweede helft van zijn illustere en lange carrière bij Dior wijdde Bohan zich aan kunst, een inspiratiebron die maar al te vaak zijn weg vindt naar de mode. Een vormende figuur in deze periode was vooral de kunstenares Niki de Saint Phalle, die ooit als Dior-model werkte voordat ze Bohans muze werd. Destijds kon niemand vermoeden dat deze samenwerking jaren later opnieuw vruchten zou afwerpen op de catwalk van Dior. Maar voor de lente/zomer 2018 show van Dior keek waarnemend creatief directeur Maria Grazia Chiuri terug in de archieven.

"Mijn kindertijd en jeugd werden begeleid door de creaties van Marc Bohan voor Dior. Hij was een grote vernieuwer die erin slaagde om een charismatisch huis als Dior te doordrenken met alle vitaliteit van de jaren zestig en de tijdgeest volledig te weerspiegelen," zei de ontwerper in een post van het merk op Instagram. "Toen ik bij Dior kwam werken, bestudeerde ik zijn werk intensief en hij inspireerde me tot veel collecties, waaronder een met de feministische kunstenares Niki de Saint Phalle, die een van zijn beste vrienden was."

LVMH-overname en Bohans vertrek

Het begin van het einde van de tijd van de ontwerper bij Dior is moeilijk te dateren, maar een verband met de overname van de textielgroep Boussac, die destijds eigenaar was van Dior, door luxegoederenconglomeraat LVMH in 1984 ligt voor de hand.

Vijf jaar later nam de Italiaanse ontwerper Gianfranco Ferré het roer over van Bohan - een verandering die de krant The Times grotendeels toeschrijft aan het vermeende gebrek aan succes van de prêt-à-portercollecties van het modehuis. Bohan had Dior gevestigd als de nummer één voor couturekleding en op maat gemaakte stukken, maar zijn prêt-à-porterontwerpen werden nooit met hetzelfde succes bekroond. Een lot dat sommige huidige ontwerpers misschien wel bekend in de oren klinkt.

Het komt erop neer dat Bohan een ontwerper van de oude garde was. Kleding kwam voor publiciteit en couture voor prêt-à-porter. Hoewel hij uiteindelijk grotendeels onbekend was buiten modekringen, hebben zijn ontwerpen eindeloze modecycli overleefd en hoewel hij ze misschien niet gedefinieerd heeft, heeft hij ook nooit toegestaan dat ze hem definieerden. Dit was misschien gemakkelijker voor zijn tijd, want Bohan werkte in een tijdperk voordat mode massa-entertainment werd en toen van ontwerpers nog werd verwacht dat ze eersteklas kleermakers waren en geen grandioze visionairs - maar het roept wel de vraag op of het niet tijd wordt dat de mode-industrie terugkeert naar haar oorsprong.

Dit artikel verscheen eerder op FsahionUnited DE. Vertaling en bewerking naar het Nederlands door Caitlyn Terra.