Modelectoraat ArtEZ publiceert onderzoek naar humaner modesysteem

Modeacademie ArtEZ is, net als het Amsterdam Fashion Instituut , zijn onderwijs al enige tijd aan het verduurzamen. Woensdagavond presenteerde Dr. Danielle Bruggeman, hoofd van het modelectoraat verbonden aan de opleiding, haar inaugurale lezing over de bijbehorende publicatie Dissolving the Ego of Fashion: Engaging with Human Matters in de theaterzaal van ArtEZ en sprak over de koers die de opleiding gaat varen. FashionUnited was erbij en geeft een beknopte samenvatting van de onderzoeksthema’s van de opleiding die de komende jaren aan bod komen.

Met als hoofdthema Dissolving the Ego of Fashion zal het modelectoraat ArtEZ onder leiding van Dr. Danielle Bruggeman de komende vier jaar drie thema’s onderzoeken die allemaal als doel hebben handvatten aan te reiken en praktijkondersteuning te bieden voor een meer humaan modesysteem. De drie thema’s met de abstracte titels ‘Dancing with fashion, opening up it’s ethico-easthetics’, ‘Fashion’s human dimension’ en ‘affective materialities’ worden aan de hand van “kritische theorieën en praktijkonderzoek nader onderzocht om de scheuren in ons huidige modesysteem beter kunnen begrijpen”, aldus Bruggeman. De publicatie die vanaf vandaag te koop is, is niet alleen een richtlijn voor waar de academie zich de komende jaren op wil toeleggen, maar ook een aanzet tot nader onderzoek.

Bruggeman: “Onze maatschappij is geobsedeerd door spullen en heel materialistisch, maar gaat ook onvoorzichtig met zijn spullen om”

Praktijkkritische mode-makers zoals Elisa van Joolen en mode-onderzoeker Hanka van der Voet worden in het eerste deel van de lezing over de publicatie aangehaald als voorbeeld hoe mode moet fungeren als een rizoom, een ondergrondse horizontale wortel met vele vertakkingen, waarbij makers en onderzoekers elkaar aansporen tot nieuwe manieren van mode maken en over mode nadenken. Volgens Bruggeman heerst er een verlangen in de maatschappij om van een consumptiegedreven systeem naar een meer altruïstisch systeem te gaan, waarin iedereen een ecologische verantwoordelijkheid heeft en er meer economische gelijkheid is.

In het tweede deel van de lezing over de publicatie wordt de nadruk gelegd op een geëngageerde toekomst van mode die meer recht doet aan de menselijke dimensies van mode. Wat Bruggeman daarmee bedoelt, is dat we het waardesysteem van onze maatschappij moeten herdefiniëren en moeten werken met de materiële bronnen die de aarde ons heeft gegeven. In de lezing haalt ze Lidewij Edelkoort aan die ervoor pleit om mode weer een ambacht te maken.

Het laatste onderdeel van de publicatie bevat een uiteenzetting hoe we een betekenisvolle relatie met onze spullen, het materiele, aan kunnen gaan. Enerzijds zijn we volgens Bruggeman heel materialistisch en bijna geobsedeerd door onze producten, anderzijds gaan we er onverantwoordelijk mee om, wordt het ingezet voor commercie, en gaan we voorbij aan de intrinsieke waarde van een kledingstuk. Het modelectoraat benadrukt tijdens de avond meerdere malen dat vanuit onze huidige maatschappij de mens niet meer als mens wordt gezien maar als consument. Dat is een lastig gegeven, dat geeft de professor toe, want consumeren gaat hand in hand met het huidige modesysteem, maar daarom is het volgens Bruggeman juist waardevol om een nieuwe invulling aan het systeem te geven.

Bruggeman gaf tijdens de lezing aan dat de onderzoeken van het modelectoraat niet alleen interessant zijn voor het mode discours maar dat dit ook juist breder getrokken kan worden. Bruggeman: “Doordat mode zoveel mensen aanspreekt en tot de verbeelding spreekt, bezit het de kracht om bij te dragen aan een meer inclusieve en bovenal menselijke samenleving.” Daarom zijn deze onderzoeken zo waardevol, wordt meermalen tijdens de lezing besloten, om de volgende generatie (modemakers) zo op te leiden dat er een rizoom ontstaat die aanzet tot een nieuwe humanere wereld.

Over het modelectoraat

Het lectoraat Modevormgeving ArtEZ werd in 2002 opgericht door professor José Teunissen. Zij is de eerste professor in Nederland die mode theoretisch onderzoekt. Het lectoraat beschouwt mode als een van de belangrijkste culturele fenomenen in onze visuele cultuur. Achter de kunstmatig veranderende modetrends probeert de groep onderzoekers bestaande uit onder andere Judith Ter Haar, Hanka van der Voet, Maaike Feitsma en Pauline van Dongen van een diepere betekenis te voorzien die inzicht geven over de steeds veranderende sociale behoefte van mensen. Het Modelectoraat stimuleert en draagt bij aan de ontwikkeling van de theoretische context rondom het fenomeen mode. Dit doet het lectoraat met onderzoeksprojecten, een nieuw theoretisch curriculum voor modeonderwijs en via publicaties.

Danielle Bruggeman nam in januari 2017 de rol van José Teunissen over in het ontwikkelen van mode-onderzoek en mode-theorie in Nederland. Als cultuurwetenschapper promoveerde Bruggeman in 2014 op haar onderzoek More Than Meets the Eye: Dutch Fashion, Identity and New Materialism aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Dissolving the Ego of Fashion is haar eerste publicatie voor het lectoraat.

De publicatie Dissolving the Ego of Fashion: Engaging with Human Matters is vanaf vandaag te koop.

Beeld: Ruby Hoette - Lost & Collected (2016)

Beeld: Beau Bertens for Camiel Fortgens - First Order (2016)