Onderzoekers HvA ontwikkelen 3D-gebreide, gepersonaliseerde visserstrui

Van dorpswapens tot symbolische motieven: de ingebreide patronen van traditionele Nederlandse visserstruien vertellen verhalen over het werk van de vissers en hun herkomst. Door die duidelijke verwijzingen naar dorpen en steden zijn de truien als kledingfenomeen sterk verankerd in de Nederlandse kleibodem.

Om die reden vormden de truien, overwegend gemaakt tussen 1875 en 1950, het uitgangspunt voor het project ‘Keeping it local’ van de Hogeschool van Amsterdam (HvA). Binnen dat project werd gewerkt aan het realiseren van een meer lokale kledingketen en vormentaal, waarvan het eerste resultaat - een 3D-gebreide visserstrui - op 22 december wordt gepresenteerd, zo is in een persbericht van de HvA te lezen.

Kortere ketens in de mode en de visserij

De trui werd ontwikkeld door Maaike Feitsma en Leslie Eisinger van het lectoraat Fashion Research en Technology aan de HvA. Ze maakten de trui voor Hendrik Kramer, momenteel de enige en wellicht ook de laatste beroepsvisser van Amsterdam. Kramer is zesde generatie visser in zijn familie, die geworteld is in Urk. Hij houdt zich bezig met het verduurzamen van de visserij en het verkorten van de keten. Zijn vis wordt nu vaak naar het buitenland geëxporteerd, maar liever zou hij leveren aan lokale klanten en restaurants.

Er zijn parallellen tussen Kramers werk in de visserij en het project van Feitsma en Eisinger: ook voor hen is duurzamere en meer lokale productie en consumptie het doel. Als onderdeel van hun project investeerde het HvA-lectoraat in een 3D-breimachine die een kledingstuk niet in losse panden breit, maar alle onderdelen in één keer aan elkaar maakt. Dan is er geen menselijke hand meer nodig die de panden aan elkaar bevestigt.

Het zijn juist de hoge kosten van dat handwerk die ervoor zorgen dat kledingproductie vandaag de dag grotendeels wordt uitbesteed aan verre landen waar de arbeidskosten lager zijn, zo wordt in het persbericht uitgelegd. De breimachine maakt het mogelijk de productie op Nederlandse grond te houden. De truien zullen uiteindelijk ook voor andere klanten worden geproduceerd, maar alleen op bestelling. Op die manier moet overproductie worden voorkomen.

Ketens, teksten en een schelvis

De truien worden gemaakt van katoen en wol met Responsible Wool Standard-keurmerk. Die van Kramer is voorzien van verschillende motieven, waaronder strakke kabels die ketens symboliseren, een schelvis die staat voor Urk, en het woord ‘Metanoia’, de naam van Kramers vissersschip. Een deel van de motieven werd ontworpen met behulp van een computerprogramma, die de patronen genereerde op basis van ingevoerde data rondom het thema ‘ketens’.

De komende maanden wordt ook een trui gemaakt voor studenten van de HvA, met motieven die verwijzen naar de hogeschool en naar de stad Amsterdam. Het doel is om de trui te presenteren op 10 februari, ook bekend als Warmetruiendag. In de tussentijd wordt gewerkt aan een digitaal ontwerpsysteem waarmee particuliere dragers hun identiteit naar eigen patronen kunnen vertalen.