De mythe van de circulaire mode-economie: Een miscalculatie van 450 miljard dollar?

Nieuw academisch onderzoek daagt het circulaire verhaal van de industrie uit en legt fundamentele economische fouten bloot. Het circulaire economiemodel van de mode, dat lange tijd werd gepresenteerd als dé oplossing om tegelijkertijd textielafval aan te pakken, de CO2-uitstoot te verminderen en de economische groei te behouden, zou gebouwd kunnen zijn op fundamenteel verkeerde economische aannames. Dat blijkt uit nieuw academisch onderzoek.

Een studie van Loughborough University London, gepubliceerd in het peer-reviewed tijdschrift Frontiers in Sustainability, heeft uitgewezen dat het veel geciteerde bedrag van 500 miljard dollar aan potentiële economische besparingen door circulaire mode met maar liefst 450 miljard dollar overschat zou kunnen zijn.

Het onderzoek, onder leiding van Talia Hussain, voerde een uitgebreide analyse uit van 20 invloedrijke rapporten van niet-academische organisaties, waaronder de Ellen MacArthur Foundation en McKinsey. Het stelde vast dat deze documenten slecht gedefinieerde concepten bevatten die losstaan van de gevestigde economische theorie, wat serieuze vragen oproept over de levensvatbaarheid van de huidige circulaire modebenaderingen.

De mode-industrie staat voor veel uitdagingen op het gebied van duurzaamheid die helaas niet succesvol worden aangepakt. “In elke fase en op elke schaal zien we problemen. Van water- en landgebruik tot chemicaliën, fossiele vezels, misbruik van arbeidskrachten, overproductie en uiteindelijk textielafval,” aldus Hussain in het rapport. “We kunnen overexploitatie van water vanuit de ruimte zien. Polyester microvezels vervuilen het diepste oceaanwater en ook ons lichaam. Ons onderzoek toont aan dat de circulaire mode-oplossing, die door overheden en de industrie is omarmd, niet de minste controle doorstaat.”

De circulariteitsparadox

De bevindingen verwoorden een fundamentele spanning die veel ervaren mensen in de industrie al jaren privé erkennen: de inherente paradox tussen economische groei en circulaire doelstellingen, aldus Ecotextile News. Het onderzoek belicht verschillende kritische economische tegenstrijdigheden:

Circulaire praktijken verminderen over het algemeen de winstmarges als gevolg van hogere verwerkingskosten en logistieke complexiteit. Als de productievolumes afnemen om de milieudoelstellingen te halen, krimpen de bedrijfsopbrengsten onvermijdelijk, wat de winstgevendheid verder bedreigt. Verlengde levenscycli van kleding ondermijnen fundamenteel het businessmodel van de productie, waardoor mogelijk commerciële waarde in toeleveringsketens verdwijnt.

“We horen al tien jaar gefluister van twijfel van ervaren figuren uit de industrie,” zei Ecotextile in haar aprilnummer, waar dit onderzoek voor het eerst werd gerapporteerd. “Succesvolle ondernemers op vakbeurzen en evenementen hebben zich lang afgevraagd of voorgestelde circulaire businessmodellen daadwerkelijk duurzame winsten kunnen genereren.”

De gevolgen voor de werkgelegenheid zijn bijzonder zorgwekkend. Een werkelijk circulair systeem zou mogelijk miljoenen banen in de productie in ontwikkelingslanden kunnen schrappen en tegelijkertijd een groot deel van de duurzaamheidsinfrastructuur die de afgelopen jaren is ontstaan, overbodig maken.

Misplaatste focus op consumentengedrag

Het onderzoek belicht ook een kritische verkeerde afstemming in de manier waarop de industrie duurzaamheidsuitdagingen benadert. Hoewel consumentengedrag steevast wordt gepositioneerd als het draaipunt voor verandering, krijgen systeemfouten binnen de industrie zelf, met name de verwijdering van onverkochte voorraad en inefficiëntie in de productie, relatief weinig aandacht. Deze kritiek komt overeen met waar pragmatici al jaren voor pleiten: het benutten van bestaande textieltechnologie en -infrastructuur om kleding van hogere kwaliteit en met een betere pasvorm te produceren die de levensduur van het product op natuurlijke wijze verlengt. Deze aanpak biedt mogelijk het dubbele voordeel van het verminderen van de milieu-impact met behoud of zelfs verhoging van de winstmarges.

Technologie is niet de beperking

Misschien wel het meest zorgwekkend is de onthulling dat veel noodzakelijke technologieën voor het mogelijk maken van circulaire systemen al decennia bestaan. Het onderzoek suggereert dat de beschikbaarheid van technologie niet de belangrijkste belemmering vormt voor implementatie, maar eerder de fundamentele economische onverenigbaarheid van circulariteit met winstgedreven businessmodellen.

Beleidsimplicaties

Deze bevindingen komen op een cruciaal moment nu beleidsmakers in heel Europa en daarbuiten regelgevingskaders ontwikkelen op basis van de principes van de circulaire economie. Het onderzoek suggereert dat dergelijk beleid ineffectief of zelfs contraproductief kan blijken te zijn zonder de onderliggende economische tegenstrijdigheden aan te pakken.

De onderzoekers roepen belanghebbenden op om de modellen voor circulaire mode kritisch te herzien en nieuwe benaderingen te verkennen die prioriteit geven aan echte systeemveranderingen, zelfs als dit conventionele winstmodellen uitdaagt.

Dit artikel verscheen eerder op FashionUnited.UK en is vertaald met behulp van een AI-tool.

FashionUnited gebruikt AI taaltools om het vertalen van (nieuws)artikelen te versnellen en de vertalingen te proeflezen om het eindresultaat te verbeteren. Dit bespaart onze menselijke journalisten tijd die ze kunnen besteden aan onderzoek en het schrijven van eigen artikelen. Artikelen die met behulp van AI zijn vertaald, worden gecontroleerd en geredigeerd door een menselijke bureauredacteur voordat ze online gaan. Als je vragen of opmerkingen hebt over dit proces, stuur dan een e-mail naar info@fashionunited.com.