Leven in een immateriële wereld: Welke materialen doen ertoe?

Zo’n dertig jaar geleden zong Madonna, gehuld in een warmroze bont en juwelen en gedragen door in pak geklede mannen, over het leven in een materiële wereld. Ze bootste haar idool Marilyn Monroe na, die dertig jaar daarvoor, ook zo gekleed, in de film ‘Gentlemen Prefer Blonds’ zong dat diamanten de beste vrienden waren van vrouwen. Ga nog eens dertig jaar terug, toen een net zo vampish en blonde Mae West op de uitroep ‘Goodness!’ van een bewonderaar reageerde met ‘Goodness had nothing to do with it’.

Goedheid niets met glamour te maken?

West had gelijk. Door de tijd heen was vrouwelijke glamour een meedogenloze doodsstrijd waarin grote spelers waren gekleed in een deken van huiden en symbolische lichaamsdelen van ‘s werelds kwetsbare wezens. De glamour waarnaar werd gestreefd, was een trofee voor vernietiging. Maar we wisten ten minste waar we stonden.

Het onbekende gebied van vandaag de dag kan verwarrend zijn voor glamour koninginnen. Luxe modehuizen als Gucci en Giorgio Armani verwerpen bont een voor een, omdat het streven naar glamour niet langer het doden en uitbuiten van dieren rechtvaardigt. En nog verdergaand: Asos heeft beloofd tegen januari 2019 niet alleen producten met “bont, van Mongoolse lamsbont tot konijnenhaar”, maar ook “bot, hoorn, schelp (inclusief parelmoer), tanden, mohair, kasjmier en zijde” te bannen. Recentelijk zijn Zara, H&M en Gap ook van mohair afgestapt. Advertenties gebruiken de term zijdezacht om het gevoel van een douchegel op onze huid te beschrijven, maar de stof zelf mogen we niet dragen. De gemiddelde consument die een zijden blouse koopt, weet volgens PETA niet dat ongeveer 3.000 zijderupsen levend worden gekookt in hun cocon om een pond zijde te produceren. Ze weten misschien wel dat het een van de oudste en de sterkste natuurlijke vezels is, die generaties lang werd geassocieerd met kwaliteit en glamour. Aangepaste terminologiën zoals taffeta, damast en shantung dienden in de loop van de tijd om zijde een exotische allure te geven.

Polyester en nylon worden sinds begin twintigste eeuw aangeboden als alternatief voor zijde en tijdens de Tweede Wereldoorlog werden nylonkousen bij vrouwen beschouwd als het toppunt van decadentie. Maar na de eerste boom werden synthetische of kunstmatige vezels gezien als budgetvriendelijke opties en natuurlijke vezels werden nog steeds als superieur beschouwd. Synthetische vezels zijn gemaakt uit aardolie en PETA-, maar niet planeetvriendelijk en eindigen op stortplaatsen en in oceanen. Zelfs katoen, biologisch of niet, heeft zijn negatieve eigenschappen.

In een steeds immateriëlere wereld waarin de symbolen voor glamour en luxe in diskrediet zijn geraakt, zijn bijna alle statusmaterialen die ooit als beste vrienden van vrouwen werden beschouwd nu in het beste geval voormalige BFF’s, waarvan sommige stoffen waarvoor we ons nu schamen ze ooit te hebben gedragen. Praten over materialen is een mijnenveld, omdat het niet langer een kwestie is van wat goed voelt, maar wat ons niet slecht doet voelen. Een mogelijke troost is dat nu digitale ervaringen en virtual reality ons opslokken en eigendomsrecht niet langer een prioriteit is, fysieke materialen mogelijk sowieso niet meer van belang zijn.

Het uiterlijk van luxe

Na een status quo die al jaren voortduurt, ziet luxe er nu radicaal anders uit. Verantwoordelijk ambitie heeft roekeloos risico vervangen in alles wat men met geld kan kopen. Onze lingerie zal biologisch composteerbaar zijn en ons bioleer bikerjack zal in een lab worden gemaakt van collageeneiwit, onze handtas van appels en onze sandalen van champignons. Multifunctionele voedingsmiddelen worden ook de ultieme mode-prijs.

De belichaming van nieuwe glamour zijn Iris van Herpen’s sci-fi creaties die rond het lichaam rimpelen alsof het energievelden zijn. Met stalen draden die zijde en siliconen die huid nabootsen, worden haar met veren en kristallen verfraaide jurken 3D-geprint en zorgvuldig samengesteld in haar studio. Unieke stukken komen voort uit samenwerkingen met wetenschappers, architecten, het leger en lijken te zijn gerealiseerd als antwoord op de behoefte aan een nieuwe maat voor de zero-waste generatie. Ze werkt regelmatig samen met CERN (The European Organization for Nuclear Research) en MIT (Massachusetts Institute of Technology) en werkt op het kruispunt van beeldhouwkunst en couture. Haar jurken, fragiel en kortstondig, lijken op de exoskeletten van de Madonna/Marilyn/Mae-glamour die nu wankelt, eens onfeilbaar.

De material girl van vandaag de dag kan niet worden gekocht. Compassie is in de mode, en de consument wil zichzelf recht aan kunnen kijken in de spiegel. De complimenten die ze zoekt zijn niet alleen voor haar ego, maar ook voor de mensheid en moeder aarde. Het gevoel van het materiaal op de huid 'aan de buitenkant', staat niet in verhouding tot hoe bepaalde stoffen je aan 'de binnenkant' laten voelen.

Door gastredacteur Jackie Mallon, die les geeft aan de faculteit van diverse modeprogramma’s in New York en de schrijfster is van ‘Silk for the Feed Dogs’, een roman die zich afspeelt in de internationale modeindustrie.

Dit artikel werd eerder gepubliceerd op FashionUnited UK. Vertaling en bewerking: Tessa Guntlisbergen.

Beeld: Pexels, pixabay, Youtube, Wikicommons, Catwalkpictures.com