Mode op het witte doek: de vijf beste modedocumentaires van 2019

2019 was wederom een rijk documentairejaar, met films over internationale mode-iconen Ralph Lauren, Pierre Cardin en Martin Margiela. Ook was er volop aandacht voor de staat van de mode-industrie en voor talent van eigen bodem. FashionUnited maakte een shortlist van de vijf beste documentaires: één voor elke bankhangdag tussen kerst en nieuwjaar.

Goodwill Dumping

Jaarlijks wordt in Nederland maar liefst 238 miljoen kilo textiel weggegooid. Ongeveer een derde daarvan wordt ingezameld in grote kledingcontainers en hergebruikt, zogezegd voor het goede doel. Maar wat gebeurt er eigenlijk precies met die kledingstukken? Samen met regisseur Teddy Cherim volgde modeontwerper Lisa Konno afgelopen jaar de gedoneerde kleding van container naar sorteercentra en over de Europese grenzen, naar distributiecentra in Kenia en gigantische tweedehands kledingmarkten in Nairobi. De overvloed aan kleding die op deze manier wordt verscheept en verkocht is bijna angstaanjagend, maar Konno en Cherim tonen in deze documentaire ook de creativiteit die hieruit voortkomt. De documentaire ging in augustus in première en was eind september te zien op NPO3. De documentaire is online te bekijken op NPO Start.

Puck & Hans - Made in Holland

De jongste generatie modeliefhebbers zal de namen Puck en Hans misschien vooral kennen van horen zeggen, maar in de jaren zeventig en tachtig maakte het Nederlandse duo met hun excentrieke silhouetten en eigenzinnig kleur- en materiaalgebruik internationaal furore in de modewereld. De eerste documentaire over Puck Kroon en Hans Kemmink, gemaakt door Peter Wingender, was dit najaar in Nederlandse bioscopen te zien. In de documentaire volgt Wingender het tweetal op de voet gedurende het jaar waarin zij voorbereidingen treffen voor hun overzichtstentoonstelling in het Amsterdam Museum, in de zomer van 2017. De ontwerpen die Puck en Hans in de expositie willen tonen moeten overal en nergens vandaan komen: kleerkasten, zolderkamers, archieven… Het resultaat is een documentaire met een schat aan historische beelden en persoonlijke verhalen die het karakter van hun oeuvre en klantenkring toont, evenals de humor die Puck en Hans kenmerkt als ontwerpers - en als mensen.

Martin Margiela: In His Own Words

Modelegende Martin Margiela bleef vanaf de oprichting van zijn gelijknamige modehuis in 1989 consistent buiten bereik van de media. Zijn vertrek uit de modewereld in 2009 veranderde daaraan niets: het uiterlijk en de bezigheden van Margiela blijven dan ook een groot mysterie. In de documentaire ‘Martin Margiela: In His Own Words’ krijgt de kijker meer dan ooit van de ontwerper te zien: hoewel zijn gezicht zoals gebruikelijk niet in beeld komt is wel Margiela’s stem te horen (op zijn verzoek wel enigszins vervormd). Hij vertelt over zijn tijd aan de modeacademie van Antwerpen, vroege inspiratiebronnen, maar ook over de stress die het modesysteem hem bezorgde. De kijker ziet ook Margiela’s handen, die liefkozend strijken over kledingstukken en over tekeningen en schetsen uit zijn jeugd. Regisseur Reinier Holzener moest veel moeite doen om Margiela te overtuigen mee te werken aan de documentaire - maar toen dat eenmaal lukte, zo vertelde hij in november, had hij genoeg materiaal voor “wel tien documentaires”. Wie weet leren we over een paar jaar nog een nieuwe kant van Margiela kennen.

House of Cardin

De mode-industrie mag de ene na de andere ontwerper uitputten, Pierre Cardin lijkt met bijna honderd jaren op de teller forever young. Afgelopen zomer werd een retrospectieve tentoonstelling van zijn werk gepresenteerd in het Brooklyn Museum, New York, gevolgd door een documentaire over zijn carrière in november. De opening van de tentoonstelling kon Cardin helaas niet bijwonen, maar wel was hij de afgelopen jaren actief betrokken bij het maken van zowel expositie als film. In de documentaire wordt Cardin neergezet als een ontwerper die zijn tijd op alle fronten ver vooruit was. Beelden van de jonge Cardin tonen een man in een NASA-ruimtepak, een man op reis in Rusland, China, India en Japan. Terecht stelt ontwerper Philippe Starck in de documentaire: “Cardin is modern. Structureel modern. Zijn stijl is niet modern: hij is modern. Hij heeft een moderne manier van denken.” Misschien is dat wat Cardin - en zijn ontwerpen - zo eeuwig jong houdt.

Very Ralph

Dit jaar vierde Ralph Lauren vijftig jaar in de mode. Na een halve eeuw is Lauren nog steeds een fenomeen in de mode en is zijn gelijknamige merk wereldberoemd en nog altijd winstgevend. Bijzonder: in juni wordt de ontwerper als eerste Amerikaanse modeontwerper in Groot-Brittannië geridderd. Al dit vertoon heeft echter ook zijn schaduwkanten. De documentaire ‘Very Ralph’, die uitkwam in november, laat zien dat het hebben van een internationaal mode-imperium echt niet altijd over rozen gaat en toont de kritiek waarmee Lauren in zijn carrière herhaaldelijk te maken kreeg. De film toont Ralph Lauren als bedrijf, ontwerper, maar ook als een mens dat vecht met onzekerheden en wint met eigenzinnigheid.

Vooruitblik 2020: ‘Colette Mon Amour’ en Ronald van der Kemp

Voor volgend jaar staan al twee bijzondere documentaires op de planning: Colette Mon Amour, over de geschiedenis van de iconische Parijse conceptstore Colette, en een documentaire over de spraakmakende Nederlandse ontwerper Ronald van der Kemp. Iets om alvast naar uit te kijken!

Beeld: FashionUnited