Hoe zit het nu echt met de drukte in de Amsterdamse binnenstad?

De Amsterdamse binnenstad wordt drukker en drukker, als we de kranten mogen geloven. In kranten als het Parool en de Volkskrant verschijnen regelmatig ingezonden brieven over de onhoudbare drukte en de daarbij horende klachten in het centrum. Met name het aantal toeristen groeide de afgelopen jaren explosief tot het niveau dat er volgens de Ombudsman Metropool Amsterdam ‘Venetiaanse maatregelen’ tegen de drukte nodig zijn. In 2018 kwamen er per inwoner van de stad zeker tien hotelgasten bij. Let op: vakantieverhuur van woningen en dagbezoek wordt hierbij nog niet eens meegerekend. Allemaal feiten die niet betwist worden, aangezien dit dagelijks in de binnenstad te ervaren is. Aan de andere kant laten verschillende winkeliers Bureau RMC weten dat het in het Amsterdamse centrum de laatste jaren minder druk wordt en de omzetten afnemen. De Amsterdammers blijven weg van de winkels uit het centrum en dit kost de ondernemer geld. De huurprijzen blijven echter wel stijgen. Volgens de Amsterdam City Index was de huur in 2018 met 4 procent gestegen na inflatiecorrectie. Daarachter zit de redenatie van vastgoedeigenaars, dat wanneer het Amsterdamse centrum zo druk is, de prijs voor winkelruimtes omhoog kan. Welke bewering is nu de waarheid? Bureau RMC zocht het voor u uit en komt met de feiten.

Drukker of rustiger? Passanten in de Amsterdamse winkelstraten

Bureau RMC telt met behulp van de CityTraffic-methode de drukte in Amsterdamse winkelstraten op verschillende locaties in de binnenstad. Als we alle winkellocaties in het kernwinkelgebied samen nemen, blijkt dat het, zoals door winkeliers beweerd, rustiger is geworden. Het aantal passanten dat naar de winkelstraat is gekomen in de eerste twee maanden van 2019 in vergelijking met dezelfde periode in 2018 is met maar liefst 7,5 procent afgenomen. Wanneer we naar de afgelopen 12 maanden (maart 2018-februari 2019) kijken, is de afname 3,7 procent in vergelijking met dezelfde periode ervoor.

In totaal worden de winkelstraten dus minder druk, maar hoe zit dat op verschillende punten in het centrum? Bureau RMC ziet dat met name de straten verder verwijderd van het kernwinkelgebied veel passanten verliezen. Zo hebben de Leidsestraat en de Wolvenstraat meer dan 13 procent minder bezoekers in de eerste twee maanden van 2019 ten opzichte van 2018. Ook de Kalverstraat gaat met 8,4 procent flink achteruit. Dit is nog wat meer dan het beeld in de landelijke A1 winkelstraten die 6 procent rustiger waren in dezelfde periode. Bij al deze locaties ziet Bureau RMC dit beeld al langer terugkomen. Op de Nieuwendijk valt de daling mee met 2,9 procent. Het wordt dus objectief gemeten minder druk in het kernwinkelgebied. Als we verder terug kijken, zien we nagenoeg al deze locaties al langer minder druk worden.

Overlast

Hoe kan het dat de bewoners van de binnenstad toch een toegenomen overlast ervaren? Waarschijnlijk zit de kern van de zaak in het woord overlast en op welke locatie men onderzoekt. Op het moment kiest het gemeentebestuur meer voor het bestrijden van de overlast, zoals te zien is in het huidige beleid, dan aan het ondersteunen van de ondernemers door bijvoorbeeld het opstellen van een duidelijke binnenstadsvisie. Dit in de veronderstelling dat de drukte al uit de hand loopt, en er niet meer traffic gewenst is, terwijl dat in de winkelstraten niet het geval is. Volgens Bureau RMC zou extra aandacht voor de werkelijke situatie de stad Amsterdam moeten overtuigen dat de winkelstraten niet zonder een duidelijk beleid kunnen waar ook promotie en/of ondersteuning deel van uit maakt.

Het soort bezoeker van de binnenstad is de afgelopen jaren veranderd van winkelend Amsterdams publiek en kwaliteitstoeristen naar de huidige bezoekers: toeristen die meer voor andere zaken komen dan om te winkelen (uitgaan, drugs en prostitutie). Dit komt onder andere door de steeds goedkoper wordende vliegtickets, waardoor een stedentrip betaalbaarder wordt. Deze bezoekers zorgen in verhouding voor meer overlast dan het ‘oude’ winkelende publiek. Hierdoor is de perceptie dat het drukker is geworden in de gehele binnenstad, terwijl het zoals eerder besproken objectief gemeten dus juist rustiger is geworden in de winkelstraten.

Waarschijnlijk zorgt de perceptie van drukte, net als effectief waargenomen drukte, ervoor dat de huurprijzen van winkelruimte omhoog gaan. Met betrekking tot huurprijzen wijkt Amsterdam af van het landelijk beeld zoals eerder is vastgesteld in de huurprijzen special 2018 van vastgoedbureau JLL. Nieuwe winkels richten zich met name op het soort bezoekers dat nog wel in het centrum komt en dit verklaart onder andere de verschijning van toeristenwinkels en ketens. Daardoor heeft de Amsterdammer waarschijnlijk nog minder in de binnenstad te zoeken en zal hij zijn aankopen meer in de eigen wijk doen. Dit heeft weer tot gevolg dat de binnenstad nog meer een op toeristen gerichte zone wordt. Echter is overdaad aan toeristen geen specifiek Amsterdams probleem. Dit komt namelijk ook voor in vele andere grote Europese steden, zoals Barcelona en Venetië. Er zijn daarnaast genoeg andere steden die de toeristen van Amsterdam zouden willen overnemen, want toeristen brengen geld in het laatje en zorgen dus voor werk. En een stad zonder die twee zaken is naar onze mening ook niet fijn wonen.

Dit artikel is geschreven door Yannic Audenaerde, consultant van Bureau RMC. Al meer dan 30 jaar werkt RMC aan toekomstbestendige winkels en winkelgebieden. Met een verleden in retail en kennis van big data verbetert RMC de strategie van iedere winkel en elk winkelgebied. Met de CityTraffic- methode meet RMC 24/7 de drukte in meer dan 100 binnensteden in Nederland en België.

In mei publiceert FashionUnited opnieuw een bijdrage van gastredacteur Bureau RMC. Schrijf u in voor de FashionUnited nieuwsbrief om automatisch op de hoogte te blijven.

Foto’s: FashionUnited.
Grafiek van Bureau RMC.