Het veranderende gezicht van Modefabriek

In het Nederlandse en Belgische beurslandschap is Modefabriek verreweg het bekendst. Een oudgediende in de industrie, de beurs bestaat sinds 1996, die de afgelopen jaren aan veel verandering onderhevig was. Nieuwe evenementen werden getest, andere indelingen werden opgezet en de pandemie zorgde zo voor zijn eigen uitdagingen. Modefabriek staat dit winter inkoopseizoen weer op de agenda op 21 en 22 januari. FashionUnited duikt in de veranderingen van de afgelopen jaren en zet ze voor u op een rij.

Sinds jaar en dag op zondag en maandag, behalve dan die ene keer

Modefabriek test al langer met diverse indelingen, concepten en elementen om de wensen van inkopers zoveel mogelijk tegemoet te komen. Al voor de pandemie kende Modefabriek meerdere veranderingen. Denk bijvoorbeeld aan de verandering van de beursdagen. Men zou bijna vergeten dat Modefabriek één editie (die van zomer 2019) op maandag en dinsdag plaatsvond, in plaats van de gebruikelijke zondag en maandag.

De ‘blauwe maandag’ editie van Modefabriek was ingegeven door het feit dat veel grote warenhuizen en merken zaken komen doen op maandag, aldus oud-CEO van Modefabriek, Lucel van den Hoeven, destijds tegen FashionUnited. Na de enkele zomereditie met deze nieuwe dagen realiseerde de beurs dat de tijd nog niet rijp was voor de verandering, mede dankzij een ingevulde enquête door bezoekers en exposanten.

De zomereditie van 2019 was om meerdere redenen bijzonder. Niet alleen waren de beursdagen verschoven naar verder in de week, er vond nog een extra evenement plaats: Off South. Dit eendaagse evenement vond plaats op een andere locatie, er gingen shuttles tussen de twee. De merken op de vloer van Off South werden samengevat onder de noemer ‘new classic’. Zo’n zestig merken uit denim, sportmode en urban werden samengebracht. Denk aan Champion, Lacoste en Bjorn Björg, maar ook nieuwelingen Wallien en Preach. Het doel van het randevenement: richten op ‘ontmoeting en storytelling’.

Een terugkeer van Off South was er echter niet. Op de volgende Modefabriek editie, de wintereditie van 2020 net voordat de pandemie uitbrak, was het evenement niet te zien. Of de pandemie het concept in de wieg heeft gesmoord is onduidelijk.

Modefabriek: Wel of geen kindermode

Beurs voor volwassenmode Modefabriek ziet in 1996 het licht en enkele jaren later wordt er een kindje geboren: Kleine Fabriek. De nieuwe beurs richt zich op kinderkleding en heeft een bescheiden start. Het duurt enkele seizoenen voordat de beurs een vaste vorm krijgt. In 2005 wordt Kleine Fabriek dan ook ‘geherlanceerd’. Weer vijf jaar later heeft de kindermodebeurs een grotere vorm aangenomen. Kleine zusjes worden groot. In 2010 staan er ruim 400 merken uit binnen- en buitenland. Een jaar later wordt de piek bereikt voor de kindermodebeurs en het kleinere zusje van Modefabriek. De seizoenen later melden standhouders dat het rustiger wordt op de beursvloer. In de zomer van 2016 wordt dan ook een nieuw concept geïntroduceerd ‘Market by Kleine Fabriek’. De beurs valt met dit concept ook samen met zus Modefabriek en bevinden zich allebei in de RAI in Amsterdam. Een succes blijkt het niet, de kindermodemarkt is te drastisch veranderd, zo luidt het. De zomer van 2017 is echter de laatste editie van ‘Market by Kleine Fabriek’.

Geheel onverwacht maakt kindermode in 2023 weer een comeback en wel op de beursvloer van Modefabriek zelf. De beursorganisatie gaat een samenwerking aan met Drive Inn Junior. Door de samenwerking worden in totaal twintig kindermode labels getoond in een speciale area op de beursvloer. De terugkeer van kinderkleding op de beurs lijkt van korte duur te zijn. Na twee edities met kindermode, blijkt in september van 2023 dat partner Drive Inn Junior naar een andere beurs gaat - Preview in Nieuwegein, en dat Modefabriek zich alleen nog zal focussen op damesmode.

It’s not a man’s world

De focus op damesmode was niet altijd het geval bij Modefabriek. Lange tijd waren ook mannenmodemerken te vinden op de beurs: Vanaf 2010 komt er een grotere focus te liggen op het segment, maar in 2023 verdwijnt het van de beursvloer.

Het schrappen van mannenmode komt enigszins onverwacht. In 2023 kondigt Modefabriek namelijk nog aan dat er een speciale Men’s Department wordt opgezet met een gecureerde selectie. Dit plan wordt echter van tafel geveegd. Een van de redenen achter deze keuze is het succes van nieuwe beurs Preview die een speciale editie heeft voor alleen mannenmode. “Zij maken als platform voor mannenmode een geweldige groei door en we wensen ze alle succes. Wij zien nog graag mannenmode als onderdeel van Modefabriek, maar dan in combinatie met vrouwenmode,” aldus beursdirecteur van Modefabriek, Caroline Krouwels, destijds. “Dat is de keuze die we nu maken. Daarbij hebben wij een groter platform en bereik en daar hangt een ander prijskaartje aan.”

Echter blijkt op de 2023 zomer editie van Modefabriek dat er verwarring is ontstaan over het besluit. Labels die zowel mannen- als vrouwencollecties hebben, mogen toch hun mannencollecties tonen. Het betekent voor diverse standhouders dat op het laatste moment de herenitems toch nog overgebracht moeten worden en de stand anders ingericht moet worden.

Voor de wintereditie van 2024 is het plan echter wel duidelijk: Alleen damesmode. De focus op het segment zorgt ervoor dat de beurs kan verbreden, zo meldt Modefabriek in een statement in september 2023. Het is de bedoeling dat de beursvloer wordt aangevuld met merken in de categorieën yoga & activewear, lingerie, size inclusive, genderneutraal en ‘cultural heritage’. Uit de website van Modefabriek blijkt dat ‘30 verfrissende merken’ in een nieuwe area worden samengevoegd, genaamd Spotlight. “Van cosmetica tot size-inclusive merken en van activewear tot must-have lifestyle producten.”

Beursdirecteur Caroline Krouwels legt telefonisch aan FashionUnited uit dat de keuze om deze merken in de Spotlight Area te zetten is gemaakt omdat het een ander standconcept betreft. “We willen toegang verlenen aan merken die de Modefabriek nog niet zo goed kennen. Dus we hebben simpelere stands gemaakt die minder kosten. Tevens door de merken bij elkaar te zetten, kunnen we een vuistslag maken. Zo kan de bezoeker echt iets nieuws ontdekken en inspiratie op doen.”

De uitbreiding met diverse nieuwe segmenten, zoals plussize en activewear, is een voorlopige test, maar Krouwels ziet potentie. De mogelijkheid dat merken uit deze segmenten uiteindelijk verspreid worden over de beurs is dus aanwezig. Met het wegvallen van LingeriePro in België liggen er ook kansen in het lingeriesegment. “Dit is een niche binnen de branche, maar bijvoorbeeld het Nederlandse Love Stories maakt al jaren lingerie onderdeel van mode en van outfits. Dus het kan zeker samengaan.”

Mintgroen: Kleur bekennen

Duurzaamheid is een hot topic in de mode-industrie. Modefabriek stelde zich toonaangevend op door in 2011 als eerste internationale beurs een duurzaamheids segment te introduceren. Het segment krijgt de naam ‘Mint’ en is een initiatief van duurzaamheidsexpert Marieke Eyskoot en Modefabriek zelf. Het doel van Mint is om het belang van duurzaamheid in de mode-industrie onder de aandacht te brengen en esthetische mode van hoge kwaliteit op de kaart te zetten. Modefabriek bestempelt het segment als een succes aangezien een derde van de inkopers die de beurs bezoeken duurzame mode als een alternatief zien voor reguliere collecties. Deze peiling doet Modefabriek in 2016, op het moment dat Mint juist weer geschrapt wordt. Duurzame merken worden op dat moment onderdeel van de gehele beurs.

Labels die eerder op Mint stonden geven namelijk aan dat ze niet meer als een apart onderdeel van Modefabriek gepresenteerd willen worden. Veel van deze merken krijgen nu een stand gemengd tussen de andere aanwezige merken.

Deze verandering is enkele seizoenen te zien op de beursvloer, tot de zomer van 2022, wanneer Modefabriek na de pandemie weer een eerste fysieke comeback maakt. In het nieuwe concept wordt ‘The Sustainable Stop’ geïntroduceerd. Om als merk in dit gebied te staan, is er op dat moment wel nog een eisenlijst waaraan voldaan moet worden. Merken werden gescoord op zeven criteria: werkomstandigheden, duurzame materialen, ambities, transparantie, milieuvriendelijkheid, circulariteit en lokaliteit.

Weer komen er tegenstrijdige signalen. Waar het ene merk blij is in het duurzame gebied te staan, vindt de ander het uiteindelijk toch jammer omdat het juist wil benadrukken dat het meer is dan alleen duurzaam. Op het vloerplan van de 2024 wintereditie is The Sustainable Stop niet meer te vinden, maar uit communicatie van Modefabriek blijkt een ander initiatief in januari 2024 het licht te zien: Responsible Route. Deze ‘route’ gidst bezoekers langs labels ‘die actief hun verantwoordelijkheid nemen en zich inzetten om hun negatieve impact te verlagen’, aldus de website van Modefabriek.

Krouwels geeft tegen FashionUnited aan dat het weghalen van de Sustainable Stop meerdere redenen heeft. Onder andere omdat de merken die er stonden allemaal verschillende stijlen hadden. “Dan waren ze duurzaam, maar stonden twee totaal verschillende stijlen naast elkaar. Daarbij, en wellicht nog wel de belangrijkste reden, moet de mode-industrie gewoon duurzaam worden. Het moet onderdeel worden van onze vocabulaire, want als je het altijd maar apart houdt, dan wordt het gezien als iets speciaals. Duurzaamheid moet natuurlijk gaan doorsijpelen bij meerdere merken.” Voor bezoekers zullen er diverse tools zijn waardoor ze de Responsible Route kunnen lopen op de Modefabriek.

Samen sterker: Op zoek naar samenwerkingen

Een zinprikkelend beursconcept zet je niet zomaar op. Modefabriek is dan ook geen vreemde als het aankomt op het inschakelen van externe experts en partijen. Dit deed het niet alleen met het duurzame platform Mint, dat gecureerd werd door Marieke Eyskoot en The Sustainable Shop, dat gecureerd werd door Rachel Cannegieter, maar er zijn ook nog diverse andere segmenten waarbij anderen worden ingeschakeld.

Denk bijvoorbeeld aan het Young Entrepreneurs Platform. De eerste editie dat dit gedeelte van de beursvloer er was, werd hiervoor ook iemand van buitenaf gehaald - maar de tweede editie neemt Modefabriek het cureren van de merken in eigen hand. Helaas is het segment, waarin jonge merken in de spotlight werden gezet, niet te zien op het voorlopige vloerplan van aankomende wintereditie. De gedachte achter het concept verdwijnt niet helemaal. Jonge ondernemers worden namelijk ook voor de gecureerde area Spotlight uitgenodigd, zo vertelt Krouwels.

Een segment dat wel terugkeert is The Fashion Gallery. Dit segment is een slimme zet van Modefabriek. The Fashion Gallery organiseerde namelijk in 2019 al twee keer een eigen evenement waar diverse merken hun nieuwe collecties toonden voor inkopers. Dit netwerk wordt dus nu al meerdere seizoenen naar Modefabriek gehaald. The Fashion Gallery krijgt bij elke deelname aan de beurs een speciaal gebied op de beursvloer. Door middel van borden en markeringen wordt duidelijk gemaakt dat dit een stand-out segment is.

Van groot en overweldigend naar klein en compact

Het komen en gaan van modesegmenten en partners heeft ook op een ander gebied effect op Modefabriek, misschien nog wel de meest overduidelijke impact van allemaal. De beurs is gekrompen van ongeveer 600 merken op het hoogtepunt, naar nog maar zo’n 380 voor de 2024 wintereditie. Elk merk kan de stand zelf indelen en aankleden, terwijl bij de start in 1996 tot en met zomer 2008 nog een strikt uniform standconcept werd gehanteerd.

Het teruglopen van het aantal deelnemende merken is natuurlijk een ontwikkeling die gepaard gaat met het schrappen van mannenmode en kindermode, maar dat neemt niet weg dat voor de pandemie drie hallen gevuld waren met damesmode en aankomende editie nog één en driekwart hal gevuld zijn. Wie een goede blik werpt op het vloerplan van 2020 wintereditie, ziet ook dat daar veel meer stand aan elkaar stonden en de aankomende wintereditie de stands in kleinere blokken zijn opgedeeld en er dus meer olifantenpaadjes ontstaan. “We moedigen merken al langer aan om kleinere stands te maken. Mede vanwege de kosten die dan lager zijn,” zo vertelt Krouwels. “Iedereen bouwde in het verleden maar grote luchtkastelen, terwijl iedereen nu weet, je leest het ook in de media, dat de retail het moeilijk heeft. Wij zijn verantwoordelijk voor onze klanten, dus moeten daar, naar onze mening, ook over meedenken. Dus veel bouwen nu wat minder, waardoor we ook een compactere beurs op kunnen zetten.”

De compactere beurs, met een specifieke focus, is waar Modefabriek voor kiest. “Het voordeel daarvan is dat je merkt dat er een grotere buitenlandse aantrekkingskracht is,” zo meldt Krouwels. De zomereditie in 2023 van Modefabriek kende inderdaad meer talen op de beursvloer. Onder andere Duitsland en België zijn focuslanden, zeker omdat in die landen het beurslandschap ook drastisch verandert. “Uiteindelijk, in een tijd waarin we allemaal wat kwetsbaarder zijn met elkaar, vragen we ons af: waar gaat het naar toe? We moeten allemaal wat minder gaan consumeren en produceren, maar we willen wel creativiteit blijven vieren en ons mooi blijven aankleden, maar willen wel dat het duurzaam wordt. Kort gezegd: Er is dus een verschuiving bezig en daarop moet je anticiperen.”

Wie denkt dat Modefabriek de enige is die het concept regelmatig onder de loep neemt, zit ernaast. Als modebeurs nationaal en internationaal relevant blijven, blijkt voor een groot deel van de industrie een uitdaging te zijn. In vergelijking met vijf jaar geleden ziet het beurslandschap er heel anders uit. Diverse beurzen verdwenen (Premium, Bread & Butter, Sunday School), enkele nieuwe verschenen (Preview), meerdere fuseerden (CIFF met Revolver en Pure London met Just Around The Corner) en iedereen is aan het testen met nieuwe concepten. Tijdens de pandemie werden ook veel online initiatieven opgezet om collecties te presenteren en verkopen aan retailers en heel even was de vraag of het de dood van de fysieke beurs zou inluiden. Met restricties die werden teruggeschroefd, kwamen beurzen toch weer terug, maar de strijd om relevant te blijven blijkt er een die vol zit met vallen en opstaan.