Jaaroverzicht: dit was het modenieuws van 2020 (deel 1)

2020 gaat de geschiedenis in als een jaar dat gedomineerd werd door het coronavirus. Maar 2020 was meer dan corona. In het jaaroverzicht blikt FashionUnited terug. Dit was het (mode)nieuws van januari tot en met juni. Donderdag 31 december leest u het jaaroverzicht deel 2.

Januari

Begin januari beheersen de verwoestende bosbranden in Australië het nieuws. Grote modebedrijven als Kering en PVH Corp doen donaties om de Australische bevolking te helpen bij de bestrijding van de branden en het daaropvolgende herstel.

In Nederland gaat Didi failliet. Alle 81 winkels sluiten en de ruim 500 werknemers verliezen hun baan. Ook kledingwinkels Promiss en Steps verdwijnen uit het straatbeeld, zo wordt in januari bekend. De Amsterdamse lingeriespeciaalzaak Salon de Lingerie wordt overgenomen door lingeriespecialist Annadiva.

Amazon bevestigt de komst van een volwaardige Nederlandse website en Bol.com met de verkoop van dames- en herenkleding van merken als Miss Etam, Jack & Jones, Claudia Sträter, Zeeman en About You.

De Franse modeontwerper Jean Paul Gaultier geeft op 22 januari zijn laatste modeshow in Parijs. De 250 looks verwijzen naar de greatest hits van Gaultier (marinestrepen, korsetten, androgynie, tattoos, seks). Maar ze voegden er tegelijk ook iets aan toe. "Ik vind dat de mode moet veranderen," schrijft de ontwerper in een communiqué. "Er zijn te veel kleren en te veel kleren die nergens voor dienen. Gooi ze niet weg, recycleer ze! Een mooi kledingstuk is een kledingstuk dat leeft.”

In januari wordt het nieuwe coronavirus, uitgebroken in de Chinese miljoenenstad Wuhan, voor het eerst geïdentificeerd. Het verspreidt zich naar andere delen van China, en daarbuiten.

Februari

Februari gaat de boeken in als natste februarimaand sinds de weermetingen in 1901. Het is tevens onstuimig met stormen Chiara, Dennis en Ellen. En dat heeft flink van invloed op het aantal passanten in de Nederlandse winkelstraten.

Februari is ook de maand waarin modemerk A.F. Vandevorst na 22 jaar aankondigt te stoppen. Daily Paper werkt samen met het Van Gogh Museum en onthult in het museum de capsulecollectie waarop meesterwerken als ‘Irissen’ en ‘Zelfportret als schilder’ sieren.

Retailnieuws en business-nieuws is er ook: Distrikt Nørrebro ondergaat een flinke transformatie, zo vertelt formuledirecteur Wouter Spaan aan FashionUnited. Het merk is losgekomen van moederbedrijf The Sting, net als zusterbedrijven Costes en The Cotton Club, met een eigen imago. Distrikt Nørrebro opent vijftien nieuwe winkels en een eigen webshop.
Afound opent de deuren in Hoog Catharijne; het is de eerste winkel van de Zweedse outletformule van de H&M Group buiten het thuisland.

Warenhuis De Bijenkorf meldt bezig te zijn met het ontwikkelen van een Franse en Oostenrijkse webshop. Zalando vergroot het premium segment: de e-tailer voegt luxe modemerken toe en lanceert een speciale ‘pre-owned’ mode categorie. Crafted Society, het duurzame luxemerk opgericht door de Nederlandse ontwerpster Lise Bonnet en haar Engelse man Martin Johnston, haalt een ruim 1 miljoen euro groeigeld binnen.

In februari is er een grote Covid-19 uitbraak in Italië. Het land wordt hard getroffen. De beelden van de ic’s gaan de wereld over. De eerste officiële besmetting in Nederland is een feit.

Maart

Het aantal Covid-19 besmettingen in Nederland loopt op en de eerste landelijke maatregelen worden afgekondigd. Premier Mark Rutte roept op de conferentie van 15 maart op te stoppen met het hamsteren van wc-papier en etenswaren. Het gebaar voor ‘hamsteren’ van doventolk Irma Sluis gaat viraal. Er volgen meer maatregelen. Premier Rutte spreekt van een ‘intelligente lockdown’. In België gaan de niet-essentiële winkels op slot.

AFW Studio vindt begin maart nog doorgang. In bluescafé Maloe Melo, aan de Amsterdamse Lijnbaansgracht, dansen de gasten op de vrolijke muziek van garagepunkband Relax Head Man. Het is de familieband van ontwerper Lieselot Elzinga, die hier haar herfst/wintercollectie 2020 presenteert. Samen met de Finse Miro Hämäläinen runt ze sinds 2018 Studio Elzinga. Het merk heeft de afgelopen twee jaar een vlucht gemaakt: de kleurrijke, poppy vrouwenkleding, met invloeden van rock ‘n roll èn haute couture, begon als een afstudeercollectie maar wordt inmiddels exclusief verkocht door de Britse online luxeretailer Matchesfashion. De presentatie tijdens AFW is de eerste echte show van het merk. G-Star Raw neemt Amsterdamse metro over voor guerilla modeshow.

Ander modenieuws van maart: Amazon.nl is live op 10 maart. Thuiswinkel.org komt met een certificering voor online verkopers. Modebeurs Panorama vraagt een insolventieprocedure aan. Het Belgische Marie Méro opent eerste Nederlandse winkel in Maastricht. Het Nederlandse tassenmerk Travelteq wordt overgenomen door smart-wallet bedrijf Ekster en Daka Sport neemt Sportsworld over.

Het coronavirus is nu officieel een pandemie. De wereld komt tot stilstand. Trendforecaster Lidewij Edelkoort zegt in een interview met architectuur- en designmagazine Dezeen dat de disruptie en economische stilstand als gevolg van de uitbraak van het coronavirus uiteindelijk tot een positief resultaat voor de planeet en de mens zou kunnen leiden. Edelkoort hoopt op "een beter systeem met meer respect voor menselijke arbeid en omstandigheden."

Terwijl shows en beurzen wereldwijd worden geannuleerd en uitgesteld, vormt de Shanghai Fashion Week een digitale testcase voor een van de meest fysieke en traditionele rituelen van de modebranche.Tmall, de online marktplaats van de Chinese e-commerce-gigant Alibaba, streamt catwalkpresentaties en events van onder meer Diane von Furstenberg, H&M en opkomende Chinese ontwerpers als Shushu Tong en Angel Chen. Vooral de digitale shows van 26 tot 30 maart tonen aan hoe mode dichter bij de consument kan worden gebracht.

April

In een open brief uit Giorgio Armani zijn onvrede over het huidige modesysteem en dat resoneert in de branche. De overproductie van kleding en het ritme van de commerciële modeseizoenen noemt hij ‘crimineel’ en ‘absurd’. Armani merkt op dat het luxesegment toenemend de richtlijnen van fast fashion is gaan volgen - een versnelde productiecyclus, hogere productievolumes - en dat dat voor een ‘aftakeling van het modesysteem’ heeft gezorgd. Daarnaast, zegt hij, is het “bizar dat er in de winter alleen linnen jurken in de winkels te vinden zijn, en in de zomer jassen van alpacawol (...) wie koopt er nu een kledingstuk om het vervolgens maanden in de kast te laten hangen, in afwachting van het juiste seizoen? Deze mindset is verkeerd”, meent Armani, “en moet veranderen.” Armani ziet de coronacrisis als een ‘mogelijkheid om te vertragen en alles recht te trekken’. Hij kondigt aan de verkoopperiode van de Armani-zomercollectie te verlengen tot september.

In Nederland gaat de tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkbehoud (NOW) 1.0 in. De regeling, bedoeld om acute liquiditeitsproblemen - door bijvoorbeeld winkelsluiting - te voorkomen, is een voorschot. Modeondernemers die als gevolg van de coronacrisis met omzetdalingen vanaf 20 procent kampen kunnen een tegemoetkoming in de loonkosten aanvragen van maximaal 90 procent.

De coronacrisis doet Tassenmuseum Amsterdam voorgoed sluiten. Modemerk Rhumaa vraagt faillissement aan nadat het acuut in financiële problemen kwam vanwege het niet uit kunnen leveren van een groot gedeelte van de zomercollectie, het terugtrekken van orders en de stagnatie van inkomsten. Ook kindermodemerk Lief! Lifestyle wordt failliet verklaard in april. Tumble ’n Dry gaat eveneens failliet, en meldt dat het alleen online en met outletwinkels verder gaat. In België vraagt E5 Mode bescherming tegen crediteuren aan.
Het Nederlands consumentenvertrouwen zag in de maand april de grootste daling ooit.

April markeert ook de verschuiving van denimbeurs Kingpins naar de online wereld. Door Covid-19 is een tweedaags online event op poten gezet. 75 procent van de exposanten van Kingpins Amsterdam neemt deel aan de online editie. Het is een voorbeeld van wat de modebranche verder in het jaar nog staat te wachten.

Niet corona-gerelateerd nieuws is er ook: het tassenmerk Myomy Do Goods lanceert in samenwerking met Waste2Wear een collectie gemaakt van circulaire materialen. En de Sustainable Fashion Gift Card, een duurzame cadeaukaart, is een feit. Aangesloten retailers zijn onder andere Loop a Life en Osier.

Mei

De crisis wordt aangegrepen als kans om het roer om te gooien en de branche duurzaam te hervormen. Toonaangevende ontwerpers en CEO’s van grote modehuizen onder leiding van Dries van Noten pleiten in mei voor een radicale verandering van de modekalender in hun ‘open letter to the fashion industry’. De wintercollecties moeten van augustus tot januari tegen de volle prijs worden verkocht, de zomercollecties van februari tot juli. De uitverkoop moet beperkt worden tot januari en juli. Dit alles om het ritme van het modesysteem beter te verenigen met het ritme van de seizoenen en overproductie te voorkomen. Het aantal ondertekenaars groeit in korte tijd van tientallen tot bijna duizend.

Bijna tegelijkertijd wordt onder de noemer #rewiringfashion een alternatieve kalender gepresenteerd door 64 internationale modespelers, waaronder Missoni, Isabel Marant, Rodarte en het Nederlandse Dante6. Ook kondigt Gucci aan afstand te doen van de reguliere seizoensgebonden modeshows.

Ander nieuws van mei: de winkels in België heropenen. De Koopman, de nieuwe retailformule van The Sting Companies, maakt zijn debuut in de Nederlandse winkelstraat. Het concept van De Koopman is nieuwe collectie tegen lage prijzen. De retailformule gaat in korte tijd meerdere winkels openen.

De dood van de Afro-Amerikaanse man George Floyd door politiegeweld wordt wereldnieuws en leidt tot solidariteitsprotesten van Black Lives Matter.

Juni

Vanaf 1 juni zijn mondkapjes in het openbaar vervoer in Nederland verplicht. De lijst van merken en ontwerpers die aan de slag gaat met de productie van mondmaskers blijft maar groeien.

Begin juni zijn alle ogen gericht op de eerste digitale London Fashion Week, het debuut van een volledig digitaal inkoopseizoen. Inkopers moeten zich voor het eerst oriënteren zonder dat zij collecties fysiek kunnen zien. Dat betekent een nieuwe werkwijze voor inkopers, waarbij sociale afstand gepaard gaat met vele nieuwe uitdagingen.

De digitale én genderneutrale editie van London Fashion Week vindt plaats in de periode waarin traditioneel gezien mannenmode en pre-collecties worden gepresenteerd. Vrouwencollecties volgen gewoonlijk pas later in het jaar. Dat de presentatie van vrouwencollecties nu relatief vroeg komt, kan de afwezigheid van grotere merken zoals Burberry verklaren, zo meldt onze correspondent uit Groot-Brittannië. Of de virtuele modeweek een oplossing is voor de lange termijn, blijft de vraag. “Ondanks de vindingrijkheid van filmmakers zijn de theatraliteit en sfeer van een catwalkpresentatie moeilijk na te bootsen in een korte video. Zelfs als de digitale collecties van London Fashion Week een breder publiek bereiken dan traditionele modeshows, valt de commerciële levensvatbaarheid ervan nog te bezien.”

Dichter bij huis vinden ook grote ontwikkelingen plaats. Halverwege juni komt Hema in handen van schuldeisers. Het oerhollandse warenhuis kan zijn leningen niet meer afbetalen, en sluit een overeenkomst met zijn obligatiehouders. Deze strepen 450 miljoen euro van Hema’s schulden weg, waardoor er nog 300 miljoen euro overblijft. Eigenaar Marcel Boekhoorn, die in 2018 nog onthaald werd als de redder van de keten, moet het veld ruimen. Hij is echter tevreden met de oplossing. “De Hema heeft een historische nieuwe kans op een toekomst met een gesaneerde balans,” zo stelt hij. Hema-CEO Tjeerd Jegen noemt de schuldreductie ‘genereus’. Ook hij ziet toekomstkansen “We hebben voor het eerst in dertien jaar een schuldstructuur die past bij Hema.” Met deze gebeurtenis start ook de zoektocht naar een nieuwe eigenaar voor de keten, die nog tot ver in 2020 zal duren.

Ook bij een andere grote keten rommelt het. Op 11 juni blijkt FNG in 2019 een verlies van 300 miljoen euro te hebben gedraaid, wat de schuldenstapel heeft doen uitgroeien tot 734 miljoen euro. ‘Schrikwekkend’, noemt De Tijd de cijfers. Daarmee rijst ook de vraag: waarom heeft er niemand aan de bel getrokken? Sommige bronnen beweren tegenover De Tijd dat de Raad van Bestuur onvoldoende op de hoogte was van de problemen, of deze verzweeg. De directie was ontransparant tegenover de Raad, zo melden anderen. De revisor van het bedrijf liet op zijn beurt een foutieve jaarrekening passeren. “De enige die in dit dossier op de rem duwde, was de Belgische beurswaakhond FSMA,” zo schrijft De Tijd. De organisatie nam FNG onder de loep naar aanleiding van een reeks vage transacties in 2018. “De FSMA bleef vragen stellen, waarna de dominostenen begonnen te vallen.”

Dezelfde maand houdt Sies Marjan, het modemerk van de Nederlandse ontwerper Sander Lak, op te bestaan. Het bedrijf kreeg het in 2019 al zwaar te verduren toen het Amerikaanse warenhuis Barneys, een van de grootste inkopers van het merk, failliet ging. De coronacrisis is voor Sies Marjan de genadeklap. Ook aan het verhaal van damesmodemerk 10 Feet komt na 21 jaar een einde. Dat einde is onverwachts: in 2019 ging het het merk nog voor de wind. Het was de coronapandemie die in de winter van 2020 voor onoverkomelijke problemen zorgde.

Corona maakt het ook afstuderende modestudenten niet makkelijk. Voor hen is de maand juni gewoonlijk het moment van de waarheid: lange dagen, korte nachten, laatste steken, afstudeershows en afterparty’s. Dit jaar moeten ze het doen met zolderkamers en zoomverbindingen. Dat zorgt voor hoofdbrekens, maar ook voor creatieve oplossingen. Aan het einde van de maand presenteren de HKU en de Academie Antwerpen twee verrassende digitale showconcepten die het idee van wat een afstudeershow is, of kan zijn, misschien wel voorgoed veranderen.

De tekst van dit artikel komt deels uit eerder gepubliceerd nieuws van Caitlyn Terra, Nora Veerman, Jesse Brouns, Weixin Zha Don-Alvin Adegeest. Selectie en bewerking: Esmée Blaazer en Nora Veerman.

Beeld: Hema